سنا - معاون سازمان بورس و اوراق بهادار گفت: در حال حاضر شرکت سپرده‌گذاری مسوولیت ثبت سهام موقوفه را به عهده دارد، اما درصدد هستیم تا روابط میان بازار سرمایه و سازمان اوقاف و بهزیستی را گسترش دهیم تا آنها نیز در این امر خیرخواهانه سهیم شوند. بنا بر اعتقادات دینی موجود بین ایرانیان، وقف در فرهنگ ما جایگاه خاصی دارد. فرهنگی که موجب می‌شود، خیرین در هر حالتی برای دستیابی به این مهم اقدام کنند و زمینه‌های مختلف را برای انجام این کار فراهم سازند.

در این میان چند وقتی است که پای وقف به بازار سرمایه هم کشیده شده است تا جایی که چند روز گذشته در اخبار اعلام شد که فردی تمام دارایی‌های خود را در بازار سرمایه وقف و وصیت کرده است که سود حاصل از آن، صرف امور خیریه شود.

برای واکاوی ابعاد این موضوع با دکتر علی سعیدی، عضو هیات مدیره بورس گفت‌وگویی انجام شد تا زوایای مختلف این امر بررسی شود.

* وقف سهام چیست؟

وقف در لغت به معنای حبس و منع است. مرحوم علامه دهخدا نیز در لغت‌نامه خود وقف را «ایستادن، نگهداشتن، توقف، به حالت ایستاده ماندن و آرام گرفتن و حبس کردن و منحصر کردن چیزی برای استفاده کسی» معنا می‌کند. امام خمینی(ره) در «تحریر الوسیله» می‌گویند: «الوقف تحبیس العین و تسبیل المنفعه»؛ وقف حبس کردن عین و جاری ساختن منفعت است.

وقف سهام هم‌اکنون در بازار سرمایه ما صورت می‌گیرد و افرادی که قصد دارند سهام خود را وقف کنند به نهادهای مربوطه در بازار سرمایه مراجعه می‌کنند و سهام خود را وقف می‌کنند.

* چگونه می‌توان سهامی را وقف کرد و اساس خرید فروش سهام وقفی در بازار سرمایه به چه نحو است؟

فردی که قصد دارد سهام خود را وقف کند، باید به شرکت سپرده‌گذاری مرکزی و تسویه وجوه مراجعه و یک کد خاص دریافت کند. بعد از اختصاص کد وقفی، آن سهم به عنوان یک سهام موقوفه تلقی می‌شود و شرایط سهام عادی را دیگر نخواهد داشت.

* آیا این سهام قابلیت معامله دارد؟

یک سهم وقفی، قابل خرید و فروش در بازار سهام نیست. در حال حاضر سهامی که وقف می‌شود قابل خرید و فروش در بازار سهام نیست. برای بررسی اینکه آیا می‌توان سهام وقف شده را در بورس معامله کرد از کمیته تخصصی فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار درخواست شد تا نظر خود را اعلام کند که هنوز کمیته تخصصی فقهی سازمان در حال بررسی شرایط است و نظر قطعی خود را در مورد وقف سهام اعلام نکرده است.

* آیا چنین تجربه‌ای در سایر نقاط دنیا وجود دارد؟

بله،‌ تجربه وقف سهام در دیگر کشورها نیز وجود دارد. به عنوان مثال در انگلستان بیش از دو دهه است که افراد سهام خود را وقف می‌کنند، در این کشور صندوق وقفی نیز وجود دارد. صندوق‌های وقفی در انگلستان انواع سهام وقفی را در اختیار دارند و از محل منافع حاصله از سهام وقفی در موضوع‌های مختلف سرمایه‌گذاری می‌شود.

بدیهی است وقف سهام به دلیل اینکه یک جریان مالی در جهت مصارف خیریه و خداپسندانه است از ارزش اقتصادی زیادی برخوردار است.

* متولی این امر چه نهادی خواهد بود و آیا این موسسات می‌توانند در بازار سرمایه فعالیت پرسودی داشته باشند؟

در حال حاضر شرکت سپرده‌گذاری مرکزی و تسویه وجوه مسوولیت ثبت سهام موقوفه را به عهده دارد، اما در صدد هستیم تا روابط میان بازار سرمایه و سازمان اوقاف و بهزیستی را گسترش دهیم تا آنها نیز در این امر سهیم باشند و به تحقق اهداف واقف یاری رسانند.

* بررسی وقف سهام در کمیته فقهی در چه مرحله‌ای قرار دارد؟

موضوع وقف سهام در جلسه اخیر کمیته تخصصی سازمان بورس و اوراق بهادار در دستور کار قرار گرفت اما به جمع‌بندی نهایی نرسید.

قرار است در جلسات آتی نیز موضوع در دستور کار کمیته قرار گیرد. بدیهی است بعد از اعلام نتیجه نهایی از سوی کمیته تخصصی فقهی سازمان بورس، اطلاع رسانی لازم در این خصوص انجام خواهد شد.