صف‌آرایی کوچک‌تر‌ها
گروه بورس -همایون دارابی: تابلوی بورس اوراق بهادار در هفته گذشته شاهد حضور شرکت‌های کوچک به عنوان پرتقاضا‌ترین شرکت‌های بورس بود.

در حالی که پنج ماه نخست سال جاری بازار در اختیار شرکت‌های بزرگ بازار بود، رکود یک ماه اخیر و بروز مشکلاتی برای شرکت‌های بزرگ، فرصت عرض اندام را به شرکت‌های کوچکی داده است که عموما قیمت‌هایی در حد قیمت اسمی‌یا کمتر از آن دارند به گونه‌ای که روز سه‌شنبه آخرین روز کاری هفته، پیش از فرارسیدن عید سعید فطر و تعطیلات پایان هفته شرکت‌هایی نظیر صدرا، ماشین‌سازی اراک، کنتورسازی ایران، فجر گالوانیزه وفرآوری مواد معدنی درمیان 10شرکت پرتقاضای روز قرار داشتند. به نظر می‌رسد تا زمان تعیین تکلیف برخی از مسائل دست به گریبان شرکت‌های بزرگ، دوران رونق شرکت‌های کوچک ادامه خواهد داشت.
در هفته جاری هر چند کارشناسان بازار انتظار داشتند با توجه به فرارسیدن عید سعید فطر و پایان ماه مبارک رمضان، شرایط بازار رو به بهبود نسبی بگذارد، اما این انتظار محقق نشد و در نهایت هفته کاری با ۴/۲۹درصد افت ارزش معاملات و افت ۰۸/۹۰واحدی شاخص کل و ۴۹/۳۵۸واحدی بازده نقدی و قیمت به کار خود پایان داد. کارشناسان بازار تحولات بازار جهانی شامل صدور قطعنامه جدید و افت بهای مواد خام، تغییرات در بانک مرکزی، ابهام موجود در مورد طرح تحول اقتصادی و کمبود نقدینگی در بازار توام با بی‌انگیزگی معامله گران را مهم‌ترین دلایل عدم تحقق شرایط مورد انتظار ارزیابی می‌کنند.
در حال حاضر در تحولات کلان موثر بر بازار، در تحولات سیاسی خارجی مهمترین مساله صدور ناگهانی قطعنامه شورای امنیت است. هر چند این قطعنامه چندان قوی و موثر ارزیابی نمی‌شود، اما صدور آن نشان داد که حتی بحرانی به فراگیری بحران گرجستان نمی‌تواند شرایط پرونده هسته‌ای کشورمان را دچار تغییر جدی کند. در این شرایط بازار همچنان نیم نگاهی به مسائل هسته‌ای خواهد داشت. بحث تحریم اقتصادی در ماه گذشته همچنین کشتیرانی جمهوری اسلامی ‌ایران را تحت تاثیر قرار داد.
در تحولات داخلی هر چند نزدیکی عید سعید فطر از سطح فعالیت‌های سیاسی داخلی کاسته است، اما در حوزه سیاسی، آینده وزارت کشور بعد از اعلام رسمی ‌مشکل مدرک تحصیلی وزیر کشور ۹ماه مانده به انتخابات ریاست جمهوری مهمترین موضوع است.
اما در حوزه اقتصادی شرایط به مراتب هفته گذشته پرتب و تاب تر از حوزه سیاست بود. کناره‌گیری ناگهانی دکتر مظاهری رییس کل بانک مرکزی، شوک قابل ملاحظه ای به حوزه‌های پولی و مالی کشور وارد ساخت. هرچند دکتر بهمنی به عنوان قائم‌مقام دکتر مظاهری جانشین وی شده است، اما آمار و اطلاعاتی که در چند روز اخیر منتشر شده است نشان از آن دارد که احتمالا دکتر بهمنی سختگیری دکترمظاهری را برای پرداخت تسهیلات نخواهد داشت. از این رو اعلام آغاز پرداخت یک هزار میلیارد تومان وام برای مسکن مهر، تشکیل ستاد حمایت از تولید داخل توسط وزارت صنایع و معادن و بانک مرکزی به ریاست وزیر صنایع و معادن و اعلام تزریق 92 هزارمیلیارد ریال به صورت ارزی برای حل مشکل نقدینگی بانک‌ها در پرداخت تسهیلات نشان از آن دارد که پس از چند ماه سیاست انقباضی بانک مرکزی، باردیگر سیاست انبساطی پولی از سر خواهد گرفته شد. این امر در نخستین مرحله خود تورم را به همراه خواهد داشت. با توجه به تاثیر 2/1درصدی هر هزار میلیارد تومان (یک میلیارد دلار تزریق به اقتصاد)تحقق تنها دو رقم بالا می‌تواند تورم 22درصدی کنونی کشور را افزایش دهد. حال اگر تبعات خواسته یا نا خواسته طرح تحول اقتصادی را نیز در نظر بگیریم، حاصل آن تورم قابل ملاحظه‌ای خواهد بود. از سویی در صحنه اقتصاد کشور، روز سه‌شنبه دولت لایحه طرح تحول اقتصادی را به مجلس ارائه کرد. هر چند که متن این لایحه تاکنون منتشر نشده است، اما گزارش کمیسیون ویژه مجلس در این زمینه حاوی نکات مهم و صد البته قابل ملاحظه به لحاظ اقتصادی بوده است. هر گونه تغییر در نظام یارانه‌ها و افزایش بهای قیمت حامل‌های انرژی می‌تواند تبعات گسترده‌ای را با خود به همراه بیاورد. با توجه به ارائه سه سناریو توسط دولت به مجلس، پذیرش هر کدام از این سناریو‌ها یا رد همگی آنها می‌تواند نتایج گوناگونی را با خود به همراه آورد که در این زمینه باید به انتظارمباحث کمیسیون ویژه ماند.
در حوزه اقتصادی، گزارش حجت‌‌الاسلام مصباحی مقدم رییس کمیسیون اقتصادی مجلس به جلسه مشترک دولت و مجلس و پیشنهاد ۵راه حل برای مشکل بانک‌ها از اهمیت برخوردار است. مصباحی مقدم در این گزارش بر دریافت تسهیلات پرداختی و معوقه و به اجرا گذاشتن وثیقه‌ها، فروش شرکت‌های سرمایه‌گذاری، فروش حق تقدم افزایش سرمایه بانک‌های در آستانه واگذاری شامل بانک‌های تجارت، صادرات، ملت و رفاه و همچنین پرداخت بدهی‌های دولت به بانک‌ها از طریق طرح مجدد لایحه ۱۵هزار میلیارد ریالی مواردی بوده که در گزارش مصباحی مقدم بر آنها تاکید شده است.
در حوزه تحولات بین‌المللی اقتصادی، بازارهای جهانی در هفته گذشته شدید‌ترین نوسان‌های چند دهه اخیر خود را تجربه کردند. رد اولیه طرح 700میلیارد دلاری تزریق نقدینگی به نهاد های مالی و بانک‌های آمریکا و پذیرش آن در روز بعد، نوسان شدیدی را به بازار‌های جهانی سهام و کالا وارد کرد. از سویی پررنگتر شدن شبح رکود در سطح اقتصاد جهانی موجب شده است اکثر مراکز مالی برآوردهای خود از میزان تولید و مصرف کالاها را تغییر دهند. در کنار اقتصاد آمریکا آمار اولیه نشان از فروکش کردن رشد شدید اقتصاد چین دارد. در این فضا بهای محصولات خام رو به کاهش شدیدی گذاشته اند.بهای نفت که در تیرماه امسال به مرز 147دلار رسیده بود اینک مجددا به زیر مرز 100دلار رسیده است. از سویی بهای انواع فلزات رنگین افت سنگینی را تجربه کرده‌اند که برخی از آنها نظیر نزدیک شدن بهای مس به مرز 6هزار دلار (6192تا 6350دلار در هر تن) باور کردنی نیست. بهای آلومینیوم به حد 2هزار و 373دلار و روی به مرز یک هزار و 650دلار و بهای سرب به یک هزار و 725دلار در هر تن رسیده است. نرخ‌های سرب و روی کنونی عملا در مرز زیان شرکت‌های داخلی تولیدکننده این دو فلز قرار دارد. در مورد بهای مس نیز بهای کنونی با توجه به تعیین بودجه شرکت ملی مس در حد 7هزار و 200دلار، عملا تحقق بودجه کلی سال جاری شرکت را با علامت سوال مواجه می‌سازد؛ چرا که عملا در برابر فروش بالاتر از بودجه به ویژه در سه ماه نخست امسال، شرکت در 6ماهه پیش‌رو اگر با قیمت‌های کنونی مواجه باشد، با مشکل جدی روبرو خواهد بود.
از سویی بهای بیلت نیز در بورس فلزات لندن در حد۵۵۵دلار برای مدیترانه و ۵۰۵دلار برای شرق دور تعیین شده است. این قیمت‌ها باعث شده است اکثر شرکت‌های فولادی جهان با مشکل مواجه شوند. در سطح داخلی نیز شرکت‌ها در حالی که به دلیل عدم تغییر تعرفه واردات با خطر دامپینگ صادر‌کنندگان خارجی مواجه هستند، در سطح داخلی نیز کارشناسان منتظر اعلام نظر ایمیدرو و تهیه و تولید مواد معدنی در مورد نحوه قیمت‌گذاری سنگ آهنی هستند.
در حوزه اقتصاد بین‌الملل، شاخص بالتیک شاخص تعیین هزینه حمل دریایی محموله‌های فله با تداوم افت به 3هزار و 25واحد رسیده است. این شاخص سه ماه قبل در مرز بالای 11هزار واحد قرار داشت. متوسط شاخص بالتیک در سال مالی منتهی به 31خرداد 87، کشتیرانی جمهوری اسلامی‌ایران بیش از 6هزار واحد بوده است.در درون بازار سرمایه در هفته جاری بازار شاهد برگزاری مجمع شرکت بورس خواهد بود. مجمعی که بحث تعیین اعضای هیات مدیره شرکت در آن از اهمیت بالایی برخوردار است. موضوع قابل توجه دیگر در بازار سرمایه مالیات بر ارزش افزوده است که هر چند به لحاظ عددی رقم قابل ملاحظه‌ای را در بر نگرفته، اما به لحاظ اجرایی دشواری‌هایی را به‌همراه داشته است. در این میان پیشنهاد‌های دکتر صالح آبادی و سازمان بورس برای کاهش این دشواری‌ها از جمله احتمال کاهش برخی از کارمزدهای فعلی برای حفظ قدرمطلق عددی رقم پرداختی از سوی سرمایه‌گذاران نیز جالب توجه است. در معاملات بازار، روند بازگشایی 24نماد بازگشتی از تابلوی چهارم بورس و همچنین بازگشایی شرکت‌های مشمول ماده 141قانون تجارت نیز تجربه جدیدی را پیش روی بازار گذاشته است. این بازگشایی‌ها موجب شده است تا بر قدرت نقد‌شوندگی بازار افزوده شود.
در بازار چه خبر بود؟
در بازار سه شنبه گروه سیمانی که از روز یکشنبه و به دنبال انتشار شایعاتی حول محورهایی نظیر تغییر قیمت، آزاد‌سازی کامل و رفع محدودیت‌های صادراتی حرکتی را آغاز کرده بود، با انتشار خبر نهایی حذف مبلغ 4هزار تومان پرداختی کارخانه‌های سیمانی به انجمن سیمان برای واردات کلینکر رو به سکون نهاد. در حال حاضر تعادل بازار داخلی سبب شده است نیاز به واردات سیمان برطرف شود که همین امر تا 4میلیارد تومان به درآمد شرکت‌های یک میلیون تنی می‌افزاید، که البته تاثیر فوق‌العاده‌ای را با خود ندارد. از همین رو حرکت گروه سیمانی تنها فرصت را در اختیار برخی از سهامداران عمده قرار داد تا بخشی از سهام خود را در بازار به‌فروش برسانند. با توجه به شرایط عرضه و تقاضا در بازار سیمان، در حال حاضر نگاه کارشناسان به بودجه عمرانی دولت و طرح ساخت یک میلیون واحد مسکونی طرح مسکن مهر در داخل و فراهم آمدن امکان صادرات برای حفظ روند رشد فروش و سودآوری است؛ چرا که در صورت عدم تحقق موارد فوق و حتی بدون در نظر گرفتن تهدید افزایش بهای حامل‌های انرژی، بازار سیمان فرصت چندانی برای افزایش فروش پیش روی شرکت‌های سیمانی قرار نخواهد داد. در گروه تجهیزات روز سه شنبه در شرایطی که دو نماد صدرا و ماشین‌سازی اراک با صف‌های خرید شکننده مواجه بودند، شرکت موتورسازان تراکتورسازی اقدام به عرضه بلوک 15میلیون سهمی‌خود در نرخ 2هزار ریال کرد. خریدار این بلوک مهر اقتصاد ایرانیان، سایپا و بیمه ملت به طور مساوی بوده‌اند. مهر اقتصاد و سایپا با توجه به مالکیت 42درصدی بلوک خریداری شده از سازمان خصوصی‌سازی و 2/8درصد سهام مستقیم خود در این شرکت، عملا تا قبلا از معامله بلوک موتورسازان دارای سهام مدیرتی در شرکت تراکتورسازی بودند. اما در حال حاضر عدم معرفی نمایندگان سایپا در هیات مدیره تراکتورسازی و عدم برگزاری جلسات هیات مدیره این شرکت سوال‌برانگیز است. آمار منتشره در مورد تولیدات 5ماه نخست امسال تراکتور سازی همچنین نشان از فاصله به وجود آمده میان میزان تولیدات و برنامه تولیدی شرکت دارد به گونه‌ای که در زمینه تولید تراکتور های 240، 285و 800در مقابل برنامه تولید 8هزار و 824دستگاهی 5هزار و 126دستگاه و در برابر برنامه تولید 3هزار و 554دستگاهی تراکتور 299تنها 497دستگاه تولید شده است.
در گروه تصفیه نفت اعلام زمان واگذاری بلوک ۲۵درصدی پالایشگاه اصفهان و نحوه تعیین نرخ پایه این معامله (قیمت روز به علاوه ۲۰درصد به شرطی که از ۸۷۶۰ریال کمتر نشود که قیمت روز را معادل ۷هزار و ۳۰۰ریال رقم می‌زند) موجب شده است تا معامله گران به انتظار اظهار نظر سهامداران عمده بازار برای حضور یا عدم حضور در این عرضه عمده باقی بمانند. در حال حاضر صندوق نفت احتمالا یکی از شرکت‌کنندگان در این رقابت خواهد بود. از سویی نحوه نرخ‌گذاری بلوک‌های جدید سازمان خصوصی سازی که از زمان عرضه بلوک تایدواتر آغاز شد، توجه کارشناسان را به خود جلب کرده است. تا پیش از این نحوه نرخ‌گذاری بلوک‌های کمتر از ۵۱درصد نرخ روز سهام در هنگام جلسه کمیته واگذاری بود، اما در حال حاضر نرخ گذاری به صورت حداقل ۲۰درصد بالای نرخ روز مبنا قرار گرفته است. پالایشگاه اصفهان احتمالا قبل از آغاز رقابت به سنت گذشته گزارشی در مورد عملکرد شش ماه منتشرخواهد کرد.
در گروه خودرویی مدیر عامل ایران خودرو در سخنانی از پیش‌بینی صادارت 2 و 10میلیارد دلاری این شرکت در سال‌های 1390و 13950خبر داده است. ایران خودرو به‌رغم این تصویر‌سازی روشن در مورد آینده، در 5ماه نخست امسال نتوانسته است برنامه تولید خود را محقق کند. این در شرایطی است که در زمینه تولید تندر 90 (10582دستگاه تولید به 11743دستگاه برنامه)و سوزوکی (1514دستگاه تولید به 1711دستگاه برنامه) از برنامه تولید عقب بوده است. در گروه خودرویی مدیرکل دفتر صنایع ماشین‌سازی و نیرو محرکه وزارت صنایع سرانجام و پس از زیان‌دهی تولید‌کنندگان تندر 90، خبر از احتمال قیمت گذاری این خودرو داده است. وزارت صنایع از ابتدای سال‌جاری با در پیش گرفتن سیاست تثبیت قیمت خودرو حتی به قیمت زیان تولید‌کنندگان، مانع از افزایش قیمت خودروهای تولیدی شرکت‌ها شده است. در گروه خودرویی آهنگری تراکتورسازی به زودی شاهد برگزاری مجمع انتخاب اعضای هیات مدیره خواهد بود.
در گروه بانکداری انتشار صورت‌های مالی سال ۱۳۸۶بانک ملت انتظار برای رقم خوردن عرضه سهام این بانک در بازار سرمایه را افزایش داده است. در حال حاضر به‌رغم مشکلات موجود به ویژه بحث بدهی بانک‌های دولتی به صندوق بازنشستگی بانک‌ها، کارشناسان بازار در انتظار عرضه حداقل یک بانک دولتی تا پایان سال هستند.