گروه بنگاه‌ها- فاطمه حاجعلی: سیمان ساوه یکی از زیرمجموعه‌های هلدینگ سیمان فارس، خوزستان و سیمان تامین است که به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده سیمان سفید در کشور به شمار می‌رود.

محصولات این شرکت به کشورهای عراق و قطر صادر می‌شود. اما برنامه سهامدار عمده برای صادرات بیشتر به خارج از کشور و همچنین ورود این شرکت به بازار سرمایه و همچنین بحث‌های مطرح شده درخصوص سوخت شرکت‌های سیمانی سبب شد به سراغ مدیرعامل شرکت ۶۵ میلیارد تومانی سیمان ساوه برویم تا طی گفت‌وگویی از آخرین تحولات صورت گرفته در این شرکت و همچنین صنعت سیمان مطلع شویم.

آنچه در ادامه می‌خوانید گفت‌وگو با مهندس شیخانی، مدیرعامل شرکت سیمان ساوه است:

در ابتدا شرح مختصری از فعالیت شرکت سیمان ساوه از زمان تاسیس تاکنون ارائه کنید؟

سیمان که از آن به عنوان خمیرمایه توسعه در رشد اقتصادی و اجتماعی یاد می‌شود، به عنوان یک محصول ساختمانی نقش اساسی در سازندگی جوامع بشری امروزی دارد. مقدار تولید جهانی سیمان ۱۸۰۰ میلیون تن در سال است.

اولین کارخانه سیمان در کشور نیز به ظرفیت ۱۰۰ تن در روز در سال ۱۳۱۰ در شهرری تهران راه‌اندازی شد.

مصرف سرانه سیمان که یکی از شاخص‌های مهم سازندگی در کشور است، در حال حاضر ۴۶۰ کیلوگرم برای هر نفر است.

در راستای سیاست‌های کلی نظام و برنامه‌های وزارت صنایع و معادن مقرر شد که تولید سالانه سیمان تا سال ۱۴۰۰ به ۷۰ میلیون تن افزایش یافته و مصرف سرانه از ۴۶۰ کیلوگرم فعلی به ۸۳۰ کیلوگرم ارتقا یابد.

در همین راستا شرکت سیمان سفید ساوه در سال ۱۳۶۷ به منظور احداث یک واحد تولید سیمان سفید به ظرفیت ۵۰۰ تن در روز و در جاده بویین زهرا، ۶۰ کیلومتری ساوه تاسیس شد.

در مورد ظرفیت تولید و اینکه چه محصولاتی تولید می‌کنید توضیحاتی ارائه دهید؟

این شرکت موفق شد اولین واحد تولید سیمان سفید کشور به ظرفیت ۵۰۰ تن تولید کلینکر در روز را در سال ۱۳۷۵ به مرحله بهره‌برداری برساند و با توجه به کیفیت محصول تولیدی و بازارهای صادراتی و معادن غنی آهک و کائولن به منظور استفاده بهینه از امکانات و تجهیزات شرکت در سال ۱۳۷۸ تصمیم به توسعه کارخانه سیمان سفید گرفته شد. این شرکت موفق شد دومین خط تولید سیمان سفید را در سال ۱۳۸۱ با سرمایه‌گذاری معادل ۳۰ درصد هزینه‌های یک خط کامل جدید و استفاده بهینه از امکانات به مرحله بهره برداری برساند و ظرفیت کارخانه سیمان سفید را از ۵۰۰ تن به یک هزار تن در روز افزایش دهد. سیمان ساوه سالانه ۳۱۵ هزار تن سیمان تولید می‌کند و بزرگ‌ترین تولید‌کننده سیمان سفید در کشور است که سهمی‌در حدود ۳۸ درصد سیمان بازار را به خود اختصاص داده است.

با توجه به وضعیت بازار سیمان خاکستری و کمبود این محصول در منطقه و همچنین با توجه به برنامه‌ریزی وزارت صنایع و معادن به منظور افزایش تولید سیمان کشور تا مرز ۷۰ میلیون تن در سال، این شرکت در سال ۱۳۸۱ تصمیم به احداث بزرگ‌ترین واحد سیمان کشور به ظرفیت هفت هزار و ۲۰۰ تن در روز معادل ۵/۲ میلیون تن در سال در ۱۴ کیلومتری همان کارخانه گرفت و توانست از سال ۱۳۸۲ به بعد این پروژه را اجرایی کند و می‌توان گفت این پروژه در اواخر سال ۸۵ به تولید رسید. خوشبختانه این پروژه هم اکنون در حال اجرا بوده و سیمان ساوه را به خاطر تنوع تولیدی که هم سیمان سفید و هم خاکستری تولید می‌کرد و همچنین تحت یک مدیریت انجام می‌شد به یکی از بر‌ترین کارخانه‌های سیمان ایران تبدیل کرد.

کل مبلغ سرمایه‌گذاری این پروژه بالغ بر ۱۹۰۰ میلیارد ریال است که معادل ۳۰ درصد آن آورده سهامداران و مابقی هم از محل تسهیلات صندوق ذخیره ارزی و تسهیلات بانک‌های داخلی و خارجی تامین شده است.

لطفا در‌خصوص تولید و فروش شرکت در سال مالی ۹۰ توضیح دهید؟ همچنین در صورت امکان شرحی در مورد عملکرد پنج ساله داده شود.

فروش سالانه سیمان ساوه بالغ بر ۱۲۰ میلیارد تومان در سال است که به نسبت سال‌های مختلف فرق می‌کند. ولی این شرکت در حال حاضر بین ۱۲۰ تا ۱۳۰ میلیارد تومان فروش دارد که از این فروش حدود پنج تا ۱۰ درصد از محل صادرات است و مابقی آن از فروش داخلی است.

در سال ۹۰ شرکت توانست در حدود ۲۹۹ هزار و ۷۶۳ تن کلینکر سفید و یک میلیون و ۸۳۲ هزار و ۸۲۸ تن کلینکر خاکستری تولید کند و همچنین توانستیم معادل ۲۶۴ هزار و ۲۰۴ تن سیمان سفید و یک میلیون و ۸۱۱ هزار و ۸۱۷ تن سیمان خاکستری تولید کنیم.

خوشبختانه در سه ماه اول سال جاری نیز توانستیم ۸۶ هزار و ۳۰۵ تن کلینکر سفید و ۵۶۱ هزار و ۳۵۷ تن کلینکر خاکستری تولید کنیم که نسبت به دوره مشابه سال مالی قبل به ترتیب معادل هشت درصد و ۳۸ درصد افزایش نشان می‌دهد.

میزان فروش و مصرف داخلی سیمان ساوه چقدر است؟

به طور کلی شرکت توانست طی سال مالی ۹۰ معادل ۹۴۲ هزار و ۷۶۶ تن سیمان فله و ۱۸ هزار و ۵۳ تن سیمان خاکستری را در داخل تولید کند و در سیمان سفید نیز معادل ۱۰ هزار و ۶۳۲ تن سیمان فله سفید و ۲۱۷ هزار و ۵۵۳ تن سیمان پاکتی را در داخل تولید کرد.

شرکت توانست از محل فروش محصول سیمان خاکستری در داخل ۹۹ میلیارد تومان و از محل فروش سیمان سفید در داخل حدود ۲۵ میلیارد تومان درآمد کسب کند.

سیمان سفید از لحاظ ظرفیت ۳۸ درصد سهم بازار و در خاکستری نیز سهمی‌در حدود ۷/۳ درصد بازار را به خود اختصاص داده است.

سال مالی ۹۰ ، سال خوبی برای صنعت سیمان نبود آن هم به این دلیل است که به خاطر افزایش نرخ‌های حامل‌های انرژی و متعاقب آن عوامل تولید، مساله‌ حمل و استخراج مواد، نرخ کارگری به شدت افزایش پیدا کرد و در حقیقت تامین قطعات و نیازهای ماشین‌آلات شرکت به تبع افزایش نرخ دلار افزایش داشت و منجر شد که تقریبا هزینه‌های شرکت در سال ۹۰ حدود ۳۴ تا ۳۵ درصد رشد داشته باشد، در صورتی که این شرکت افزایش نرخی برای سیمان نداشت. ضمن اینکه بخش زیادی از درآمد شرکت متاسفانه به خاطر تسعیر نرخ ارز از دست رفت. دلیل آن هم این است که وقتی ما پروژه را گشایش کردیم و از صندوق ذخیره ارزی استفاده کردیم، نرخ یورو در حدود ۹۰۰ بوده، ولی در حال حاضر باید با یورو ۱۷۰۰ تومان تسعیر شود.

در اینجا جا دارد که بانک مرکزی راهکاری را برای این قضیه بیندیشد سوال این صنعت این است که اگر قضیه برعکس بود، یعنی اگر در زمان گشایش، نرخ یورو ۱۷۰۰ بود و الان نرخ یورو ۹۰۰ بود، آیا بانک مرکزی قبول می‌کرد؟ به طور قطع قبول نمی‌کرد زیرا بانک حاضر به ضرر نیست و به نظر من جا دارد که مسوولان بانکی با مسوولان صنعت سیمان در رابطه با نرخ تسویه حساب صندوق ذخیره ارزی به توافق برسند و صنعت حتما جرایمش را نیز پرداخت می‌کند.

آیا سهام سیمان ساوه به عنوان یکی از زیرمجموعه‌های هلدینگ سیمان فارس و خوزستان در بورس عرضه می‌شود؟

شرکت سیمان ساوه در سال ۹۰ برای ورود به بازار سرمایه اقدام کرد که خوشبختانه مراحل آن طی شده و امیدواریم در سال ۹۱ با تلاش هلدینگ فارس و خوزستان وارد بورس شویم.

لازم به توضیح است اگرچه رفتن به بورس کار شرکت‌ها را به نسبت زیاد می‌کند، ولی در مجموع کار صحیحی است و باعث به وجود آمدن شفافیت اطلاعاتی می‌شود و ما امیدواریم که هر چه زودتر این عمل انجام شود و سهامداران ما بتوانند از این کارخانه که منحصر به فرد در تولید سیمان کشور است، استقبال خوب و بهره‌برداری مناسب کنند.

لطفا در خصوص صادراتتان که به چه میزان و به چه شکل انجام می‌شود توضیحاتی را ارائه دهید؟

شرکت سیمان ساوه، بزرگ‌ترین صادر‌کننده سیمان سفید و کلینکر در کشور است و عمده بازار این شرکت در سیمان‌سفید عراق و قطر است.

شرکت در سه ماهه اول امسال حدود ۲۰ هزار تن سیمان و کلینکر سفید صادر کرد که در مقایسه با سال گذشته از نظر وزنی حدود ۱۴ درصد افزایش داشته است. حدود ۱۲ هزار تن سیمان و کلینکر خاکستری صادر شد که در مقایسه با سال گذشته حدود ۵۶ درصد رشد نشان می‌دهد.

در سال مالی ۹۰ هم بالغ بر ۲۹۳ هزار تن سیمان سفید و یک میلیون و ۷۸۸ هزار و ۶۷۸ تن هم سیمان خاکستری تحویل داشتیم و در همان سال در حدود ۲۵ هزار تن کلینکر سفید و ۳۷ هزار و ۶۴۵ تن سیمان سفید صادر شد و معادل ۲۷ هزار و ۹۸۶ تن سیمان خاکستری صادرات داشتیم که جمع صادرات در مجموع مبلغ هفت میلیون و ۷۰۰ هزار دلار درآمد ارزی برای شرکت داشته است.

میزان وارداتتان به چه میزان بوده است؟

صنعت سیمان وابستگی ارزی خیلی پایینی دارد، در حقیقت می‌توان گفت که سیمان صنعتی است که برای تولید محصولاتش خودکفا است، این شرکت مواد معدنی خود را در داخل تهیه می‌کند و همین طور ماشین‌هایی که از خارج می‌آید، ارز بری اش بالا نیست و در واقع یک سری قطعات یدکی است که تقریبا در صنعت سیمان هر تن تولید کلینکر حدود یک و نیم دلار برای قطعات و سایر مسائل آن هزینه دارد.

چنانچه سیمان با نرخ تعادلی در بورس کالا عرضه شود و قیمت گذاری آن از سوی دولت صورت پذیرد، به نظر شما سرنوشت آزاد سازی نرخ سیمان به صورت تدریجی و پلکانی به چه صورت خواهد بود؟

یکی از راهکارهایی که می‌توانیم قیمت سیمان را کشف بکنیم، ورود به بورس کالاست و می‌توان گفت که اکثر کارخانجات سیمان در سال گذشته و سال‌های قبل این اقدام را انجام دادند و الان در بورس کالا می‌توانند معامله شوند، ولی از این موضوع استقبال خوبی نشده و آن هم به این دلیل است که وقتی قیمت‌های مصوبی در حقیقت دارد اجرا می‌شود و خریداران وقتی می‌توانند از درب کارخانه راحت‌تر خریداری کنند، قطعا وارد بورس نمی‌شوند. بورس کالا زمانی می‌تواند فعال باشد که نرخ در آنجا تعیین شود. در زمان پیک مصرف قطعا قیمت بالاتری برای کالای سیمان پیشنهاد می‌شود و مواقعی که مصارف پایین بیاید، تولید ما چون پیوسته است، انبوه تولید باعث می‌شود که قیمت‌ها در فصل‌های غیر پیک پایین بیاید و این خود تعادل ایجاد می‌کند.

افزون بر این، دستوری بودن قیمت سیمان در حال حاضر با توجه به ظرفیت تولید سیمان که بالای ۷۷ میلیون تن است نیازی نیست، باید قیمت سیمان خاکستری را کنترل شده وارد بورس کنیم. اگر نظام تعیین قیمت در بورس گذاشته شود یک تعادل در قیمت و مصرف ایجاد خواهد شد، ضمن اینکه برای پروژه‌هایی هم که می‌آیند در بورس کالا سیمان خریداری کنند یا برای خریداران عمده می‌تواند خیلی مثبت باشد، چرا که می‌توانند به صورت مدت دار خرید را انجام دهند.

در مجموع بورس برای این کار یک راهکارهای بسیار خوبی هم ارائه داده و در حقیقت ناچاریم به آن سمتی برویم که آزاد سازی قیمت سیمان را انشاالله بتوانیم شاهد باشیم.

با توجه به اینکه صنعت سیمان صنعت پیری است، این شرکت برای نوسازی چه اقدام اساسی انجام داده است؟

در حقیقت به طور مداوم این امر در این صنعت اتقاق می‌افتد. نوسازی، بهسازی، تغییر بعضی از خطوط تولید و تغییر بعضی از سیستم‌های تولید به طور مداوم انجام می‌شود.

ضمن اینکه صنعت سیمان در ایران از نظر تکنولوژی روز دنیا عقب نیست و تقریبا با این تکنولوژی تولید می‌کند و در واقع مشکل فقط در مصارف انرژی هست که خوشبختانه کارهای خوبی قرار است انجام شود و امیدواریم که به نتیجه برسد.

به نظر من صنعت سیمان توانسته با تولیدش در این ۷۰ سال، خیلی از نیازهایش را بومی‌کند و بسیاری از نیازهای قطعات مصرفی اش را در داخل تولید کند که یکی از شاخص‌های مثبت این صنعت است.

سودآوری شرکت به چه میزان است؟

صنعت سیمان، صنعت سودآوری است، به دلیل اینکه صنعت سرمایه بری است و سرمایه زیادی برای نصب ماشین‌آلات و تاسیس یک کارخانه گذاشته می‌شود به تبع آن باید سودش هم مناسب باشد، ولی اگر بخواهیم مقایسه بکنیم با سود بازار نه، خیلی هم مناسب نیست ولی در حقیقت به عنوان یک صنعت، صنعت سودآوری است و می‌تواند با تمهیداتی که در هلدینگ‌های عمده سیمان مثل هلدینگ فارس و خوزستان و سایر هلدینگ‌ها پیگیری می‌شود، روز به روز برای سهامداران سودآورتر شود.

آیا اقدام اخیر شرکت‌های سیمانی مبنی بر تسعیر نرخ ارز در بازار آزاد صحت دارد؟ (با توجه به اینکه قبلا با دلار دولتی انجام می‌شد)

صحت ندارد. زیرا خود بانک با نرخ مرجع با ما محاسبه می‌کند و نرخ مرجع هم دلار ۱۲۲۶ تومان است و یورو هم ۱۶۰۰ تومان ولی ما نرخی که از صندوق گرفتیم زیر ۱۰۰۰ تومان بوده و برای آن یک راهکاری باید پیدا کنند که این صنعت هر ساله بابت نرخ تسعیر ارز هزینه‌هایش اضافه نشود.

جایگاه صنعت سیمان در کشور را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

صنعت سیمان مظلوم واقع شده است، زیرا این صنعت بدون اینکه هیچ کمکی از دولت بگیرد توسط سرمایه گذاران بخش خصوصی و بخش عمومی‌تولید سیمان را افزایش داد و در اقصی نقاط کشور کارخانجات سیمان تاسیس شد و اشتغال ایجاد کرد بدون اینکه حتی به غیر از استفاده از صندوق ذخیره ارزی، رقمی‌را از دولت کمک گرفته باشد، ولی دولت نیامد با صنعت سیمان این توافق را بکند و لااقل در نرخ تسعیر ارز کمکی داشته باشد و همچنین در بحث هدفمندی یارانه‌ها که بحق هم درست بود، تسهیلاتی را برای این صنعت در نظر بگیرد و این صنعت را حمایت کند با وجود اینکه ما یک کالای استراتژیک تولید می‌کنیم.

در رابطه با حمل و نقل نیز این صنعت با مشکل هزینه‌های مالی بسیار زیادی روبه‌رو است.

اگر شرکت‌های فولادی بخواهند یک تریلی فولاد از درب کارخانه به هر سمت و مقصدی بفرستند، تقریبا اگر نرخ یک هزار تومان در نظر بگیریم حدود ۲۴ میلیون تومان ارزش آن کالایی است که در آن تریلی بارگیری شده، در صورتی که همان تریلی با بار سیمان از درب کارخانه حدود یک میلیون و پانصد تومان می‌شود و ما شاهد تفاوت چشمگیر آن هستیم. در صورتیکه کاربری آنها در ساخت و ساز به نسبت همدیگر مساوی است. همان قدر که سیمان برای ساخت‌و‌ساز مهم است، فولاد هم مهم است و می‌توان این مقایسه را کرد و نتیجه گرفت که این صنعت بسیار مظلوم واقع شده است.

البته اگر انجمن صنفی سیمان که بسیار فعال و پویاست بتواند تعاملی را با وزارت صنعت،معدن و تجارت داشته باشد و این قیمت‌ها را در صنعت سیمان متعادل کند، کمک قابل توجهی را به صنعت سیمان کرده است.