گمانه‌هایی برای تداوم رشد بورس

گروه بورس - همایون دارابی: بورس اوراق بهادار هفته گذشته با ثبت دو درصد بازدهی براساس شاخص بازده قیمت و نقدی یکی از بهترین هفته‌های کاری خود را در سال جاری به ثبت رساند. کارشناسان بازار در تلاش برای تبیین دلایل این رشد، برخی عوامل را مورد توجه قرار داده‌اند که ارزیابی از پایداری یا عدم‌پایداری این دلایل می‌تواند در شناسایی حرکت آتی بازار موثر باشد. در مهم‌ترین دلایل این رشد کارشناسان بازار برخی از دلایل سیاسی و اقتصادی را مورد توجه قرار می‌دهند. در بخش سیاسی انتظارات مثبت از مذاکرات پیش رو در استانبول، مهم‌ترین موضوع است. با توجه به عدم‌اعلام تحریم‌های جدید از سوی گروه ۱+۵، خوش‌بینی‌هایی برای اعلام توافقات اولیه در این مذاکرات پدید آمده است.

در کنار این مساله در حوزه اقتصادی نیز برخی مسائل به کمک بازار آمده است. در مهم‌ترین موضوع بحث کاهش سود تسهیلات بانکی و به تبع آن کاهش سود سپرده‌های بانکی از اهمیت بالایی برخوردار است. در مراحل ابتدایی اجرای طرح تحول مسوولان بانک مرکزی در تلاش برای مهار تورم احتمالی اجرای این طرح، مترصد افزایش نرخ بهره با هدف کنترل این تورم بودند، اما با عدم رخداد تورم نامناسب، انتظار منطقی برای کاهش نرخ سود بانکی پدید آمده است.

انتقادات شدید از نظام بانکی از سوی بخش عمده فعالان اقتصادی که حتی دامنه آن تا مراجع عظام نیز کشیده شده، سبب شده است مساله کاهش سود تسهیلات بانکی برای کاهش هزینه‌های تمام شده واحدهای تولیدی قطعی به نظر برسد. این امر کاهش سود سپرده‌گذاران و در نهایت حرکت نقدینگی به سوی بازار‌های دیگر را فراهم می‌سازد. از آنجا که در حال حاضر دو بازار املاک و مستغلات و کالا به شدت تحت‌کنترل دولت است، تنها بازارهای طلا، ارز و سهام برای حرکت نقدینگی باقی می‌ماند که در این بخش افت قیمت جهانی طلا مانع از حرکت این بازار شده است.

در همین حال به‌‌رغم فشار سنگین به بازار ارز و حرکت این بازار در روزهای اخیر که بهای دلار را مجددا به بیش از ۱۱ هزار ریال رسانده است، این بازار نیز به صورت جدی از سوی دولت تحت‌کنترل است. هر چند که می‌توان انتظار داشت برای افزایش تحرک اقتصادی کشور، دولت به رشد اندک بهای ارز روی خوش نشان دهد. اما در این میان بازار سرمایه تنها بازاری است که به صورت رسمی برای جذب سرمایه‌های عمومی مورد حمایaت قرار گرفته است. آنچه که در این میان مد نظر است، حضور عمده‌ترین بنگاه‌های اقتصادی کشور در این بازار است که هدایت نقدینگی به سوی این بازار سبب تامین مالی این گروه از شرکت‌ها نیز خواهد شد.

کارشناسان معتقدند نگرانی از کاهش نرخ سود‌ بانکی یکی از دلایل حرکت نقدینگی سنگین به سوی بازار است. در همین حال به دلیل درآمد گرایی این نقدینگی که عموما از سوی نهادهای مالی نظیر بانک‌ها، بیمه‌ها و صندوق‌های بازنشستگی تزریق می‌شود، حرکت عمده این نقدینگی به سوی شرکت‌های با نسبت پی‌به‌ای پایین و توانایی پرداخت سود نقدی بالا است.

از دیدگاه این گروه از کارشناسان هر چند بازار برای تطبیق با سطوح قیمتی اخیر خود نیازمند زمان است و این سطوح جدید قیمت، عرضه‌ها را افزایش داده است، اما با گذشت زمان بازار سطوح جدید قیمتی را حفظ می‌کند.

در میان کارشناسان دلیل دیگری که برای رشد بازار اعلام می‌شود، گزارش‌های مناسب ۹ ماهه شرکت‌های عمده است. برخی از شرکت‌های عمده بورس نظیر مخابرات، مس، گل گهر، چادرملو، پتروشیمی خارک، بانک‌های ملت، تجارت و سینا به همراه برخی از شرکت‌های خودرویی در هفته‌های اخیر گزارش‌های مناسبی را منتشر کرده یا بازار در انتظار انتشار این گزارش‌ها است. این امر سبب شده است در حالی که بازار انتظار ضعف شرکت‌ها در فضای اجرای طرح تحول را داشت، گزارش‌های مناسب ۹ ماهه به‌خصوص در شرکت‌های بزرگ بورس به پایداری بازار انجامیده است. در همین حال بازار به دلیل نگرانی از کاهش احتمالی سود برخی از شرکت‌ها در سال آینده هنوز برای پی‌به‌ای بالای ۱۰، در انتظار تحولات بازار پول و کاهش نرخ سپرده‌هاست.

از سویی بازار در انتظار گزارش‌های آتی شرکت‌ها به ویژه پیش‌بینی سال ۹۰ شرکت‌های عمده بورس است. اما توقف همراه اول و در ادامه انتظار برای توقف مخابرات، گل گهر و چادر ملو و انتظار برای توقف سرمایه‌گذاری معادن و فلزات و ملی مس و همچین گزارش تحقق کامل سود بانک سینا که انتظار برای گزارش‌های مناسب بانک‌ها را پدید آورده، سبب شده است تا بازار مثبت و به سوی خرید متمایل باشد. در بازار سرمایه همچنین ارائه دسترسی مستقیم سرمایه‌گذاران از سوی برخی از شرکت‌های کارگزاری سبب شده است تا بر میزان خرید و فروش‌های بازار افزوده شده و بازار فعالیت بیشتر سرمایه‌گذاران را شاهد باشد. انتظار می‌رود با افزایش دسترسی‌های مستقیم به بازار، پایداری افزایش یابد.

از دید کارشناسان بخش عمده دلایل مطرح شده در خلال هفته جاری، قابل‌تداوم در هفته‌های آتی است، از این رو بازار احتمالا در مسیر رشد شاخص باقی خواهد ماند؛ مگر آنکه انتظارات در مورد کاهش سود بانکی تحقق نیابد یا آنکه فشار سنگین‌تری به شرکت‌ها وارد شود. در همین حال کارشناسان بازار خواهان افزایش عرضه‌های اولیه در بورس هستند. به دلیل وجود نقدینگی مناسب، عدم‌افزایش عرضه‌های اولیه می‌تواند به فشار بیشتر به قیمت‌ها و فاصله ارزش ذاتی شرکت‌ها از قیمت‌های بازار منجر شود.

در کنار تحولات اقتصادی، بازار سرمایه شرایط مناسبی را از سوی بازارهای جهانی تجربه می‌کند. تداوم رشد صادراتی آمریکا و نگرانی از کاهش رشد اقتصادی چین سبب شده است بازارهای جهانی در حالت باثباتی بمانند، هر چند این وضعیت نمی‌تواند برای مدت طولانی ادامه یابد. کاهش ارزش دلار در مقابل سبد ارزهای عمده سبب کاهش کسری تجاری آمریکا به کمترین حد در خلال سالهای اخیر شده است. در این فضا بهای مس در حد ۹ هزار و ۶۰۰ دلار باقی مانده است. بهای فلزات آلومینیوم در حد دو هزار و ۴۷۹ دلار، روی دو هزار و ۴۴۸ دلار و سرب در حد دو هزار و ۵۷۲ دلار باقی مانده است. بهای بیلت فولادی نیز همچنان به رشد خود ادامه داده و به ۵۶۸ دلار رسیده است.

در بازار چه خبر بود؟

بازار روز چهارشنبه را باید بازار متعادلی دانست که بخش عمده تلاش معامله‌گران برای کنترل عرضه‌های موجود در گروه خودرویی صرف شد.

در گروه خودرویی، نگاه‌ها به سوی انتشار احتمالی آگهی عرضه سهام ایران خودرو مربوط به سرمایه‌گذاری رنا است. سرمایه‌گذاری رنا امروز شنبه متوقف خواهد شد. رنا که به تازگی بر امکان تعدیل سود خود تاکید کرده است، روز چهارشنبه تا سطح صف فروش نیز پیش رفت. در همین حال بازار با شایعات متعدی در مورد رنا مواجه است. در عمده‌ترین شایعات انتقال احتمالی سهام ایران خودرو به مجموعه سایپا و همچنین حصول توافقی اولیه برای خرید سهام رنا از صندوق بازنشستگی از جمله این شایعات است. در گروه خودرویی بازار در انتظار انتشار اطلاعات دقیق‌تری در مورد میزان و نحوه مشارکت گروه بهمن در بانک سرمایه است.

در گروه بانکی، روز چهارشنبه پست بانک به‌‌رغم شمول ضوابط رفع گروه‌های معاملاتی همچنان با صف خرید همراه شد. به‌‌رغم رشد بی‌سابقه قیمت این شرکت، همچنان بازار شاهد خریدهایی در این نماد است. در این گروه اعلام مجمع فوق‌العاده انتخاب اعضای هیات‌مدیره بانک پارسیان، سبب افزایش قیمت این نماد شده است.

در گروه مالی، لیزینگ‌ها نیز روز فعالی را شاهد بودند. احتمال تعدیل ۲۵ درصدی رایان سایپا و شایعات متعدد در مورد تعدیل لیزینگ ایرانیان، سبب فعالیت این نماد‌ها شده است. در گروه معدنی، توقف دو نماد سنگ آهنی سبب تشکیل صف خرید برای نماد سرمایه‌گذاری معادن و فلزات شده است. در همین حال گمانه‌زنی‌ها از توقف احتمالی ملی مس خبر می‌دهد.

در گروه تصفیه نفت، کارشناسان بازار با تردیدهای جدی در مورد سخنان مسوولان سازمان خصوصی‌سازی مواجه هستند. در حالی که مسوولان سازمان خصوصی‌سازی از اتمام سهام قابل‌عرضه دولت در نماد پالایشگاه تبریز خبر داده بودند، انجام ۲۲ میلیون عرضه سهام در دو روز گذشته کاری، شگفتی‌ساز شده است. عدم ارائه ترکیب سهامداری و واگذاری‌های پالایشگاه تبریز پیش از عرضه در بورس و اظهارنظرهای ضد و نقیض، شایعات متعددی را به همراه آورده است.

در گروه سیمانی روز دوشنبه سیمان سبزوار در بورس مورد معامله قرار خواهد گرفت. این شرکت بدون عرضه اولیه وارد فرابورس خواهد شد.

در مجموع بازار روز چهارشنبه شاهد افت ۷۸/۱۹ واحدی شاخص کل بود که باعث شد شاخص به ۱۹ هزار و ۷۵۹ واحد برسد. ارزش معاملات نیز روز چهارشنبه به ۸/۴۴ میلیارد تومان رسید که ۴/۱۷ درصد آن را معامله ۳۳ میلیون سهام زامیاد تشکیل داد. از ۲۱۸ نماد مورد معامله، ۱۲۱ نماد با کاهش قیمت و ۹۳ نماد با رشد ارزش معامله شده است.