گروه بورس- همایون دارابی: بازار دادوستد سهام در حالی امروز شنبه فعالیت خود را از سر می‌گیرد که تبعات عرضه بیمه البرز و مسایل مربوط به آن پیش روی بازار است. در بازار روز چهارشنبه معامله‌گران در شرایطی عرضه تازه‌ترین شرکت اصل۴۴ را تجربه کردند که شرایط مناسب بازار سهام سبب شد تا بازار در حالتی احساسی قرار گیرد و به‌رغم ریسک‌های موجود در مورد سهام بیمه البرز و صنعت بیمه شرایط را به سویی ببرد که با ورود تقاضاها در قیمت ۶هزار و ۷۰۰ریال (به مراتب بالاتر از برآوردهای اولیه) عرضه در ۶هزار و ۲۰۰ریال صورت گیرد و در نهایت در قیمت متوسط ۶هزار و ۲۹۳ریال قیمت ثبت شود. نحوه عرضه و استقبال از بیمه البرز سبب شد تا بورس که در دو هفته قبل در عرضه اولیه مرجان کار در فرابورس محدودیت خرید هر کد ۱۰هزار سهم را ایجاد کرده بود این بار محدودیت خرید ۳هزار سهم برای حقیقی‌ها و ۵هزار سهم برای سرمایه‌گذاران حقوقی از هر کارگزاری را ایجاد کند. امری که در کنار توجه معامله‌گران خرد، تلاشی برای جبران بخشی از کمبودها و مشکلاتی است که در عرضه اولیه سهام وجود دارد. در حال حاضر روش عرضه اولیه سهام در بورس اوراق بهادار مبتنی بر سهمیه بندی خرید توسط کارگزاران و نحوه عرضه سهام که عملا مساله کشف قیمت در آن تحت تاثیر قیمت‌گذاری سازمان خصوصی‌سازی است با انتقاداتی رو‌به‌رو است که اصلاح آن می‌تواند نقش مناسبی در بهبود شرایط بازار و توفیق بیشتر اجرای اصل۴۴ داشته باشد. خرید سهام توسط کارگزاران فاقد مشتری و ناتوانی کارگزاری‌های بزرگ در تامین کل نیاز مشتریان در حال حاضر یک مشکل آزاردهنده بازار است.

در این میان به نظر می‌رسد بازار سهام به دلیل تغییرات و روند رو به رشد سریع، فرصت برنامه‌ریزی بلند مدت را از مسوولان خود گرفته است. مجموعه اظهارنظرهای یک ماهه اخیر به ویژه در مورد احتمال بروز حباب و تغییرات در نحوه گشایش نمادها و همچنین مساله عرضه اولیه بیمه البرز همه نشان‌دهنده آن است که مجموعه بازار سرمایه به ایده‌های مناسب‌تر و البته کارهای بنیادی تحقیقاتی نیاز دارد. ناتوانی بخش‌های مطالعاتی در مجموعه بورس و همچنین ساختارهای دانشگاهی سبب شده است تصمیمات خلق‌الساعه ابتکار عمل را در بازار به دست بگیرد.

همین امر موجب شده است در بازار سهام کارشناسان با توجه به حدود ۲/۴۹درصد بازدهی در سال جاری در انتظار آن باشند که دریابند مسوولان بازار در برابر رشد بازار چه سیاستی را در پیش می‌گیرند: در نگاه اول عموما مسوولان در برابر شرایطی اینگونه دو مسیر را در پیش می‌گیرند که حول دو محور کلی یعنی آزاد‌سازی یا سخت‌گیری بیشتر در نوسان است. از این نظر معامله‌گران در خلال هفته‌های آتی احتمالا با سیاست‌های حول این دو موضوع روبه‌رو خواهند شد که از یکی از این دو دیدگاه یا هر دو دیدگاه نشات خواهند گرفت. همانگونه که در خلال هفته‌های گذشته تصمیماتی نظیر راه‌اندازی فرابورس بدون حجم مبنا و دامنه ۵درصدی و عدم بازگشایی دامنه نوسان پس از تعدیل سود پیش روی معامله‌گران قرار گرفته است که توجیه دلایل آن نمی‌تواند چیزی بیش از تقابل این دو برداشت باشد. در همین حال برخی اقدامات به خصوص نحوه برخورد با تعدیل سود شرکت‌هایی نظیر سیمان کردستان با انتقاداتی همراه شده است چرا که پس از تعدیل سود شرکت، توقف نماد صورت نگرفت و پس از دو روز معامله در نرخ‌های منفی نماد برای اعلام همان گزارش متوقف شد.

در کنار مسایل ذکر شده معامله‌گران در بازار سرمایه با تاثیرات برخی از تحولات مهم در حوزه‌های اقتصادی و سیاسی نیز رو‌به‌رو هستند. در مسایل سیاسی نتایج مذاکرات ژنو و آرامش پدید آمده پس از آن با انتشار خبرهای تکمیلی در حال تعمیق است. امری که با توجه به موضع‌گیری ریاست‌جمهوری در مورد ارتباط با ایالات متحده آمریکا می‌تواند در صورت عدم رخداد مساله‌ای غیرمترقبه حتی به افزایش پی‌به‌ای بازار نیز منجر شود. در کنار این مساله در سطح سیاسی داخلی نیز به نظر نمی‌رسد نگرانی خاصی پیش‌رو باشد.

در تحولات اقتصادی اما معامله‌گران با توجه به آغاز قریب الوقوع بررسی لایحه طرح تحول اقصادی شاهد تاثیر‌گذاری این مساله بر بازار خواهند بود. پیش‌بینی افزایش بهای حامل‌های انرژی از جمله سه حامل مهم گازوییل، گاز و برق موجب خواهد شد تا صنایع انرژی بر از جمله سیمان، فولاد و پتروشیمی تحت تاثیر قرار گیرند. با توجه به قصد دولت در اجرای این لایحه باید منتظر ماند و دید طرح تحول تا چه حد می‌تواند برای شرکت‌های بورسی تبعات مالی به همراه بیاورد. در همین حال مجلس پس از طرح تحول، بررسی لایحه توسعه بازار سرمایه و ابزارهای آن را در دستور کار خود دارد که این لایحه برخلاف طرح تحول با پیش‌بینی معافیت‌های مالیاتی جدید برای شرکت‌های بورسی و شرکت‌هایی که محصولات خود را در بورس کالا عرضه می‌کنند می‌تواند تاثیرات مثبتی را به همراه داشته باشد. در کنار تحولات اقتصاد داخلی، معامله‌گران شاهد بهبود نسبی شرایط در بازارهای جهانی هم هستند از این رو انتظار می‌رود نمادهای وابسته به بازار جهانی نیز بتواند در هفته جاری شرایط بهتری را تجربه کنند. در بازار جهانی فلزات بهای مس به بالا ترین حد خود در سه هفته گذشته رسیده است.

در حوزه اقتصاد جهانی معامله‌گران پس از انتشار گزارش عملکرد سه ماهه دوم «آل‌کولا» بزرگ‌ترین تولید‌کننده آلومینیوم آمریکا که ۱۱درصد بیش از انتظار اولیه سود به دست آورد به بهبود اقتصاد جهانی امیدوار شده‌اند. در همین حال کاهش ارزش‌دلار نیز به بالا رفتن بهای فلزات کمک کرده است. در بازار جهانی بهای روی نیز با ۸درصد رشد رکوردی در ۱۴ماهه اخیر را به ثبت رسانده است که قابل‌توجه است اما همچنان در مرز کمتر از ۲هزار‌دلار باقی مانده است. در همین حال در بورس فلزات لندن بهای بیلت فولادی همچنان در حد قیمت‌های گذشته باقی مانده است که در حوزه مدیترانه با اندکی کاهش به ۳۵۰دلار در هر تن رسیده است.

بهای نفت نیز در مرز ۷۱دلار باقی مانده است و شاخص بالتیک نیز در حد ۲هزار و ۶۴۷واحد باقی مانده است.

در بازار چه خبر بود؟

بازار چهارشنبه تحت تاثیر کامل عرضه اولیه بیمه البرز قرار داشت. استقبال و هیجان‌زدگی معامله‌گران سبب شد تا این عرضه خصوصی‌سازی نیز در قیمت‌های بیش از ارزیابی اولیه رخ دهد. سازمان خصوصی‌سازی از زمان عرضه بانک تجارت تا کنون شاهد استقبال و خرید سهام بیش از قیمت برآوردی است. دقایقی پس از این عرضه، مدیران سازمان خصوصی‌سازی از قیمت برآوردی در حدود ۴۷۴تومان خبردادند که تلویحا به معنای گران خرید شدن سهام توسط بازار است.در حال حاضر مشخص نیست انگیزه مدیران خصوصی‌سازی از این انتشار چنین برآوردهایی چیست، چرا که در گذشته هیچ گاه این سازمان به عرضه کمتر از قیمت برآوردی خود تن نداده است و در برخی از موارد نظیر مدیریت پروژه‌های نیروگاهی ایران حتی عرضه را برای مدت‌ها پس از عدم تبعیت بازار از نظر سازمان خصوصی‌سازی به تعویق انداخت.

در همین حال از آنجایی که فروشنده سهام در این شرایط دولت بوده و نفع خاصی از گران یا ارزان بودن سهم عاید کسی نمی‌شود و سازمان نیز به کمتر از قیمت برآوردی راضی به عرضه نخواهد بود، عدم انتشار گزارش قیمت‌گذاری پیش از عرضه و پس از آن انتشار شتاب‌زده گزارش سوال برانگیز است. به‌خصوص که بازار سهام و اجماع جمعی آن می‌تواند با چنین موضع‌گیری‌های شتاب زده‌ای دچار مشکل شده و با افت انگیزه مواجه شود. در همین حال معامله‌گران در انتظار آن هستند که در زیرمجموعه تازه تاسیس صنعت بیمه بورس به سرعت شاهد سه عرضه دیگر در دو ماه آینده باشند. عرضه بیمه‌های آسیا و دانا در بورس و بیمه دی در فرابورس موضوعات پیش روی بازار هستند. با توجه به عرضه سهام بیمه البرز سازمان خصوصی‌سازی تا پیش از توقف نماد این بیمه برای برگزاری مجمع عادی سالانه، ۱۵درصد دیگر سهام در اختیار برای عرضه دارد.

در گروه بانکی روز چهارشنبه مالکیت توسعه صنعتی بر بلوک ۲/۵درصدی بانک پارسیان قطعی شد. در گروه بانکی معامله‌گران همچنان شاهد ادامه اقبال معامله‌گران هستند و این گروه صدرنشینی بازار را در اختیار کامل خود دارد. در گروه بانکی انتشار گزارش‌های شش ماهه، مهم‌ترین موضوع پیش روی بازار در خلال چند هفته آینده است.

در گروه تصفیه نفت معامله‌گران روز چهارشنبه شاهد معاملات پرحجمی بودند که در آن ۲۱میلیون سهم پالایشگاه اصفهان توسط تعاونی مسکن وزارت بهداشت به فروش رسید تا در آستانه عرضه بلوک این شرکت (فردا) رفتار سهامداران این شرکت بیش از پیش جذاب شود. با توجه به ارزش بالای این بلوک به نظر نمی‌رسد تعاونی بهداشت در میان خریداران این بلوک باشد. همین امر نیز می‌تواند توجیه‌کننده فروش این تعاونی باشد که به دلیل مطالبات خود از دولت بزرگ‌ترین سهامدار کنونی (با مالکیت آزاد ۱۳درصدی) پالایشگاه اصفهان باشد.

در گروه برقی دوشنبه عرضه بلوک عمده ایران ترانسفو توسط سازمان خصوصی‌سازی رقم خواهد خورد که می‌تواند به ماراتنی در این نماد منجر شود. در گروه برقی نتایج مناسب معامله عمده کنتورسازی برای برخی از خریداران برای حضور در رقابت ایران ترانسفو انگیزه‌ای دست و پا کرده است.

در گروه سیمانی، شرکت فارس نو در هفته جاری جلسه معارفه خود را برگزار می‌کند که این امر حکایت از عرضه قریب‌الوقوع این شرکت دارد.

در نماد مخابرات ایران مدیران و سهامداران جدید مخابرات روز چهارشنبه میزبان فعالان بازار بودند که در این جلسه نکاتی مهم در مورد این شرکت بیان شد. تلاش کنسرسیوم خریدار مخابرات برای تامین ۵۰درصد حصه نقدی این خرید از طریق سرمایه‌گذار خارجی یکی از مهمترین نکات این جلسه بود. در کنار آن اعلام برنامه‌های سهامداران جدید برای افزایش ۱۰درصدی تعرفه تلفن ثابت و سیار (که این میزان ۱۰درصدی براساس پروانه نیازی به دریافت مجوز از نهادهای نظارتی ندارد) در کنار تلاش برای کاهش ۴۰درصدی هزینه‌های خدماتی از طریق تصفیه حساب با پیمانکاران و استفاده از نیروهای شرکت، در کنار افزایش ۳۰۰میلیاردی هزینه پروانه و تلاش برای خرید پست بانک از جمله نکات دیگری است که در این جلسه مطرح گردید.

در گروه فلزی بازدید هراتی نیک رییس هیات عامل ایمیدرو از فولاد خراسان با انتشار خبرهایی در مورد این شرکت همراه بوده است. اعلام راه‌اندازی مدول اول احیا در ماه آینده و مدول ۲ تا پایان سال جاری و بیان این تعبیر که فولاد خراسان سومین قطب فولاد‌سازی کشور خواهد شد سبب خواهد شد کارشناسان بازار ارزیابی خود را از این شرکت تغییر دهند. هرچند که در حال حاضر منبع تامین گندله مورد نیاز فولاد خراسان به دلیل عدم راه‌اندازی واحد گندله‌سازی سنگان با ابهام مواجه است. در گروه فلزی افزایش ۳۵درصدی تعرفه صادرات اکسید مولیبدن می‌تواند شرایط این شرکت را متاثر کند.

در گروه کانی غیرفلزی روز چهارشنبه معامله‌گران شاهد فروش بلوک ۲/۴۱درصدی کاشی اصفهان بودند. با انجام این معامله مدیران جدید سرمایه‌گذاری بانک ملی که اخیرا صدرا را به فروش رساندند شرکتی دیگری را از پرتفوی خود خارج کردند. در همین حال هنوز سیاست خرید مدیران جدید «وبانک» نامشخص است چرا که هنوز شرکتی به پرتفوی این شرکت افزوده نشده است.

در گروه پلاستیک، کویر تایر در فرابورس نخستین افت قیمت این نماد در فرابورس را روز چهارشنبه تجربه کرد.