سنا- در سال‌های اخیر تقاضای سرمایه‌گذاران برای دسترسی مستقیم به بازار افزایش یافته و در برخی کشورها مانند اروپا، آمریکا، استرالیا، چین و ... برای پاسخگویی به این تقاضا امکاناتی فراهم شده است. مشاور معاونت نظارت بر بورس‌ها و ناشران گفت: «در این اواخر بورس مالزی پلت‌فرم «دسترسی مستقیم به بازار» را تهیه و از مارس ۲۰۰۸ به‌کارگیری DMA را در مورد معاملات ابزار مشتقه آغاز کرده است.» آزاده مداحی ادامه داد: «دسترسی مستقیم به بازارDMA ارسال مستقیم و خودکار سفارش از سوی مشتری به هسته معاملات است. به عبارت دیگر وقتی مشتری سفارشی را وارد می‌کند، کارگزار هیچ دخالت دستی در آن نکرده و به طور مستقیم (بعد از اعتبارسنجی خودکار) به هست معاملات ارسال می‌شود. تقاضا برای این سرویس از عوامل مختلفی ناشی می‌شود که عمدتا شامل افزایش کنترل سرمایه‌گذاران بر تصمیمات معاملاتی و زمان انجام معاملات خود، کاهش هزینه معاملات، افزایش سرعت سفارش‌گذاری در بازار و اجرای دقیق و عادلانه سفارشات و امکان استفاده از فرصت‌های لحظه‌ای در بازار از سوی سرمایه‌گذاران است.»

وی با اشاره به اینکه دو نوع دسترسی مستقیم به بازار وجود دارد، تصریح کرد: «درمدل سنتیDMA ابتدا سفارشات به صورت الکترونیکی به سیستم کارگزار ارسال شده و سپس از طریق سیستم سفارشات کارگزار به صورت متمرکز و اتوماتیک به بازار ارائه می‌شود. در نوع دوم که مدل محضDMA نامیده می‌شود، امکان ارسال مستقیم سفارشات از سوی معامله‌گران به بازار فراهم شده و سفارش مشتری بدون انتقال به سیستم سفارشات کارگزار، به سیستم معاملاتی بازار منتقل می‌شود.»

سرپرست سابق نظارت بر ناشران اوراق بهادار تصریح کرد: «با توجه به اینکه در معاملاتDMA مشتریان به طور مستقیم سفارش خود را ارسال می‌کنند، مهم‌ترین ارزش افزوده خدمات کارگزاران در رابطه با فن‌آوری و مدیریت ریسک خواهد بود. بر این اساس مهمترین نقش‌های کارگزاران شامل کنترل مدیریت ریسک قبل از انجام معاملات، نظارت بیشتر بر مشتریان، انجام خدمات Clearing و خدمات فن‌آوری خواهد بود، به علاوه فرصت بیشتری جهت انجام فعالیت‌های بازاریابی و توسعه‌ای در اختیار خواهند داشت. وی تصریح کرد: باید توجه داشت که اگر چه در DMA سفارشات از طریق کارگزار ارسال نمی‌شود، اما کارگزار در معاملات DMA حذف نخواهد شد. وی گفت: «در معاملات DMA کنترل‌ها و فیلترها بر اساس پارامترهای مشخص، قبل از انجام معامله صورت می‌گیرد. کارگزار مسوول تعریف، اعمال و مستندسازی یک مجموعه Risk filterها بر اساس معیارهای از پیش تعیین شده است تا تمامی سفارش‌هایDMA را اعتبارسنجی کند. سفارش‌هایی که از طریق سیستم ارسال می‌شوند از طریق این فیلترها آزمون شده و صرفا سفارش‌هایی که با معیارها مطابقت داشته باشند، به بازار ارسال می‌شوند. بنابراین کارگزار باید اطمینان حاصل کند که تمام کنترل‌های ریسک همواره فعال هستند.»

وی با بیان اینکه مطابقت با استانداردهای امنیتی IT نیز یکی از مهمترین الزامات DMA است، تاکید کرد: «کارگزار باید در تنظیم زیرساخت‌ها و سیستم خود و همچنین نظارت بر اتصال زیرساخت‌های مربوط به مشتریان به سیستم خود، مقررات امنیتی IT را رعایت کرده و رویه‌های امنیتی جهت دستیابی به استانداردهای ذکر شده در آن مقررات را اجرا کند. مسوولیت توسعه و مستندسازی کلی رویه‌هایی که کارگزار در راستای عملیات خود انجام می‌دهد (شامل رویه‌های مربوط به زیرساخت‌های DMA) برعهده کارگزار است.»

استفاده از روش DMA در ایران مداحی ادامه داد: «فراهم کردن امکان دسترسی مستقیم به بازار دارای مزایای متعددی است که سبب افزایش مشارکت سرمایه‌گذاران و توسعه بازار سرمایه خواهد شد. در این راستا کشورهای مختلف گام‌های مهمی برداشته و ضمن پیاده‌سازی آن، سعی در ارتقای امکانات و تکنولوژی مورد نیاز این روش کرده‌اند و به‌نظر می‌رسد حرکت در جهت استفاده از چنین تکنولوژی‌هایی در بازار سرمایه ایران نیز کمک شایانی به توسعه بازار سرمایه کند. وی خاطرنشان کرد: اما در پیاده‌سازی این روش باید توجه داشت که توسعه بازارهای سرمایه، از یک سو مستلزم تسهیل در دسترسی سرمایه‌گذاران به بازار و افزایش امکانات مورد نیاز و از سوی دیگر مستلزم اعتماد سرمایه‌گذاران به بازار و حفظ حقوق سرمایه‌گذاران است؛ و چه بسا بروز هرگونه اختلال در عامل دوم، سایر تلاش‌های انجام شده برای توسعه بازار را تحت‌‌شعاع قرار داده و خنثی خواهد کرد.»وی از استقرار زیرساخت‌های فنی و ارتباطی لازم جهت فراهم کردن امکان انجام معاملاتDMA، در نظر گرفتن تمهیدات لازم و بستر امنیتی قوی جهت جلوگیری از ایجاد اختلال در معاملاتDMA و بازار و همچنین تدوین قوانین و مقررات لازم به منظور مشخص کردن الزامات مدیریت ریسک، جرایم و تخلفات موضوع معاملاتDMA و دستکاری بازار و نحوه برخورد با آنها را به عنوان دیگر اقدامات لازم نام برد.»وی یادآور شد: بررسی دقیق ویژگی‌های خاص بازار سرمایه ایران و مشارکت‌کنندگان در این بازار (از حیث توانایی رعایت مقررات و الزامات مربوطه، میزان اعتبار و ... ) به منظور تعیین گروه‌هایی که امکان دسترسی مستقیم به بازار به آنها داده خواهد شد از دیگر اقدامات لازم در این زمینه به شمار می‌رود.»