سنا- دستورالعمل اجرایی معاملات قرارداد آتی سهام که در هشت فصل و ۶۶ ماده توسط شرکت بورس اوراق بهادار تهران تدوین شده و به تصویب هیات مدیره آن شرکت رسیده است، در کمیته تدوین مقررات سازمان بورس و اوراق بهادار بررسی می‌شود. رییس کمیته تدوین مقررات سازمان بورس و اوراق بهادار با بیان این مطلب گفت: این دستورالعمل در کمیته یاد شده با حضور نماینده معاونت نظارت بر بورس‌ها و ناشران سازمان بورس و نمایندگان شرکت بورس اوراق بهادار مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

مریم صفاریان ابراز داشت: «قرارداد آتی سهام، قراردادی است که متعهد فروش تعهد می‌‌کند در سررسید تعیین شده، تعداد معینی از سهام مشخص را به قیمتی که در زمان انعقاد قرارداد آتی تعیین می‌شود، بفروشد و در مقابل طرف دیگر قرارداد، متعهد می‌شود آن سهام را با همان مشخصات در تاریخ سررسید خریداری کند.»

مریم صفاریان ادامه داد:«برای جلوگیری از امتناع طرفین از عمل به تعهدات قرارداد، طرفین به صورت شرط ضمن عقد متعهد می‌شوند مبلغی را به عنوان وجه تضمین نزد کارگزار بورس یا اتاق پایاپای بگذارند و متناسب با تغییرات قیمت آتی، وجه تضمین را تعدیل کنند. وی ادامه داد: کارگزار بورس یا اتاق پایاپای از طرف آنان وکالت دارد متناسب با تغییرات، بخشی از وجه تضمین هر یک از طرفین را در اختیار دیگری قرار دهد و وی حق استفاده از آن را خواهد داشت تا در دوره تحویل با هم تسویه کنند. متعهد فروش و متعهد خرید می‌توانند در مقابل مبلغی معین، تعهد خود را به شخص ثالث واگذار کنند که وی جایگزین او در انجام تعهد خواهد بود.» معاون مدیریت پژوهش و توسعه سازمان بورس و اوراق بهادار با اشاره به فصل دوم دستورالعمل اجرایی معاملات قرارداد آتی سهام که به مشخصات قرارداد اختصاص دارد،‌ تصریح کرد: «مشخصات قرارداد که به تصویب هیات مدیره بورس می‌رسد، حداقل باید شامل مواردی از قبیل سهم پایه، قرارداد آتی پذیرفته شده، اندازه قرارداد، ماه سررسید قرارداد آتی، دامنه نوسان قیمت روزانه، حداقل تغییر قیمت، دوره معاملاتی، دوره تحویل، وجه تضمین اولیه و... باشد.»

وی با بیان اینکه بورس باید اطلاعیه معاملاتی قرارداد را حداقل سه روز کاری پیش از آغاز دوره معاملاتی، از طریق سایت رسمی خود به اطلاع عموم برساند، افزود: «فصل سوم این دستورالعمل به ثبت سفارش مشتریان اختصاص دارد که بر این اساس فقط کارگزاری می‌تواند در «بازار آتی» مشارکت کند که مجوز انجام معاملات آتی را از سازمان اخذ کرده و در بورس پذیرش شده باشد.»

صفاریان با اشاره به فصل چهارم دستورالعمل گفت: «در این فصل نحوه انجام معاملات قید شده است. براساس مقررات پیشنهادی، اجرای دستور مشتری جهت اتخاذ موقعیت تعهدی خرید یا فروش براساس اولویت قیمت و در صورت تساوی قیمت‌ها، براساس اولویت زمانی ورود سفارش به سیستم معاملاتی خواهد بود. معاملات قراردادهای آتی با یک حراج تک قیمتی آغاز و با حراج پیوسته ادامه می‌یابد. در این فصل از مقررات همچنین به وظایف و اختیارات بورس در حوزه معاملات اشاره می‌کند.»

وی تصریح کرد: «برای مثال بورس موظف است نیم ساعت پس از پایان جلسه معاملات، «قیمت تسویه روزانه» را بر اساس مقررات این دستورالعمل محاسبه و به اطلاع عموم برساند، همچنین «دامنه نوسان قیمت روزانه» و «سقف مجاز حجم هر سفارش» طی «دوره معاملاتی قرارداد» با پیشنهاد بورس و پس از تصویب هیات پذیرش امکان‌پذیر است.» رییس کمیته تدوین مقررات سازمان بورس و اوراق بهادار ادامه داد:«بر اساس دستورالعمل اجرایی معاملات قرارداد آتی سهام قیمت تسویه روزانه» برابر میانگین وزنی قیمت معاملات انجام شده طی «جلسه معاملات» آن روز است. وی ادامه داد: حال اگر معامله‌ای طی روز انجام نشود، «قیمت تسویه روزانه» از طریق یک دوره حراج پایانی تعیین می‌شود و اگر تعیین «قیمت تسویه روزانه» به هیچ یک از روش‌های فوق امکان‌پذیر نباشد، به صورت تئوریکی توسط «بورس» محاسبه می‌شود که نحوه محاسبه قیمت تئوریک باید به تصویب هیات مدیره بورس برسد.»

وی یادآور شد: «فصل پنجم دستورالعمل، فرآیند پایاپای، فصل ششم تحویل سهم و تسویه نهایی، فصل هفتم تعدیل قرارداد با توجه به اقدامات شرکتی و فصل هشتم کارمزدها و جرایم را تشریح می کند.»

معاون مدیریت پژوهش و توسعه سازمان بورس و اوراق بهادار خاطر نشان کرد: «در این گونه از معاملات کارمزد کارگزاری، دو در هزار برای «مشتری» خریدار و فروشنده است. کارمزد بورس هفت در ده هزار است که ۴۰‌درصد آن توسط خریدار و ۶۰‌درصد آن توسط فروشنده پرداخت می‌شود. کارمزد سازمان پنج در ده هزار است که ۴۰‌درصد آن توسط خریدار و ۶۰‌درصد آن توسط فروشنده پرداخت می‌شود.»