رشد سریع تولید فولاد مصر
مصر در سال ۲۰۰۵ در حدود ۲میلیون تن محصولات نهایی صادر کرده است که یک سوم تولید این کشور بوده و بیش از نصف کل صادرات فولاد خاورمیانه است. در بخش تولید ورق بدون شک مصر در راس کشورهای خاورمیانه قرار گرفته است. میزان ظرفیت تولید ورق با ارزش افزوه بالای آن مانند ورق نازک نورد گرم سه‌میلیون تن است که آن را در خط مقدم تولید ورق فولادی در منطقه قرار داده است.
استفاده از آخرین دستاوردهای فنی این امکان را به صنعت فولاد مصر داده است که 77درصد ظرفیت‌های تولیدی این کشور موفق به دریافت ISO14001 یعنی گواهی رعایت استانداردهای حفظ محیط‌زیست و سیستم مدیریتی آن شود.
استفاده از گاز طبیعی به‌عنوان یک منبع تمیز انرژی توام با کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای مانند گاز CO۲ و فرآیندهای بازیافت ضایعات از مشخصه‌های امروزه صنعت فولاد مصر محسوب می‌شوند.
ساختار صنعت
به‌طور کل این کشور دارای ۲۱ تولیدکننده محصولات فولادی از جمله ۷ فولادساز است.
تعداد کل کارخانه‌ها 26 واحد است که ظرفیت فولادسازی 7میلیون تن در سال بوده و ظرفیت تولید محصولات نهایی 6/9میلیون تن در سال است که از این میزان 4/6میلیون تن محصولات طویل و 2/3میلیون تن محصولات تخت است.
صنعت فولاد مصر از پراکندگی و عدم یکپارچگی رنج می‌برد به‌طوری که سه فولادساز بزرگ کشور یعنی EZDK، گروه Beshay و شرکت آهن و فولاد مصر ۷۹درصد تولید کشور را در اختیار دارند حال آنکه ۱۸ فولادساز دیگر فقط ۲۱درصد باقی‌مانده ظرفیت را به‌خود اختصاص داده‌اند.
روندهای اخیر
روندها و تحولات اخیر در صنعت فولاد مصر به‌شرح زیر تقسیم‌بندی می‌شود: در سال ۲۰۰۵ به‌دلیل عملکرد مطلوب اقتصادی کشور مصرف محصول نهایی به رشد قابل ملاحظه‌ای دست یافت. در سال ۲۰۰۶ مصرف با ۷درصد رشد بیشتر به ۲/۵میلیون تن رسید که ۹/۴میلیون تن از سال گذشته آن بیشتر است.
دومین تحول مهم در صنعت فولاد مصر، افزایش بیشتر از بهره‌برداری از ظرفیت‌هاست که امسال یک‌میلیون تن بدان افزوده شد و از 59درصد در دو سال پیش به 79درصد رسیده است. به عبارت دیگر مصر در منطقه از نظر استفاده از ظرفیت‌ها بالای میانگین آن یعنی 70درصد قرار دارد.
کل تولید محصولات نهایی در سال ۲۰۰۶ به ۶/۷میلیون تن از ۶/۹میلیون تن ظرفیت موجود رسید، ثالثا به‌تدریج واحدهای فولادسازی با واحدهای نورد در حال ادغام شدن هستند. با راه‌اندازی واحد ذوب گروه Beshay در سه ماهه اول امسال، به ظرفیت تولید فولاد خام ۷۰۰هزار تن افزوده شده و به ۷میلیون تن رسیده است. با توجه به این تحول ظرفیت تولیدی محصولات نهایی افزایش خواهد یافت تا پاسخگوی تقاضای فزاینده داخلی باشد. رابعا، ظرفیت نورد سرد به ۵۰۰هزار تن افزایش یافته که تقریبا دو برابر دو سال پیش است. انتظار می‌رود که امسال نیز این روند افزایش داشته و به ظرفیت ۲۰۰هزار تن دیگر افزوده شود. سرمایه‌گذاری توسط سه کارخانه بخش خصوصی (با یک سوم تولیداتشان برای صادرات) در دست اجرا است.
در نهایت اینکه به نظر می‌رسد بخش خصوصی بیشترین کنترل را بر صنعت فولاد مصر یعنی 84درصد کل ظرفیت‌های آن به‌دست آورده است که در سال 1996 این رقم فقط 29درصد بود.
رشد تولید فولاد خام
در بین سال‌های 2000 و 2005 تولید فولاد خام مصر به‌طور میانگین 7/19درصد در سال رشد داشته حال آنکه برای منطقه آفریقا-خاورمیانه 2/6درصد، 7/34درصد برای چین و 6درصد برای جهان بوده است. طبق آمار بالا پس از چین مصر قرار دارد حال آنکه در منطقه آفریقا-خاورمیانه سومین فولادساز بزرگ محسوب می‌شود.
مصرف محصولات نهایی
مصرف نهایی در سال 2005 در سطح 9/4میلیون تن بود که به‌تدریج شروع به افزایش گذاشته و بشارت‌گر اوج مصرف در اواخر دهه 1990 بود. با کاهش مصرف که بین سال های 1992 و 2002 وجود داشت میزان رشد مصرف در 10 سال اخیر بیشتر از نرخ رشد GDP شد. از آنجایی که مصرف به‌طور میانگین 8/5درصد در سال رشد داشته ولی رشد GDP سالیانه به‌طور متوسط 4/4درصد بوده است. بیشترین رشد مربوط به محصولات طویل بوده که پس از آن محصولات تخت قرار داشته است.
نهایتا اینکه عملکرد مطلوب بازار در سال ۲۰۰۵ بیانگر بهبود شرایط اقتصادی در کشور است به‌طوری که برای اولین بار پس از سال ۲۰۰۰، GDP رشدی بیش از ۵درصد داشته است.
سهم صادرات از تولید
افزایش تولید محصول نهایی از سال ۱۹۹۵ و سهم صادرات از این میزان تولید ۶/۲میلیون تن بود که ۱۲درصد تولید بود و به‌تدریج در سال ۲۰۰۵ به ۲۸درصد افزایش داشته که در این زمان برای اولین بار تولید محصول نهایی به ۷/۶میلیون تن رسید.
واردات و صادرات
مصر تا سال ۲۰۰۰، واردکننده صرف محصولات نهایی بود که از این سال به بعد ظرفیت‌های جدید به بهره‌برداری رسیده و به‌تدریج جایگزین واردات شد.
در سال 1999 واردات خالص کشور به 400هزار تن رسید که در سال 2006 صادرات خالص آن به 1/2میلیون تن رسید. واردات محصولات نهایی کشور در ماه‌های ژانویه-سپتامبر 2006 به شرح جدول بالا است.
مصرف بخش‌های مختلف
مصرف فولاد در مصر به‌طور چشمگیری به‌سمت بخش ساختمانی تمایل پیدا کرده است که بالغ بر 62درصد کل مصرف فولاد را به‌خود اختصاص داده است. از آنجایی که 35درصد فولاد در صنعت استفاده می‌شود، 70درصد فعالیت صنعت در بخش ساختمانی یا خانه‌سازی است تا پاسخگوی نیاز مسکن جمعیت با رشد 5/1میلیون نفر در سال باشد.
رشد شدید محصولات تخت
تقریبا سه چهارم صادرات در سال 2005 محصولات تخت به میزان 4/1میلیون تن بود. رشد صادرات محصولات تخت زمانی شدت پیدا کرد که شرکت EZDK برای احداث دو واحد نورد تسمه گرم با ظرفیت کل 2/2میلیون تن سرمایه‌گذاری کرد.
به‌طور کل، همزمان با دو برابر شدن میزان صادرات محصولات تخت و رسیدن آن به ۵۰۰هزار تن در ۵سال گذشته که ۱۷درصد تولید را پوشش می‌داد، محصولات تخت نیز ۶۰درصد تولید را در همین مدت به‌خود اختصاص داده است.
توسعه ظرفیت‌ها
ظرف ۵ سال گذشته ظرفیت موثر EZDK با ۸/۱میلیون تن در سال افزایش در سال ۲۰۰۵ به سطح مطلوب خود یعنی ۲/۵میلیون تن رسید. دلیل این افزایش یا رشد راه‌اندازی واحدهای جدید تسمه گرم در واحدهای سوئز و اسکندریه بوده است.
تولید محصول نهایی
از سال ۲۰۰۰ تاکنون به‌طور میانگین تولید محصول نهایی شرکت EZDK، ۲میلیون تن افزایش یافته است که رشد آن به‌طور متوسط ۲۸درصد در سال است که سهم محصولات تخت گرم ۳۵درصد کل تولید بوده که ۵/۱۶درصد نسبت به ۵ سال گذشته بیشتر است.
صادرات EZDK
صادرات شرکت فولاد EZDK بالغ بر ۹۵درصد کل صادرات فولاد مصرف را دربر می‌گیرد. در سال ۲۰۰۵ ارزش صادرات EZDK به ۶۵۰میلیون دلار رسید که ۱۱درصد کل درآمد صادرات غیرنفتی مصر است. امسال ۷/۱میلیون تن صادر خواهد شد یعنی ۳۶درصد تمام محصولات نهایی که از ۲۵درصد در سال ۲۰۰۲ بالاتر است. تولید کلاف نورد گرم که تقریبا معادل ظرفیت اسمی آن است، در حال حاضر سهم صادراتش ۷۳درصد از کل صادرات EZDK در مقایسه با ۵۴درصد در سال ۲۰۰۲ است.
41درصد صادرات EZDK به آمریکا فرستاده می‌شود که مهم‌ترین بازار این شرکت است. نزدیکی جغرافیایی و صادرات بدون تعرفه از مزیت‌های عمده EZDK در بازارهای عربی است که آن را به فروشنده یا عرضه‌کننده‌ای مطلوب در منطقه مبدل کرده است که دومین صادرکننده مهم در بازارهای عربی است.
چشم‌انداز
فعالیت اقتصادی در مصر اخیرا شاهد یک بهبود مستمر است که در نیمه اول سال 2006 رشد GDP را به 9/5درصد رسانیده است. رشد اقتصادی در سال‌های آتی ادامه خواهد داشت به‌طوری که پیش‌بینی می‌شود این نرخ رشد سالیانه به 6درصد برسد.
دولت مصر در صدد جذب سرمایه‌گذاران است و انتظار می‌رود که بخش‌خصوصی بیشترین سرمایه‌گذاری را به‌دلیل شرایط خوب تجاری مانند هزینه‌های پایین بهره‌برداری، کاهش تورم و نرخ‌های بهره پایین ثابت را داشته باشد.
اکثر سرمایه‌گذاری‌ها در بخش خدمات زیربنایی (حمل‌ونقل، ارتباطات، آموزش، پرورش و بهداشت) خواهد بود که توریسم و نفت و گاز بخش‌های جذاب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی (FDI) است. فاصله کنونی در توازن تجاری 10درصد GDP است که انتظار می‌رود با رشد صادرات این فاصله کمتر شود.
از نقطه‌نظر سرمایه‌گذاری‌های بخش‌خصوصی و افزایش هزینه‌های دولتی در بخش زیربنایی، تقاضا مستعد افزایش خواهد شد. بخش‌های کلیدی ساختمانی (خانه‌سازی) و صنایعی با اهداف صادراتی خواهند بود. تولید در واکنش با رشد در تقاضا نیز افزایش خواهد داشت (هم در داخل و هم در منطقه). این امر موجب افزایش تولید و بهبود مستمر در میزان بهره‌برداری خواهد شد. ظرفیت‌ها نیز همسو با تقاضا در حال رشد هستند خصوصا از جانب کشورهای همجوار در منطقه خلیج فارس و با توجه به اینکه اکثر تولیدکنندگان در مصر فقط واحدهای نورد هستند. این واحدها می‌خواهند واحدهای ذوب خود را نیز احداث کنند تا از وابستگی آنان به محصولات نیمه نهایی وارداتی کمتر شده و به‌خودکفایی برسند.
سرمایه‌گذاری در بخش زیربنایی خصوصا خانه‌سازی، توسعه صنعتی و نقش فعال‌تر بخش خصوصی موجب خواهد شد که در سال 2005 تقاضا به 8/2میلیون تن رسیده و تا سال 2010 نیز به 7/7میلیون تن برسد.
همان‌گونه که در شکل دیده می‌شود مشخص است که بخش خانه‌سازی همچنان بیشترین مصرف را داشته که سالیانه ۱۴درصد خواهد بود. سایر بخش‌ها به‌طور میانگین سالیانه ۵/۹درصد رشد خواهند داشت.
رشد بالقوه مصر
آیا تقاضا در منطقه بیشتر خواهد شد؟
با وجود طرح‌های توسعه جاه‌طلبانه در بخش تولید فولاد در منطقه در آینده تقاضا بر عرضه خصوصا در بعضی از کشورها پیشی خواهد گرفت.
- اولا درآمد چشمگیر نفت در حوزه کشورهای منطقه خلیج فارس باعث خواهد شد که سرمایه‌گذاری‌های وسیعی در بخش‌های زیربنایی، نفت، گاز و خانه‌سازی صورت پذیرد. پیش‌بینی می‌شود که مصرف در منطقه، سالیانه ۱۰ـ۸درصد رشد داشته باشد و تا سال ۲۰۱۰ به ۲/۱۶میلیون تن رسیده که از ۵/۱۱میلیون تن کنونی بیشتر خواهد بود. ـ ثانیا در لبنان که با خسارت‌های سنگین جنگ مواجه شده است پروژه‌های ساختمانی موجب خواهد شد که در ۵ سال آینده سالیانه ۶/۱میلیون تن واردات فولاد داشته باشد.
ـ ثالثا الجزیره در نظر دارد 2میلیون خانه جدید در 5 سال آینده احداث کند که تقاضای این کشور را برای میلگرد ساختمانی تا 2میلیون تن افزایش خواهد داد.
ـ در نهایت اینکه عراق در آینده پس از پایان مشکلاتش نیاز به فولاد خواهد داشت که احتمالا سالیانه ۳ـ۲میلیون تن میلگرد ساختمانی باشد.
ارسال نظر