شروین شهریاری

*پرسش از آقای ساجد از طریق پست الکترونیک: شرکت«...» چندین برابر سرمایه خود، زیان انباشته دارد و هر سال نیز بر مبالغ زیان افزوده شده است. از لحاظ توجیه اقتصادی، این شرکت با چه تدبیری توانسته مدت زمان طولانی را با این وضعیت سپری کند؟ ماده «۱۴۱» قانون تجارت در رابطه با زیان انباشته یک شرکت صراحتا بیان می‌کند که اگر زیان انباشته به میزان نصف سرمایه ثبت شده بالغ شود، شرکت باید مجمع فوق‌العاده صاحبان سهام را تشکیل و تصمیم لازم جهت انحلال یا بقای شرکت را اتخاذ کند. همچنین، در صورت تصمیم به تداوم فعالیت، باید نسبت به کاهش سرمایه به میزان موجود (پس از کسر زیان) اقدام شود. علاوه بر آن برخی شرکت‌ها نیز راهکار اجرای افزایش سرمایه جهت خروج از وضعیت ایجاد شده را در پیش می‌گیرند. در هر حال از لحاظ تئوریک، شرکتی که در این وضعیت قرار می‌گیرد با موقعیت بحرانی روبه‌رو شده است و برای جلوگیری از تداوم روند زیان‌دهی باید اقدام و بازنگری کلی در وضعیت عملیات خود ایجاد کند؛ اما گاه همانطور که خواننده محترم اشاره داشتند فعالیت شرکت به همان صورت قدیم تداوم می‌یابد و اغلب زیان انباشته نیز در هر دوره نسبت به دوره قبل افزایش می‌یابد. این شرایط در مورد شرکت‌هایی که سهامدار عمده دولتی دارند بیشتر به چشم می‌خورد، چرا که تداوم فعالیت با زیان انباشته در حقیقت حکایت از این دارد که از منابعی به شرکت پول تزریق می‌شود که این منابع می‌تواند تسهیلات دریافتی، رشد حساب‌های پرداختنی به واسطه دریافت مواد اولیه و ... باشد.

این چرخه معیوب اغلب با مرور زمان اوضاع شرکت را وخیم‌تر می‌کند، زیرا که این تزریق منابع در سمت چپ ترازنامه و در سر فصل بدهی، خود را نشان می‌دهد و آثار هزینه‌های مالی نیز بر شرکت تحمیل می‌شود. از طرف دیگر مشکل در چرخه عملیاتی و تولیدی شرکت که منجر به حصول زیان شده نیز با تداوم این روند، در سمت چپ ترازنامه منعکس شده و آثار کاهنده خود بر حقوق صاحبان سهام و افزایش زیان انباشته را به نحو مضاعفی در ترازنامه منعکس خواهد کرد. بنابراین شرکت‌های مشمول ماده «۱۴۱» اغلب تنها با اتکا به حمایت دولتی به فعالیت خود ادامه می‌دهند وبا رویه ای که بدان اشاره شد، در بلند مدت احتمالا سرنوشتی جز انحلال شرکت و تضییع کامل حقوق صاحبان سهام در پیش نخواهند داشت.

Shahriary_sh@yahoo.com