شروین شهریاری

پرسش از آقای یدا... شیرازی از طریق پست الکترونیک: چرا بانک اقتصاد‌‌نوین با وجود روند رشد بدهی‌‌ها‌، پیش‌بینی افزایش سودآوری را اعلام کرده است ؟ پاسخ: بانک‌ها و موسسات اعتباری معمولا ارقام بزرگی را در سرفصل بدهی‌های خود در‌ترازنامه ثبت می‌کنند که علت آن نیز به ماهیت فعالیت این شرکت‌ها باز می‌گردد. بانک‌ها از آنجا که واسطه‌های بازار پول هستند، اغلب حجم عظیمی‌‌از سپرده‌های سرمایه‌گذاران را در اختیار دارند که این سپرده‌ها نزد بانک دارای ماهیت «بدهی» است و در سمت چپ ‌ترازنامه (بدهی‌ها) منعکس می‌شود.

در عوض، تسهیلات اعطایی نیز مشتمل بر وام‌هایی هستند که از محل همین سپرده‌‌ها در اختیار متقاضیان قرار گرفته و در زمره دارایی‌‌های بانک محسوب می‌‌شوند. به همین دلیل است که سهام بانک‌ها معمولا در میان گروه‌های مختلف صنعت، پایین‌ترین «نسبت مالکانه» را به خود اختصاص می‌دهند که این مساله در مورد این شرکت‌ها نه تنها نکته منفی برای صاحبان سهام به شمار نمی‌رود، بلکه به عنوان یک پتانسیل مهم بنیادی نیز قابل تلقی است؛ کما اینکه در تحلیل بنیادی بانک‌ها و موسسات اعتباری افزایش نرخ رشد بدهی‌ها (جذب سپرده) در زمره فاکتورهای مثبت ارزیابی می‌شود.

علت اینکه مالکیت یک بانک برای سرمایه‌گذاران عمده ارزشمند است، همین توانایی بانک در جذب منابع مالی سپرده‌گذاران است که بدون محدودیت‌های متداول در تامین مالی، منابع سرشاری از سرمایه را به منظور تخصیص وام در اختیار بانک قرار می‌دهد. البته قانون در اینجا محدودیت‌های سختی را در جهت نحوه تخصیص این منابع (پول سپرده‌گذاران) به متقاضیان وام وضع کرده است تا از سوءاستفاده احتمالی مالکان عمده جلوگیری شود. مهمترین این مقررات مربوط به اعطای تسهیلات به «ذی‌نفع واحد» است. به این معنا که بانک‌ها مطابق قانون مجاز نیستند بیش از مقدار معینی از سرمایه پایه خود را به یک ذی‌نفع واحد، تسهیلات ارائه دهند. (مثلا گروه صنعتی ایران‌خودرو و شرکت‌های تابعه، حکم یک ذی‌نفع واحد را دارند) اما همین تعیین ذی‌نفع واحد با توجه به محدودیت تشخیص اشخاص مرتبط از یکدیگر، چالش بزرگی را پیش روی بانک مرکزی و حسابرسان بانک‌ها قرار داده است که همواره اجرایی شدن قانون کنترل اعطای تسهیلات به ذی‌نفع واحد را با دشواری‌های بسیاری در عمل مواجه می‌سازد.

در‌مجموع با توجه به نکات فوق می‌توان گفت که بدهی مورد اشاره توسط خواننده محترم برای بانک‌ها یک ارزش تلقی شده و علت آنکه بسیاری از سرمایه‌گذاران نهادی به دنبال تاسیس یا تصاحب مالکیت یک بانک یا موسسه اعتباری هستند نیز دستیابی به بخشی از همین منابع بدهی (از طریق جذب سپرده) می‌باشد.

*درخواست بدون ذکر نام از طریق تلفن :‌ لطفا تحلیلی از وضعیت شرکت سیمان سفید نی‌ریز با توجه به افزایش نرخ فروش ارائه دهید.

پاسخ: سیمان سفید نی‌ریز در کنار سیمان سفید ساوه تولید‌‌کنندگان انحصاری این محصول در کشور هستند. از آنجا که سیمان سفید در بازار کشور با تعادل عرضه و تقاضا مواجه است، این محصول بر خلاف سیمان خاکستری مشمول نرخ‌گذاری دولتی نیست. قیمت داخلی فروش محصولات حدود ۷۰هزار تومان در هر تن و قیمت صادراتی محصول که عمدتا به کشورهای عربی صادر می‌شود، در محدوده ۱۰۷ دلار در سال گذشته بوده است. هر چند قیمت فروش صادراتی سیمان سفید از میانگین داخلی بالاتر است، اما به واسطه هزینه حمل از نی‌ریز به بندر عباس، فروش صادراتی حاشیه سود پایین‌تری نسبت به فروش داخلی دارد. (حتی با در نظر گرفتن معافیت مالیاتی صادرات). گفتنی است مصرف سیمان سفید در کشور حدود یک‌ درصد سیمان خاکستری است و به همین دلیل شرکت برای رشد فروش، در‌پی بازارهای صادراتی جدید است. همچنین شرکت طرح توسعه‌ای را به منظور افزایش ظرفیت تولید از ۵۰۰ تن به ۷۰۰ تن در روز در دست اجرا دارد که اواخر سال ۸۷ به بهره‌برداری می‌رسد.

ارزش جایگزینی یک واحد تولید سیمان سفید با ابعاد «سنیر» نیز در محدوده

۵۰ میلیارد تومان (۱۰۰۰ تومان به ازای هر سهم) برآورد می‌شود.

بررسی صورت‌های مالی چند دوره اخیر به خوبی نشان می‌‌دهد که نسبت‌های مالی شرکت به ویژه در حوزه‌های نقدینگی و عملیاتی وضعیت مناسبی را تجربه کرده است. حاشیه سود عملیاتی شرکت نیز مناسب بوده، اما با وجود عدم نرخ‌گذاری دولتی محصولات، این رقم در حدود میانگین حاشیه سود تولیدکنندگان سیمان خاکستری است. علت این مساله نیز به ترکیب بهای تمام شده تولیدات باز می‌گردد. گفتنی است، بهای تمام شده تولید هر تن سیمان خاکستری در سال ۸۶ در محدوده حدود ۱۶هزار تومان و این رقم در مورد سیمان سفید ۳۳هزار تومان به ازای هر تن بوده است (بنا بر اظهارات مدیران شرکت در جلسه معارفه). بنابراین در بحث مقایسه P/E نمی‌توان مزیت خاصی را برای «سنیر» نسبت به تولیدکنندگان سیمان خاکستری‌ در نظر گرفت. در خصوص آخرین پیش بینی EPS شرکت نیز باید توجه داشت که آثار افزایش نرخ حدود ۱۵ درصدی فروش سیمان سفید نسبت به سال گذشته در بودجه لحاظ شده و در رابطه با فروش مقادیر ناچیز سیمان خاکستری نیز افزایش نرخ مربوطه لحاظ شده است. بنا براین پیش‌بینی انحراف با اهمیت نسبت به بودجه کنونی در سال جاری بعید به نظر می‌‌رسد.

sharvin_sh@yahoo.com