دکتر حمید زمان‌زاده
شرکت سهامی عام ایرانی تولید اتومبیل (سایپا) در سال ۱۳۴۴ با سرمایه اولیه ۱۶۰‌میلیون‌ریال به نام شرکت سهامی تولید اتومبیل سیتروئن ایران تاسیس شد.

موضوع فعالیت شرکت سایپا طبق ماده 3 اساسنامه، تولید و ساخت انواع خودرو سبک و سنگین و اجزاء و لوازم و قطعات یدکی آن‌ها و فروش این فرآورده‌ها و همچنین انجام هر نوع سرمایه‌گذاری و عملیات صنعتی، بازرگانی و خدماتی سودآور است.
وضعیت درآمدی شرکت
فروش اصلی شرکت سایپا، مربوط به خودروی پراید است که حدود 85‌درصد از حجم فروش شرکت را به خود اختصاص داده است. طبق برنامه شرکت برای سال 88، 489000 دستگاه پراید به ارزش 35308‌میلیارد‌ریال باید تولید و به فروش برسد. بقیه فروش شرکت به ترتیب اهمیت به خودروهای زانتیا (7‌درصد)، ریو (5‌درصد) و مینیاتور (3‌درصد) مربوط است که طبق برنامه باید جمعا 45000 دستگاه به ارزش 6350‌میلیارد‌ریال تولید و به فروش برسد.


میزان فروش شرکت در سال 87 و پیش‌بینی 88 در نمودار شماره (1) آورده شده است.
شرکت سایپا هنوز گزارش عملکرد شش ماهه اول سال ۸۸ را ارائه نکرده است. برای بررسی عملکرد شرکت، تنها منبع رسمی اطلاعات در دسترس، داده‌های سازمان گسترش و نوسازی صنایع است. آمار رسمی سازمان گسترش و نوسازی صنایع، بیانگر دستیابی شرکت به اهداف تولید در شش ماهه اول سال ۸۸ است. بر اساس این آمار، شرکت سایپا در شش ماهه نخست سال ۸۸ موفق شده است، ۹۷‌درصد از اهداف شرکت برای تولید پراید (مهم‌ترین محصول سایپا) دست یابد. این نسبت برای زانتیا، ۱۰۲‌درصد و برای ریو، ۹۵‌درصد است.
درآمد حاصل از سرمایه‌گذاری‌ها
تقریبا تمام پرتفوی سهام شرکت سایپا به سهام شرکت‌های زیرگروه سایپا اختصاص یافته است و سایپا سهامدار عمده این شرکت‌ها است. بنابراین هرگونه تعدیل مثبت سود در شرکت‌های زیرگروه سایپا، درآمدهای ناشی از سرمایه‌گذاری‌های سایپا را افزایش خواهد داد. سایپا در پیش‌بینی عملکرد سال جاری، ۴۲۰۰‌میلیارد‌ریال را برای درآمد حاصل از سرمایه‌گذاری‌ها منظور کرده است. میزان درآمد حاصل از سرمایه‌گذاری‌ها در سال ۸۶ برابر ۴۰۷۵ و برای سال ۸۷، برابر ۴۲۸۸‌میلیارد‌ریال بوده است. با توجه به پیش‌بینی وضعیت مناسب شرکت‌های زیرگروه سایپا در سودآوری سال ۸۸، افزایش درآمدهای حاصل از سرمایه‌گذاری‌های شرکت تا ۴۵۰۰‌میلیارد‌ریال (۳۰۰‌میلیارد‌ریال افزایش نسبت به پیش‌بینی) دور از دسترس نیست.


وضعیت هزینه‌های شرکت
بخش اعظم هزینه‌های شرکت سایپا مربوط به هزینه مواد اولیه (83‌درصد) که عمده آن مربوط به هزینه تامین قطعات و بخش اندکی از آن نیز مربوط به هزینه رنگ و مواد شیمیایی است. هزینه‌های سربار 15‌درصد و هزینه دستمزد تنها 2‌درصد از کل بهای تمام شده را در بر می‌گیرد. از مجموع این هزینه‌ها، 88‌درصد هزینه‌های‌ریالی و 12‌درصد هزینه‌های ارزی است. با توجه به قراردادهای تامین مواد اولیه که عمده آن تامین قطعات است و نیز با توجه به در نظر گرفتن نرخ تورم و افزایش نرخ بهره در پیش‌بینی هزینه‌های عمومی و مالی شرکت، به نظر نمی‌رسد هزینه‌های کل شرکت، متشکل از هزینه بهای تمام شده، هزینه‌های عمومی و هزینه‌های مالی، از میزان پیش‌بینی شده (38500‌میلیارد‌ریال) فراتر رود. به علاوه شرکت هزینه مالی خود را عمدتا به دلیل پیش‌بینی افزایش نرخ بهره، با افزایش 40‌درصدی نسبت به سال 87، به میزان 1220‌میلیارد‌ریال برآورد کرده است، اما به نظر نمی‌رسد هزینه‌های مالی در سال 88 از رقم 900 تا 1000‌میلیارد‌ریال فراتر رود.


وضعیت سود آوری شرکت
بررسی روند حاشیه سود شرکت سایپا نشان می‌دهد که حاشیه سود شرکت از سال ۸۳ تا ۸۷ به طور مداوم کاهش داشته است.
البته کاهش حاشیه سود شرکت سایپا به هیچ وجه به دلیل فشارهای رقابتی رقبای داخلی یا خارجی نبوده است، چراکه شرکت در سال‌های اخیر نه تنها در حفظ سهم بازار موفق بوده است بلکه سهم بازار خود را نیز افزایش داده است. کاهش حاشیه سود شرکت عمدتا به دلیل سیاست‌های قیمت‌گذاری دولت برای محصولات تولیدی شرکت‌های خودروسازی مانند سایپا و ایران خودرو بوده است. با توجه به افزایش هزینه‌های تولید همراه با تورم، و عدم افزایش قیمت محصولات تولیدی به دلیل سیاست قیمت‌گذاری دولت، حاشیه سود شرکت به طور مداوم کاهش یافته است. بر مبنای پیش‌بینی سود، شرکت حاشیه سودی معادل 17‌درصد برای سال 88 منظور کرده است.


پیش‌بینی سود
جهت پیش‌بینی EPS و ارزش بنیادی سهام سایپا، باید نکات ذیل را مد نظر قرار داد:
شرکت سود خالص خود در سال 1388 را 7004‌میلیارد‌ریال برآورد کرده است که با توجه به تعداد 10400‌میلیون سهم، سود هر سهم 674‌ریال پیش‌بینی شده است.
شرکت سایپا هنوز گزارش عملکردی (سه ماهه و شش ماهه) از شرکت در سال ۸۸ ارائه نداده است.
آمار تولید سازمان نوسازی و گسترش صنایع برای شش ماهه ابتدای سال نشان می‌دهد که شرکت سایپا در دستیابی به اهداف تولیدی خود در نیمه اول سال 88 بسیار موفق عمل کرده است. با توجه به وضعیت رقابت در بازار داخلی و سابقه شرکت، سایپا در حفظ سهم فروش خود در بازار در سال جاری با مشکلی مواجه نخواهد شد. به علاوه با توجه به افزایش قیمت محصولات شرکت نسبت به پیش‌بینی انجام شده، با در نظر گرفتن افزایش حداقل یک‌‌درصدی در قیمت محصولات، افزایش فروش سایپا برای سال 88، حدود 400‌میلیارد‌ریال برآورد می‌‌شود. با توجه به پیش‌بینی مناسب سودآوری عموم شرکت‌های زیرگروه سایپا در سال 88 و تعدیل مثبت سود، افزایش درآمد سایپا از محل سرمایه‌گذاری‌ها حدود 300‌میلیارد‌ریال برآورد می‌‌شود.
با توجه به قراردادهای تامین مواد اولیه که عمده آن مربوط به تامین قطعات است و نیز با توجه به در نظر گرفتن نرخ تورم در پیش‌بینی هزینه‌های عمومی شرکت، به نظر نمی‌رسد هزینه بهای تمام شده و هزینه‌های عمومی از میزان پیش‌بینی شده فراتر رود. به علاوه کاهش هزینه‌های مالی در سال ۸۸، نسبت به پیش‌بینی صورت گرفته، حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰‌میلیارد‌ریال برآورد می‌‌شود.
حدود 18‌درصد از هزینه‌های شرکت و حدود یک‌‌درصد از درآمدهای شرکت، به صورت ارزی است. با توجه به اینکه ارزش دلار در پیش‌بینی شرکت 10هزار‌ریال در نظر گرفته شده است و با توجه به ارزش دلار در سال جاری که حدود 10هزار‌ریال در نوسان بوده است، سود شرکت با تعدیلی از ناحیه نرخ ارز مواجه نخواهد بود. به علاوه از آنجا که بازار فروش و تامین قطعات، عمدتا داخلی است، اساسا سود شرکت سایپا نسبت به تغییرات نرخ ارز با تغییر چندانی مواجه نخواهد شد.
تعدیل سود شرکت سایپا با توجه به افزایش درآمدها و کاهش هزینه‌های نسبت به پیش‌بینی‌های اولیه شرکت، حدود ۹۰۰ تا ۱۰۰۰‌میلیارد‌ریال برآورد می‌‌شود. بنابراین پیش‌بینی می‌شود، شرکت با تعدیل مثبت سود به میزان ۸۶ تا ۹۶‌ریال به ازای هر سهم مواجه شود بنابراین پیش‌بینی می‌شود سود هر سهم برای سال ۸۸، از ۶۷۴ به ۷۶۰ تا ۷۷۰‌ریال تعدیل شود.
www.bourse24.ir
تحلیل فوق بیانگر دیدگاه نگارنده است و چاپ آن به منزله تایید روزنامه دنیای اقتصاد نیست.