بازار جهانی با کمبود روی مواجه می‌شود

گروه بورس فلزات - علی غفوری :نشریه متال بولتن در تازه‌ترین گزارش خود اعلام کرده است که به زودی بازارهای جهانی با کمبود روی مواجه می‌شود. همچنین این نشریه پیش‌بینی کرده که تولید روی در جهان در سال ۲۰۰۷ با ۷/۶درصد رشد به ۱۱میلیون و ۴۷۲هزار تن و در سال ۲۰۰۸ با ۳/۳درصد افزایش به ۱۱میلیون و ۸۴۸هزار تن می‌رسد.

این آمار نشانگر آن است که آهنگ رشد تولید روی در جهان روند کاهشی دارد.

همچنین متال بولتن برآورد کرده است که تولید روی در چین در سال ۲۰۰۷ به دو میلیون و ۹۵۳هزار تن خواهد رسید و تولید روی در این کشور در سال ۲۰۰۸ ثابت خواهد بود.

همچنین انتظار می‌رود در سال ۲۰۰۷ تولید این فلز در آفریقا، استرالیا، اروپای غربی و شرقی به ترتیب به ۴۱۵ هزار، یک میلیون و ۶۱۷هزار، ۸۲۰هزار و ۱۶۴هزار تن برسد.

رشد سرمایه‌گذاری‌های جدید در بخش اکتشاف فلزات پایه کمتر از تقاضا برای آن است، فلز روی یکی از موادی است که کمترین توجه به آن شده است.

کارشناسان معتقدند، هر جا که مشکلی باشد راه‌حلی نیز وجود دارد. اما آیا به راستی به اندازه کافی ذخایر روی وجود دارد که استخراج آن اقتصادی بوده تا پاسخگوی خواسته‌های مصرف‌کنندگانی چون تولیدکنندگان محصولات گالوانیزه و واحدهای آلیاژی بوده و نیز بتواند نیازهای روزافزون خودروسازان و صنایع ساختمانی را برطرف کند؟

در سال ۲۰۰۵ تقریبا پانصد هزار تن به ظرفیت جدید معادن روی اضافه شد. که حدودا برابر است با کل میزان تخمین زده شده برای سال‌های ۲۰۰۶ و ۲۰۰۷ است.

سال گذشته حدودا ۹/۱۰میلیون تن روی تولید شده است که تقریبا با یک میلیون تن کمبود فلز تصفیه شده مواجه بوده‌ایم. اما ذخائر کنونی سریعتر از بهره‌برداری از تولیدات جدید به اتمام می‌رسد و منحی عرضه و تقاضا از یکدیگر فاصله می‌گیرند.

براساس گزارش‌های رسیده موجودی انبارهای LME در ژانویه ۲۰۰۶ به پایین‌ترین میزان عرضه شمش طی سه سال گذشته رسیده و در طول سال نیز همچنان تنزل بیشتری پیدا کرد.

مصرف چین به روی در سال ۲۰۰۶ نسبت به سال قبل آن ۱۰درصد افزایش داشته که حدود ۳۰درصد مصرف جهانی است. مصرف هند نیز ۴۴درصد افزایش داشته است.

دنیا در پنج سال آینده نیاز به اکتشاف معادن عظیمی همانند Red Dog ، Antamina ، Century را دارد تا بتواند پاسخگوی تقاضای نیاز روی باشد، فعالیت‌های اکتشافی در دهه‌های اخیر کاهش یافته است خصوصا اینکه در مواردی‌ که خطر سرمایه‌گذاری بالا باشد از میزان فعالیت آن کاسته می‌شود.

پیش‌بینی می‌شود که به رغم تولید در معادن کوچک در چین جهان با کمبود بیشتر روی مواجه خواهد شد چون از میزان ذخایر سریعا کاسته می‌شود. چین در حال حاضر ۲۶درصد تولید جهانی روی را در اختیار دارد. این کشور بین سال‌های ۲۰۰۳ و ۲۰۰۵ پس از اجرای طرح‌های توسعه‌اش به تولید خود ۴۷۰هزار تن افزود.

یک کارشناس اقتصادی دویچه بانک بر خلاف سایر کارشناسان مساله کمبود روی را جدی قلمداد نمی‌کند و معتقد است که چین همچنان منبع مطمئن و مطلوبی برای تامین روی خواهد بود.

یقینا چین طرح‌های توسعه تولید روی خود را افزایش خواهد داد، سوال این است که آیا نیاز داخلی چین در حدی خواهد بود که بتواند افزایش تولید روی تصفیه شده را تماما در داخل مصرف کند. تا ماه نوامبر جواب‌ها اکثر «مثبت» بود، اما از آن زمان تا کنون میزان صادرات افزایش یافته است.

احتمالا این اتفاق فقط یکبار رخ خواهد داد چون آخرین مهلت دولت برای لغو تخفیف مالیات بر ارزش افزوده صادراتی به اتمام رسیده است و چین به صادارت خود خواهد افزود. دیر یا زود افزایش قمیت روی مصرف آنرا محدود خواهد کرد. در شروع سال ۲۰۰۶ قیمت سه ماهه روی درLME حدود ۲۰۰۰ دلار در هر تن بود که در اواسط دسامبر به ۴۴۰۰دلار در هر تن افزایش پیدا کرد. این قیمت تقریبا ۴برابرسال ۲۰۰۴ بود اگر چه در اوایل ژانویه سال ۲۰۰۷ به ۳۷۰۰دلار در هر تن رسید.

کارشناسان می‌گویند اثرات قیمت‌های بالا در هر کشوری متفاوت است.

در کشورهای کمتر توسعه یافته اروپایی که در آنها استفاده از ورق گالوانیزه چندان نهادینه نشده است، قیمت بالا مانع کاربرد آن می‌شود. افزایش قیمت در بدترین شرایط یعنی زمانیکه انجمن تولیدکنندگان محصولات گالوانیزه(egg) در نظر داشت بازارهای گالوانیزه را در این کشورها توسعه دهد رخ داد.

کشورهایی با اقتصاد نیمه توسعه یافته مانند پرتغال توجه بیشتری به مصرف گالوانیزه نیز دارد. اما بیشتر از محصولات عمومی گالوانیزه نسبت به فولاد HDG استفاده می‌کند. این کشورها سریعا در مقابل افزایش قیمت روی از خود واکنش نشان داده‌ و از جایگزین‌های روی استفاده می‌کنند.

این واکنش‌ها چشم‌گیرتر می‌شوند، مطالعات نشان می‌دهد که قمیت گالوانیزه در پرتغال در فاصله سال‌های ۲۰۰۶-۲۰۰۵ حدود ۶۷درصد افزایش یافت. در صنایع ساختمانی ورق فولادی روی اندود می‌تواند با ورق رنگ‌آمیزی شده جایگزین شود و مصرف میلگرد ساختمانی گالوانیزه جای خود را به بتون می‌دهد.

البته صادرات محصولات روی نامرغوب چین هم حتی می‌تواند موجب افت قیمت‌ها در بازار شود. دلایل نشان می‌دهد که مصرف‌کنندگان از این گونه محصولات به عنوان مواد ارزان استفاده می‌کنند و از این بابت بسیار خوشحال نیز هستند.

ذخایر عظیم

شکی نیست که برای پاسخگویی به نیازهای فزاینده به روی باید معادن بیشتری اکتشاف و گسترش یابد که از این نظر چینی‌ها و هندی‌ها مایوس شده‌اند. تاکنون در این دهه بزرگ‌ترین اکتشافاتی که حاصل شده است مربوط می‌شود به سال ۲۰۰۰ که شرکت معدنی یونیون (Union) استرالیا، کانسارهای مهدی‌آباد ایران را کشف کرده است.

این کانسار دارای ۷۴/۵میلیون تن روی است که بزرگ‌ترین ذخائر استخراج نشده در جهان است که حدودا می‌توان ۴۰۰هزار تن در سال از آن استخراج کرد. گروه بین‌المللی مطالعات روی ILZSG در صدد افزایش میزان بهره‌برداری از آن است.

مطالعات بین‌المللی نشان می‌دهد که استرالیا کم‌خطرترین منطقه از نظر سیاسی برای اکتشاف و استخراج است. اما برخی از کارشناسان نیز معتقدند که روسیه و چین آینده خوبی برای رشد تولید دارند. چین از نظر ریسک پایین است ولی روسیه و ایران از این نظر در حد متوسطی قرار گرفته‌اند.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که در حال حاضر بیشترین ذخائر روی در کشورهایی که دارای ریسک سیاسی بالایی هستند مانند سودان و عربستان قرار دارد. در سال ۲۰۰۶ مفهوم ریسک‌ افزایش و تغییر یافته است.راه‌های زیادی برای مدیریت و کاهش ریسک وجود دارد و ریسک یک کشور لزوما معادل ریسک، پروژه نیست ولی به هر حال در تمام بهره‌برداری‌ها هر نوع ریسکی وجود خواهد داشت.