گمانه‌زنی‌‌های بازار

شروین شهریاری

عکس : نگار متین نیا

بورس تهران در هفته‌‌ای که گذشت پس از مدت‌‌ها شاهد بازگشت توجه به سهام شرکت‌‌های گروه معدنی و فلزی بود. این فضای افزایش تقاضا به تدریج به سهام سایر شرکت‌‌ها نیز سرایت کرد، به طوری که باعث شد بازار با جوی مثبت به استقبال هفته پیش از انتخابات برود. این در حالی است که در مورد سهام مورد اقبال بازار (به ویژه گروه سنگ‌‌آهن و فولاد) نشانه‌‌های قابل اتکا در خصوص بهبود وضعیت اقتصادی این شرکت‌‌ها در مقطع فعلی به چشم نمی‌‌‌خورد. تحولات بازار جهانی نیز به‌رغم افزایش نسبی قیمت سایر کالاها کمترین تاثیر را در بخش سنگ‌‌آهن و فولاد بر جای گذاشته است که منشاء این مساله بیشتر به وضعیت عرضه و تقاضای متعادل این محصولات در حال حاضر باز می‌‌‌گردد. بدین ترتیب به نظر می‌‌‌رسد عمده حرکت بازار در راستای گمانه زنی‌‌های انتخاباتی و بر مبنای احتمال تغییرات در تعرفه بازرگانی واردات فولاد صورت گرفته باشد که البته در صورت تحقق، عاملی ‌‌‌جهت تحول بنیادی این گروه تلقی می‌‌‌شود.

مثبت‌‌های بازار

در میان سهام مثبت، تشکیل صف خرید سنگین در نماد دو قلوهای سنگ آهنی (چادرملو و گل گهر) جلب توجه می‌‌‌کند. این در حالی است که موضوع تعیین نرخ سنگ‌آهن داخلی در سال جاری به عنوان مهمترین عامل در جهت تخمین روند سودآوری و ارزش‌گذاری سهام شرکت‌‌های مزبور کماکان در هاله‌‌ای از ابهام است. تداوم رشد قیمت این سهام -

در غیاب مستندات قابل اتکا- این خطر را ایجاد خواهد کرد که واقعه‌‌ای مشابه سال گذشته تکرار شود و طی آن معامله گرانی که بدون اطلاع از تحولات احتمالی آتی و صرفا با اتکا بر اطلاعات منتشر شده در بودجه کنونی این شرکت‌‌ها اقدام به سرمایه‌‌‌گذاری می‌‌‌کنند در معرض ریسک عدم توافق سنگ‌آهنی‌‌ها با شرکت‌‌های فولادی در خصوص نرخ‌‌‌گذاری سنگ‌‌آهن قرار گیرند. در چنین شرایطی با توجه به تجربه سال گذشته، نقش سازمان بورس در حفاظت از منافع سرمایه گذاران قابل تاکید است.

از دیگر پدیده‌‌های بازار در هفته گذشته توجه به سهام ارزان قیمت در بین معامله‌‌گران بود. سهامی‌‌‌که زیر قیمت اسمی‌‌‌معامله می‌‌‌شوند اخیرا با اقبال مناسبی مواجه شده و بعضا شاهد رشد قیمت قابل توجهی نیز هستند. اتکا بر «ارزانی قیمت» به عنوان یک فاکتور در تصمیم گیری در گذشته نیز بعضا مورد توجه بوده و باعث ایجاد موج‌های کوتاه مدت در معاملات بازار شده است. مطالعه تاریخچه این نوسانات نشان می‌‌‌دهد که در بلندمدت اتکا بر این فاکتور، گمراه کننده بوده و بازدهی سهام در غیاب بهبود اقتصادی وضعیت شرکت‌‌ها پایدار نخواهد بود؛ شرایطی که معمولا سهام ارزان فاقد آن بوده و علت سقوط قبلی قیمت سهام آنها نیز به طور عمده به همین دلیل باز می‌‌‌گردد. البته این مساله به معنای تعمیم اصل ارزندگی یا عدم ارزندگی به همه سهام ارزان قیمت نیست.

منفی‌‌های بازار

«شکلر» از جمله نمادهایی بود که پس از بازگشایی در هفته گذشته با روند منفی در روز چهارشنبه مواجه شد. مجمع اخیر این شرکت با تاکیداتی از سوی مدیریت مبنی بر بازار مطمئن و رو به رشد مصرف محصولات (به ویژه در بخش تصفیه آب) و نیز عدم تاثیر پذیری قیمت تولیدات شرکت از بحران اخیر همراه بود.

سهام سرمایه‌‌‌گذاری مسکن نیز در هفته گذشته پس از مدت‌‌ها حاکمیت صف فروش، شاهد معاملات نسبتا پرحجم و افزایش تقاضا در قیمت‌‌‌های منفی بود. «ثمسکن» در سال‌‌های اخیر شفافیت مناسبی را در زمینه گزارشگری مالی به نمایش گذاشته است و در حال حاضر با P/E معادل ۳/۳مرتبه در کمترین محدوده تاریخی این نسبت خود در حال معامله است. رکود بازار مسکن و مشکلات کنونی این صنعت را می‌‌‌توان مهمترین علت عدم توجه بازار به این سهم تلقی کرد.

گزارش‌‌های قابل توجه

انتشار گزارش‌های ۱۲ ماهه شرکت‌‌های سیمانی که در بیشتر موارد با پوشش کامل پیش‌‌بینی بودجه و بعضا تعدیلات مثبت همراه بوده باعث افزایش خوش‌‌بینی بازار به این گروه به عنوان سهام با سود نقدی بالا و قیمت مناسب شده است. در این میان گزارش ۱۲ ماهه «سکرد» - به عنوان یکی از سهام نقد شونده سیمانی - با تعدیل مثبت حدود ۱۰ درصدی نسبت به پیش‌‌بینی قبلی مواجه بود. مقایسه صورت‌‌های مالی نشان می‌‌‌دهد که این تعدیل بیشتر از محل افزایش فروش سیمان پاکتی داخلی حاصل شده است. این در حالی است که میزان صادرات سیمان کردستان (حدود هفت هزار تن) در فصل زمستان، انتظارات قبلی در خصوص امکان صادرات قابل توجه شرکت ( لااقل در دوره زمانی یاد شده) را برآورده نکرده است. در مورد «سکرد»، استفاده از مزایای مابه التفاوت نرخ ارز فاینانس ماشین آلات وارداتی نیز در این گزارش افشا شده که منجر به تعدیل سنواتی و افزایش سود انباشته شرکت به میزان ۲/۱۲‌‌میلیارد تومان (۷۵۳ ریال به ازای هر سهم) شده است. در این خصوص هرچند شرکت به مصوبه هیات وزیران و بانک مرکزی استناد کرده، اما برای اظهار نظر قطعی باید به انتظار انتشار گزارش حسابرس شرکت بمانیم.

تحرکات حقوقی

عرضه ۵/۱ درصد از سهام چادرملو و گل گهر (درکنار احتمال ضعیف تحقق عرضه سهام بانک صادرات) مهمترین تحرک سازمان خصوصی سازی در هفته جاری خواهد بود. هنوز گمانه زنی موثقی از خریداران احتمالی این دو بلوک (که با شرایط نقد و اقساط عرضه می‌‌‌شود) منتشر نشده است. در بین سهام دارای صف خرید؛ تحرکات برخی سهامداران عمده در جهت عرضه سهام در حد حجم مبنا به چشم می‌‌‌خورد. این رویه از سوی صندوق کارکنان فولاد در نماد «ومعادن» قابل مشاهده است. رویه مشابهی نیز در خصوص سهام پتروشیمی‌‌‌خارک توسط صندوق ب-پ نفت اتخاذ شده است.

عرضه نسبتا سنگین سهام از سوی صندوق بازنشستگی کشوری در نماد «وبملت» ( که به صورت رد دیون به این صندوق واگذار شده) نیز از وقایع قابل تامل در هفته گذشته بود که البته این عرضه‌‌ها عمدتا توسط صندوق تامین آتیه کارکنان بانک ملت تحت کنترل درآمد.

در حاشیه بازار

افزایش حجم صف‌‌های خرید و بروز مشکلات سنتی، گره معاملاتی و حجم مبنا بار دیگر این روزها در حال نمایان شدن است. در صورتی که بازار در آینده با شرایط رو به رشد و افزایش حجم معاملات مواجه شود، بروز نوسانات روزمره سهام، امری عادی خواهد بود. این مساله در صورت حاکمیت قوانین فعلی به تشکیل مکرر صف‌‌های خرید و فروش و کندی حرکت قیمت سهام و کاهش نقدشوندگی می‌‌‌انجامد. در صورت تحقق این شرایط به نظر می‌‌‌رسد تجدید نظر در قوانین کنونی ( با اقداماتی نظیرافزایش محدوده نوسان و کاهش حجم مبنا) بتواند باعث رفع نسبی مشکلات و بالندگی بیش از پیش بازار سرمایه شود.