شروین شهریاری

پرسش از خانم رسول زاده از طریق پست الکترونیک: چرا برخی شرکت‌های بزرگ با وجود دارا بودن منابع نقدینگی فراوان، بخشی از آن را به حمایت از سهام خود در بازار اختصاص نمی‌دهند؟ مطابق متن صریح قانون تجارت «سهم خزانه» غیرقانونی است. منظور از سهم خزانه این است که شرکت با استفاده از دارایی‌های خود اقدام به تملک بخشی از سهام خود کند، بنابراین مبادرت به این عمل از لحاظ حقوقی برای شرکت مشکل‌زا خواهد بود. این در حالی است که در بسیاری از دیگر کشور‌های جهان، مطابق قوانین، شرکت‌ها می‌توانند تا سقف معینی از سهام خود را در بازارهای مالی برای مدت زمان مشخصی خریداری کنند. این مجوز قانونی، این امکان را برای مدیریت شرکت فراهم می‌کند که به ویژه در جریان قرار گرفتن سهم در معرض ریسک‌های سیستماتیک (که ربطی به فعالیت عملیاتی شرکت ندارند)، از بازار سهم دفاع کرده و از ایجاد نوسانات غیرمنطقی و ضرر و زیان سهام‌داران جلوگیری کنند. این در حالی است که در ایران به واسطه مشکل حقوقی، شرکت اغلب از طریق منابع زیرمجموعه‌های خود، اقدام به خرید و فروش سهام شرکت اصلی می‌کند. از آنجا که این اقدام منع قانونی صریحی ندارد (اگر چه مفهوم سهم خزانه به خوبی در آن مستتر است)، شرکت‌های زیرمجموعه بعضا بدون محدودیت، سهام شرکت اصلی را مورد معامله قرار داده و حتی از این روش برای ایجاد سودهای درون گروهی استفاده می‌کنند. بدیهی است در تهیه صورت‌های مالی تلفیقی شرکت اصلی (که مجموعه را به صورت کل واحد در نظر می‌گیرد)، آثار همه این مبادلات در تلفیق حذف شده و تنها اثر کاهنده «مالکیت سهام شرکت اصلی در شرکت فرعی» باقی می‌ماند. شما احتمالا عبارت مزبور را در سمت چپ ترازنامه برخی شرکت‌ها (به ویژه سرمایه‌گذار‌ی‌ها) به عنوان عامل کاهنده حقوق صاحبان سهام مشاهده کرده‌اید. این مساله در کنار پیچیدگی‌های اخذ ذخیره کاهش ارزش و مشخص نبودن حد قانونی خرید سهام شرکت اصلی توسط شرکت‌های فرعی، در مجموع آثار نامطلوبی را پدید می‌آورد که در سالهای اخیر همزمان با کاهش عمومی قیمت سهام در بازار، موجبات ضرر و زیان سنگین برخی سهام‌داران در بورس تهران را فراهم آورده است. برخی بر این عقیده‌اند قانون‌گذار جهت اصلاح و به روز کردن مفهوم سهم خزانه در قانون تجارت تدبیر لازم را بیاندیشد.

بدون ذکر نام: نماد شرکت مارگارین بیش از ۲ماه است که متوقف شده و علت آن هم تعدیل پیش‌بینی سود در سایت رسمی بورس عنوان شده است، چرا نماد معاملاتی شرکت باز نمی‌شود؟

ماگارین پس از ارائه گزارش ۶ ماهه که در آن بیش از ۱۰۰درصد پیش‌بینی سود ۳۲۸ ریالی کل سال را بر اساس صورت‌های مالی حسابرسی شده محقق کرده بود، متوقف شد. این شرکت و نیز دیگر تولیدکننده روغن نباتی (صنعتی بهشهر)، هر دو به واسطه افزایش چشم‌گیر قیمت محصولات در سال مالی جاری و عدم رشد متناسب قیمت ماده اولیه (روغن خام) با تعدیلات مثبت مناسبی مواجه خواهند بود، اما ضعف این شرکت‌ها در گزارشگری مالی به عنوان فاکتوری منفی در بازار سهم این شرکت‌ها عمل کرده و باعث کاهش نقدشوندگی سهام در بازار شده است. گفتنی است بر اساس آخرین جدول منتشره توسط سازمان بورس که در آن شرکت‌ها از لحاظ کیفیت افشا و اطلاع رسانی مناسب رتبه‌بندی شده‌اند، مارگارین رتبه ۲۵۰ و صنعتی بهشهر رتبه ۲۵۴ را در بین کل شرکت‌ها به خود اختصاص داده‌اند که از لحاظ رده‌بندی در نیمه پایین جدول قرار می‌گیرند.

Shahriary_sh@yahoo.com