گروه بورس جهانی - حمزه بهادیوند چگینی: قیمت نفت برنت دریای شمال برای سومین سال متوالی است که بالای 100 دلار به فروش می‌رسد و این موضوع به واسطه نا‌آرامی‌های این سال‌ها در خاورمیانه و مشکلات ایران در ارتباط با موضوع تحریم‌ها است.
انقلاب عربی باعث شد برخی کشورهای تولیدکننده از عرضه نفت برای مدتی نسبتا طولانی دور باشند.

در عین حال تقاضا برای برخی کشورها به خصوص کشورهای نوظهور در سال‌های اخیر روندی فزاینده داشته به طوری که چین، کره و هند تقاضای خود را از نفت افزایش داده اند و این موضوع در غیاب عرضه‌کننده‌های قوی یا با وجود چالش‌هایی در سمت عرضه به افزایش قیمت نفت به خصوص در مورد نفت دریای شمال و بازار لندن دامن زده است. پیش بینی‌ها حکایت از قیمت 110 دلار برای سال آینده دارند.
این رقم به تحلیل بیش از ۳۰ موسسه معتبر بین‌المللی محاسبه شده و عمده این پیش‌بینی‌ها با در نظر گرفتن تقابلات موجود در صحنه بین‌المللی است. وضعیت سوریه باعث بروز ناامنی در منطقه شده و این مساله ممکن است به کشورهای دیگر نیز سرایت کند و این موضوعی است که به عدم اطمینان در منطقه دامن زده است و انتظار می‌رود این مساله در سال آینده نیز همچنان ادامه داشته باشد.
در این رابطه به گفته جولیوس والکر، محقق موسسه UBS در نیویورک، شیب منحنی ریسک در بازار نفت صعودی است و مشکلات فوق الذکر در افزایش ریسک‌ها در زمینه‌های سرمایه‌گذاری در تولید نفت و همچنین کاهش فعالیت سفته‌بازها در بازارهای نفت به خصوص در بازارهای خاورمیانه اثر گذاشته است. وی همچنین معتقد است احتمال دارد سطح تقاضا نیز در این روند افزایشی شود که در این صورت شکاف عرضه و تقاضا در نفت محتمل است. در این بین برخی تحلیلگران می‌گویند اگر اروپا از رکود خارج شود (احتمال دارد این اتفاق در میانه 2013 بیفتد) قیمت بیش از پیش‌بینی‌ها افزایش خواهد یافت. در این میان اما وضع تولیدکننده‌های نفت خاورمیانه از همه بهتر است. کشورهای خاورمیانه با جذب سرمایه‌های خارجی و ایجاد همکاری‌های نفتی در زمینه توسعه میادین نفت، به خصوص در مورد کشورهایی نظیر عربستان و قطر که با مشارکت شرکت‌هایی نظیر شل و بی‌پی پروژه هایی را آغاز کرده اند، کمبود عرضه را در زمینه این محصول حیاتی تا حدی برطرف می‌کنند. در این راستا تعیین سقف 30 میلیون بشکه به افزایش ذخایر نفتی در این کشورها کمک می‌کند و در عین حال نقصان ناشی از عدم حضور یا ضعف حضور برخی کشورهای منطقه در بازار را جبران می‌کند. در حال حاضر عربستان تولید خود را به بالاترین سطح طی 3 دهه گذشته رسانده است.
به گفته سازمان انرژی آمریکا، میزان صادرات نفت ایران در نتیجه تحریم‌های غرب در حدود ۵۰ درصد کاهش یافته و به رقمی حدود یک‌میلیون بشکه در روز رسیده است؛ در حالی که این رقم در ابتدای سال جاری بالای ۵/۲ میلیون بشکه در روز بوده است.
اما اینکه حضور ایران در سال آینده به چه میزان بر بازارها اثر بگذارد به توافقات بین کشورهای غربی و ایران بستگی دارد؛ توافقاتی که هیچ گونه اظهار نظری در زمینه آن نمی توان کرد. مایکل ویتنر، یکی از محققان موسسه Societe General در نیویورک در این زمینه معتقد است آمریکا در سه ماهه اول سال جدید با ایران مذاکره خواهد کرد و این امر ریسک‌های بازار را تا حدی کنترل خواهد کرد.
رویترز اخیرا در گزارشی به این نکته اشاره کرده که مشکلات موجود در سوریه ممکن است اختلافاتی را بین عربستان و کشورهای دیگر منطقه دامن بزند.
این گزارش معتقد است حمایت از تحرکات موجود در سوریه توسط هر کشوری صورت گیرد قیمت نفت را افزایش می‌دهد - خصوصا آنکه این مشکلات در صورتی که عراق را به عنوان یکی از مهم‌‌ترین کشورهای تولیدکننده نفت عضو اوپک درگیر خود کند، این احتمال به شدت تقویت می‌شود.
در این بین حضور کشورهای غیراوپکی موضوع دیگری است که در شرایط کاهش عرضه نفت یا فشارهای غیراقتصادی از طرف اوپک بر بازار نفت می‌تواند در حکم عاملی تعدیل کننده فعال شود. به گزارش سیتی گروپ، ۶۰ درصد از ۹۰۰ هزار بشکه افزایش عرضه نفتی که پیش‌بینی می‌شود این کشورها تولید کنند، از محل تولید کشورهای آمریکای شمالی تامین می‌شود به علاوه اینکه استخراج نفت از محل شیل در داکوتای شمالی و تگزاس نیز بر این افزایش عرضه اثر مثبت دارد.
در این بین سناریوهایی که از بازار در سال جدید می‌توان تعریف کرد به شرح زیر است:
۱) حضور ایران در بازار نفت: بازار با حضور ایران در عرضه جهانی نفت با افزایش سرمایه‌گذاری‌ها و کاهش قیمت مواجه می‌شود. در این رابطه دو موضوع قابل ذکر است:
الف) در مقایسه با رشد جهانی: رشد کشورهای اروپایی تقاضای نفت را افزایش می‌دهد و این موضوع با حضور دوباره ایران در بازار جلوی رشد بی رویه قیمت را می‌گیرد. در صورتی که اگر صادرات نفت ایران کاهش یابد یا محدود بماند، قیمت‌ها روندی رو به افزایش را آغاز می‌کنند.
ب) در مقایسه با تداوم رکود جهانی: اگر اروپا از رکود خارج نشود و چین دوره رشد دوباره خود را آغاز نکند، حضور ایران به کاهش قیمت نفت به دلیل افزایش عرضه منجر خواهد شد.
2) تداوم ریسک‌های ژئوپلتیک خاورمیانه: این موضوع از دو جهت بازار را تحت تأثیر قرار می‌دهد:
الف) اگر به کاهش عرضه نفت منجر شود، قیمت نفت را افزایش می‌دهد و حتی اگر تقاضا برای این محصول کاهشی باشد، باز هم قیمت‌ها آمادگی کافی برای افزایش را دارند.
ب) اگر به کاهش عرضه منجر نشود، باز هم به دلیل کاهش سرمایه‌گذاری‌های نفتی توسط شرکت‌ها احتمال افزایش قیمت‌ها وجود دارد.
۳) بهبود عرضه نفت توسط غیر اوپکی‌ها: این موضوع می‌تواند قیمت را تعدیل کند و در هر ۲ سناریوی افزایش ریسک‌های منطقه خاورمیانه یا کاهش ریسک‌ها می‌توان به کمک عرضه‌های بیشتر در بازار کشورهای غیراوپکی باز هم شاهد کاهش قیمت در بازار خواهیم بود.