شروین شهریاری
پرسش از آقای قریشی از طریق تلفن: تاثیر مصوبه جدید بانک مرکزی در خصوص امکان افزایش نرخ سود سپرده‌ها بر سهام بانک‌های خصوصی چگونه خواهد بود؟

‌بانک‌ها و موسسات اعتباری واسطه‌های بازار پول هستند بدین معنا که اغلب حجم عظیمی‌‌‌از سپرده‌های سرمایه‌گذاران را در اختیار دارند که این سپرده‌ها نزد بانک دارای ماهیت «بدهی» است و سود پرداختی به این سپرده‌ها در صورت سود و زیان به عنوان «هزینه» شناسایی می‌شود. در عوض، تسهیلات اعطایی نیز مشتمل بر وام‌هایی هستند که از محل همین سپرده‌‌ها در اختیار متقاضیان قرار گرفته و در زمره دارایی‌‌های بانک محسوب می‌‌شوند. این تسهیلات طبیعتا با نرخ سود بالاتری نسبت به سپرده‌ها در اختیار متقاضیان قرار می‌گیرد و بانک از محل این واسطه‌گری، درآمد (حاشیه سود) کسب می‌کند. بدیهی است هر چه حجم سپرده‌های یک بانک بزرگ‌تر باشد، قدرت وام‌دهی نیز افزایش خواهد یافت و سود بانک نیز به علت گسترش حجم فعالیت با رشد قابل ملاحظه ای مواجه می‌شود. به همین دلیل است که در مورد بانک‌ها، نرخ رشد جذب سپرده به عنوان یک فاکتور مهم بنیادی در تعیین روند سود آوری شرکت تلقی می‌شود. اجرای این مصوبه همچنین می‌تواند ترکیب سپرده‌های بانک‌ها را دستخوش تغییراتی کند و به علت نرخ سپرده قانونی کوچک‌تر و نرخ بالاتر سود سپرده‌ها، تلاش بانک را برای جذب حجم سپرده‌های بلندمدت افزایش داده و قدرت وام‌دهی بانک‌ها را افزایش دهد. (زیرا حجم سپرده قانونی کاهش می یابد و منابع بانک‌ها آزاد می‌شود.)
البته در خصوص تاثیر مساله مطرح شده توسط خواننده محترم در سهام بانک‌های خصوصی در حال حاضر باید به دو نکته توجه داشت:
1 - قدرت اعطای تسهیلات در مورد بانک‌ها در کنار عامل جذب سپرده به نسبت «کفایت سرمایه» نیز وابسته است؛ بنابراین افزایش توان جذب سپرده در مورد بانک‌هایی که سقف تسهیلات اعطایی خود را نسبتا پر کرده‌اند (نسبت کفایت سرمایه حدود 8درصد دارند) نمی‌تواند تا زمان اصلاح این نسبت، بر گسترش اعطای تسهیلات و متعاقب آن جهش سودآوری بانک موثر باشد. از جمله بانک‌هایی که با این شرایط مواجه هستند (کفایت سرمایه کوچکتری نسبت به سایرین دارند) در حال حاضر می‌توان به بانک پارسیان و بانک اقتصاد نوین اشاره کرد. البته بانک‌ها می‌توانند با اتخاذ راهکارهایی نظیر افزایش سرمایه، کاهش تقسیم سود و... این نسبت را بهبود بخشیده و متناسب با آن حجم تسهیلات اعطایی را افزایش دهند.
۲ - با توجه به تغییرات مدیریتی در بانک مرکزی، اجرایی شدن تحولات اخیر در سیستم بانکی از جمله افزایش نرخ سود سپرده‌ها در ‌هاله‌ای از ابهام قرار دارد که برای قطعیت آن باید به انتظار استراتژی مدیریت جدید و انتشار اخبار آتی بمانیم.
پرسش از خواننده‌ای بدون ذکر نام: چرا سهام شرکت‌ مخابرات ایران با وجود پتانسیل‌ها و افق روشن صنعت از وضعیت ناپایدار برخوردار است؟
‌مطالعه روند قیمت سهام مخابرات از بدو ورود به بورس نشان می‌دهد که «اخابر» در مدت زمان حدود یک ماه رشد قیمتی حدود ۳۵درصدی را نسبت به قیمت عرضه اولیه تجربه کرده است. این رشد سریع با دلایلی نظیر فاصله از ارزش جایگزینی، تاثیر ناچیز ریسک‌های سیستماتیک بر صنعت، ضریب نفوذ پایین مخابرات در کشور، راه‌اندازی طرح‌های جدید مخابراتی در سال‌های آینده و... امکان پذیر شده است.
اما در شرایط کنونی با رشد ارزش بازار این شرکت‌، معامله‌گران جهت ایجاد ادامه روند تقاضا در این سهم نیازمند اخبار جدیدی نظیر انتشار صورت‌های مالی حسابرسی شده 86 و ارائه اطلاعات تکمیلی در خصوص بودجه 87 هستند تا با تحلیل اطلاعات جدید، فضای ابهام‌آمیز کنونی برطرف شده و استراتژی سرمایه‌گذاران را در خصوص انتظارات از این سهم و روند عرضه و تقاضای آتی را مشخص کند. بنا براین در غیاب اخبار قابل اتکای جدید، توجیهات قبلی احتمالا نمی‌تواند موجب تداوم روند رشد پایدار قیمت سهم در کوتاه مدت شود.
Shahriary_sh@yahoo.com