بورس؛ تنها انتخاب سرمایه‌گذاران
گروه بورس- زهرا رحیمی: سال 92، سال بازار سرمایه بود و برخلاف دو سال پیش که بورس عملا در رقابت با بازارهای رقیب از دور خارج شده بود و توان رقابت با سودآوری آنها را نداشت، به مدد امیدواری نسبت به توسعه بخش واقعی اقتصاد و افزایش رشد اقتصادی کشور، نه تنها توانست دوباره به گود رقابت برگردد، بلکه از همه رقبا پیش افتاد و نقدینگی سرمایه‌گذاران این بازارها را هم به خود جذب کرد؛ به طوری که از فروردین ‌ماه ۹۲ تا به امروز، علاوه‌بر بازگشت سهامداران قدیمی که از بازار دلسرد شده بودند، تازه واردهای بسیاری به بورس آمدند و نتیجه این بود که بازارهای دیگر در مقایسه با بورس رمق خود را بیش از پیش از دست دادند و سفته بازی از بازار رخت بربست.
کارشناسان بازار سرمایه معتقدند بررسی این موضوع که در سال جدید رقابت بین بازارهای رقیب چه نتیجه‌ای را در پی خواهد داشت مستلزم بررسی سایر بازارها است. در سال ۹۲ بازار ارز با افت حدود ۱۲ درصد، بازار سکه با افت حدود ۲۹ درصد و بازار مسکن با افت ۲۵ درصدی مواجه بوده است، این در حالی است که بورس با بازدهی ۱۰۷ درصدی رقیب بلامنازع این بازارها بوده است. مطابق پیش‌بینی‌ها در بازار مسکن رکود کماکان حکمفرما خواهد بود، در بازار سکه افت قیمت‌ها، سودآوری را کاهش داده و در بازار ارز هم نه خبری از نوسان است و نه نوسان‌گیرها، بنابراین پیش‌بینی می‌شود سال ۹۳ نیز مانند سال گذشته برای بورس سال خوش یمنی باشد.
روح‌الله حسینی مقدم، مدیر نظارت بر شرکت‌های بورس، با اشاره به شکل‌گیری دور جدیدی از رقابت میان این بازارها گفت: قدر مسلم، آنچه در مقاطع مختلف گذشته زمینه جذاب شدن برخی بازارها را فراهم آورده بود، حجم قابل توجه نقدینگی بود که به رقم ششصد هزار میلیارد تومان رسید و هیچ مدیریتی هم برای جذب آن وجود نداشت. وی ادامه داد: این نقدینگی سرگردان، هر بازار نیمه جذابی را هم جذاب کرد و موجب رشد فزاینده قیمت‌ها در این بازارها شد.وی گفت: جریان نامنظم نقدینگی در دوره‌های گذشته امکان شناسایی یک رابطه منطقی بین بازارها را نمی‌دهد، اما منشا تغییرات بین بازارها صرفا یک موضوع است و آن حفظ قدرت خرید پول نزد دارندگان نقدینگی است که افراد را مجاب می‌کرد تا در بازارهایی که از آنها شناخت کافی نداشتند و حتی تحلیل دقیقی هم از دورنمای آن نداشتند، سرمایه‌گذاری کنند. وی تأکید کرد:عدم شناخت کافی از این بازارها موجب بروز تلاطم و آشفتگی شد.
حسینی با اشاره به امکان شناسایی یک رابطه منطقی بین این بازارها گفت: مبنای ارتباط بین بازارها در کشور، قدرت خرید پول یا به عبارت دقیق‌تر نرخ تورم است. نرخ تورم در کشور ما بر اساس آمار منتشره به بیش از ۴۰ درصد رسیده بود و این موضوع سرمایه‌گذاران را ترغیب می‌کند حتی در بازارهای ناشناخته گام بگذارند. وی ادامه داد: هرچند تعدادی از افراد در این بازار توانسته‌اند سرمایه خود را افزایش دهند، اما بخش قابل توجهی از افراد نیز در این بازارها، سرمایه خود را از دست داده‌اند.
مدیر نظارت بر شرکت‌های بورس با اشاره به کاهش نرخ تورم طی ماه‌های اخیر گفت: بر‌اساس گزارش‌های آماری، نرخ تورم در کشور به حدود ۳۰ درصد رسیده و پیش‌بینی می‌شود روند کاهشی آن ادامه داشته باشد، به طوری که به گفته وزیر اقتصاد و دارایی دورنمای میان مدت تورم ایران، حدود ۱۵ درصد است.
به عقیده حسینی مقدم دست یافتن به این ارقام چندان دور از واقعیت نیست و رسیدن به تورم ۱۵ درصدی برای اقتصاد ایران در سال‌های آتی قابل تصور است. وی گفت: نرخ تورم پایین روابط بین بازاری را تغییر می‌دهد و این تغییر به نفع بازار سرمایه است. وی ادامه داد: علاوه‌بر اینکه کاهش تورم در سایر بازارها مانند بازار ارز، زمینه کاهش جذابیت این بازارها را فراهم می‌کند، اصلاح نگاه و تحلیل در بازار سرمایه را به دنبال خواهد داشت.
این کارشناس بازار سرمایه گفت: در حال حاضر اقتصاد ایران جزو ۲۰ اقتصاد برتر دنیا است که با توجه به پتانسیل‌های رشد اقتصادی، می‌توان انتظار داشت تا سال‌های نه چندان دور (با فرض بلوغ سایر اقتصادها) به ۱۰ اقتصاد برتر دنیا تبدیل شود و این مساله توسط سرمایه‌گذاران خارجی رصد می‌شود و در سایه این اتفاقات، بازار سرمایه برای سرمایه‌گذاران خارجی نیز جذاب خواهد شد که حضور آنها نیز موجب افزایش جذابیت بازار اوراق‌بهادار کشور خواهد شد.
وی گفت: حسن بازار سرمایه آن است که ورود و خروج سرمایه در آن به سادگی صورت می‌گیرد. وی ادامه داد: سرمایه‌گذارهایی هم که به سمت بورس می‌آیند باید بدانند در این بازار تقابل ریسک و بازده قابل تشخیص است و هیچ تضمینی در سودآوری اشخاص وجود ندارد، هر چند که دستیابی به بازده سه رقمی هم ممکن است. حسینی مقدم گفت: در چند وقت اخیر بخشی از سرمایه‌ای که به سمت این بازار آمد، شناخت و درک درستی از این تقابل نداشت و به همین جهت و با کاهش قیمت‌ها از بازار خارج شد واین خروج از بازار لزوما به این معنی نیست که بازارهای دیگر جذاب‌تر هستند.
مدیر نظارت بر شرکت‌های بورس با اشاره به افزایش نرخ سود بانکی گفت: هر‌چند تا حدودی نرخ‌های بانک مرکزی و برخی بانک‌ها برای بخشی از سرمایه‌گذاران اغوا‌کننده بود، اما در مجموع سرمایه‌های خارج شده از بازار سرمایه به دلیل جذابیت سایر بازارها نبوده است. به عقیده من جذابیت بازار سرمایه‌ها در قیاس با سایر بازارها همچنان پا برجاست و بدون شک حرکت نقدینگی در سال جدید باز هم به سمت این بازار خواهد بود، اما این حرکت نقدینگی شاید این بار به‌صورت غیرمستقیم و از طریق بخش پولی کشور قابل ملاحظه‌تر باشد.
حسینی‌مقدم با اشاره به برخی تحلیل‌ها در رابطه با خروج مسکن از رکود در سال ۹۳ حکایت دارند، گفت: در سال جدید با شفاف‌تر شدن این بازار، امکان تحلیل دقیق‌تر این بازار وجود دارد. وی گفت: هرچند تا حد زیادی این بازار از نقدینگی سرگردان متاثر است، اما قدرت خرید مردم در تشکیل منحنی‌های تقاضا بی‌تاثیر نیست. وی ادامه داد: بازار مسکن همچون بازار سرمایه وزن قابل توجهی در اقتصاد کشور دارد، ولی سال ۹۲ نشان داد پتانسیل‌های بازار سرمایه برای فعالان صنعت مسکن هم جذاب است.
مدیر نظارت بر شرکت‌های بورسی با اشاره به سیاست‌های دولت یازدهم در زمینه خصوصی سازی و تأثیر آن بر بازار سرمایه در سال جدید گفت: فارغ از اینکه چه کسی سیاستگذار است، مهم آن است که رویه با ثبات در سیاستگذاری وجود داشته باشد. وی گفت: نیاز بخش خصوصی اطمینان از آینده سرمایه‌گذاری است و اگر چارچوب کار مشخص و بلندمدت باشد، هر سرمایه‌گذار خود را به راحتی با آن وفق می‌دهد.
وی با بیان اینکه دولت و مجلس باید از این بخش‌ها حمایت کنند گفت: برخی اوقات دیده می‌شود که مقررات ما از سرمایه‌گذار خارجی، بیشتر از داخلی حمایت می‌کند و در راستای این حمایت، مواردی از این دست نیز باید اصلاح شود. وی ادامه داد: انتظار بازار سرمایه آن است که دولت همگام با تدوین مقررات تسهیل کننده، نگاه ویژه‌ای به بازار سرمایه داشته باشد، چرا که بازار سرمایه امروز چیزی حدود ۵۰۰ هزار میلیارد تومان ارزش دارد که می‌تواند در حوزه‌های مختلفی مانند تامین مالی پروژه ها، جذب نقدینگی سرگردان و ویرانگر و مهم‌تر از همه شفاف‌تر شدن اقتصاد کمک کند. وی ضمن نادرست دانستن اقدام بانک مرکزی در رابطه با انتشار اوراق مشارکت ۲۳ درصدی گفت: بانک مرکزی با این اقدام به نرخ‌های بالاتر از ۲۰ درصد رسمیت بخشید و حتی در حال حاضر تابلوهایی با همین مضمون در بانک‌ها نصب شده است. وی ادامه داد: بانک مرکزی اگر بنا داشت در راستای یک سیاست انقباضی پولی، اوراق مشارکت با نرخ جذاب‌تر منتشر نماید تا حجم نقدینگی را کنترل کند، باید اوراق مشارکت با سررسید بسیار بلندمدت منتشر می‌کرد؛ مثلا اوراق مشارکت ۳۰ ساله با نرخ ۲۳ درصد، تا بتواند نقدینگی قابل توجهی را که آثار مخربی بر اقتصاد کشور گذاشت، جذب نماید. وی با اشاره به تصمیمات محتملی که دولت در حوزه پولی خواهد گرفت، گفت: به عقیده من بانک مرکزی نباید با افزایش نرخ سود بانکی موافقت نماید، زیرا هم تورم روند کاهشی دارد و هم چرخ تولید با این نرخ‌ها توان حرکت ندارند از این رو انتظار آن است که بانک مرکزی و دولت تصمیم‌های باثباتی در حوزه پولی و مالی اتخاذ نمایند.
حسینی مقدم با بیان اینکه دولت وزن قابل توجهی در اقتصاد کشور دارد، گفت: دولت و بانک مرکزی باید در رویه‌ها و تصمیم‌گیری‌های خود نظم و ثبات داشته باشند، چراکه این ثبات در رویه به همه بخش‌ها تسری پیدا خواهد کرد و به توسعه بخش واقعی اقتصاد کمک می‌کند از این رو بسته سیاستی بانک مرکزی باید احیا شود واین احیا باید با در نظر گرفتن بخش صنعت و بازار سرمایه باشد و در رویه گذشته خود که متاسفانه یک جانبه تدوین می‌شد، تجدید نظر کند.