پرسش از طریق تلفن: مطابق صورت‌های مالی شرکت فولاد خوزستان در سال گذشته، مبلغی حدود ۶۹میلیارد تومان بابت تبصره بودجه دولت از سود خالص شرکت کسر شده است. در سال‌جاری نیز در پیش‌بینی حسابرس، مبلغ ۵۶‌میلیارد تومان از همین بابت از سود خالص کسر خواهد شد. با توجه به خصوصی‌سازی شرکت و عرضه سهام به عموم، توجیه این پرداخت‌ها به دولت چه خواهد بود؟

پاسخ: شرکت‌هایی که دولت در آنها مالکیت بیش از ۵۰‌درصد سهام را داراست، مطابق قانون، مشمول ساختار دولتی بوده و طبق بند (ج) تبصره ۱ قانون بودجه، این شرکت‌ها موظفند ۴۰درصد سود ابرازی (سود ویژه قبل از کسر مالیات) خود را به حساب خزانه واریز کنند. اما پس از عرضه سهام در بورس، این ابهام به وجود آمد که کسر سهم دولت قبل از تقسیم سود منجر به تضییع حقوق سهم اقلیت (سهامداران بورسی) خواهد شد و بدین ترتیب مقرر شد که ۴۰درصد از سود شرکت‌های دولتی، تنها از سهام در اختیار دولت کسر شود و سهامداران غیر دولتی با تصویب مجمع، به میزان سهام خود از عایدات سود خالص بهره‌مند شوند و این رویه تا زمان خروج دولت از شرکت (مالکیت کمتر از ۵۰درصد) ادامه یابد. بدین ترتیب مساله مورد اشاره توسط خواننده محترم در سال‌جاری خللی در حفظ حقوق صاحبان سهام جزء شرکت وارد نخواهد کرد و سرمایه‌گذاران غیردولتی در تاریخ مجمع آتی، کل مبلغ سود خالص حاصل شده را با تصویب مجمع (جهت دریافت نقدی) در اختیار خواهند داشت.

*پرسش از آقای اسماعیل کارگر از تبریز از طریق پست الکترونیک: تاثیر تحریم‌های احتمالی بانک‌های دولتی بر سهام بانک‌های خصوصی چگونه خواهد بود؟

پاسخ: بسیاری از کارخانه‌های داخلی یا وارد‌کنندگان کالا در کشور جهت وارد کردن کالای مورد نظر خود، نیازمند گشایش خط اعتباری (LC) هستند. در فرآیند گشایش اعتبار، یک بانک داخلی که نماینده ای در کشور خارجی دارد با بانک خارجی مبدا کالا در ارتباط قرار گرفته و با دریافت ضمانت از مشتری خود، تسویه حساب با صادرکننده را، پس از دریافت کالا با بانک خارجی انجام می‌دهد.

در طی این فرآیند، بانک ایرانی از دوطریق ذی‌نفع خواهد بود: اول آنکه بابت انجام این عملیات، از مشتری کارمزد دریافت می‌دارد و دوم آنکه در بسیاری موارد، مشتری داخلی اقدام به «اضافه برداشت» از حساب خود می‌کند. به این معنا که بانک عامل، پرداخت را به صادرکننده خارجی انجام می‌دهد و مشتری از بابت این وام به بانک مقروض می‌شود. به این ترتیب با ارائه وثایق لازم، بانک تا زمان فروش کالا و تسویه با مشتری، بهره تسهیلات اعطایی خود را به صورت روزشمار دریافت می‌دارد. رویکرد مورد اشاره اولین بار پس از انقلاب اسلامی توسط بانک سپه اجرا شد و سپس به سایر بانک‌ها نیز گسترش یافت.

حال با تحریم احتمالی بانک‌های دولتی، مشتریان داخلی ناگزیر باید فرآیند گشایش اعتبار را از طریق بانک‌های خصوصی دنبال کنند که البته کارمزد بیشتری نیز دریافت می‌دارند. بنابراین به نظر می‌رسد بانک‌های خصوصی که دارای سابقه و شعب ارزی بیشتری در سایر کشورها هستند، بتوانند از آثار تحریم‌های احتمالی بهره جسته و سودآوری خود را در بخش مبادلات خارجی با جذب مشتریان جدید و نیز ارائه تسهیلات به وارد‌کنندگان کالا افزایش دهند.

*پرسش بدون ذکر نام از طریق پست الکترونیک:‌ چرا سهام نوسازی و ساختمان تهران با وجود صف فروش سنگین، شامل گره معاملاتی نشده است؟

پاسخ:‌ نماد «ثنوسا» از تاریخ ۱۷ مهرماه در کف قیمتی محدود نوسان (دو‌درصد) دارای صف فروش بوده است و حتی یک سهم شرکت نیز از این تاریخ معامله نشده است. پهنای صف فروش این نماد نیز اخیرا به بیش از یک‌میلیون سهم رسیده است که بیش از ۴ برابر حجم مبنای شرکت است. بنابراین این نماد کلیه ویژگی‌های تعریف شده در آیین‌نامه رفع گره‌های معاملاتی را به منظور مشمول شدن در تعریف گره و حذف حجم مبنا دارا است و مشخص نیست چرا مدیریت بازار، نوسازی و ساختمان تهران را در لیست شرکت‌های این گروه قرار نداده است.

Shahriary-sh@yahoo.com