غلامعلی رحیمی - مهدیه علوی *
قیمت آتی‌های گاز طبیعی در بورس آمریکا (آتی‌های ماه اول برای تحویل در ماه ژوئیه) طی دوره ۱۱ الی ۱۵ ژوئن از یک روند افزایشی همراه با نوسان برخوردار بود.

بر این اساس به‌رغم کاهش 61/0 درصدی مصرف گاز طبیعی آمریکا و نیز افزایش سطح ذخایر زیرزمینی عملیاتی گاز طبیعی در این کشور معادل 67 میلیارد فوت مکعب طی هفته منتهی به 8 ژوئن و همچنین رکورد سطح ذخایر زیرزمینی گاز طبیعی آمریکا (که به میزان 7/31 درصد معادل 708 میلیارد فوت مکعب بالاتر از میزان مشابه سال قبل است)، به دلیل کاهش قابل توجه تعداد دکل‌های حفاری فعال بخش گاز در آمریکا طی هفته منتهی به 8 ژوئن و به تبعیت از بازار نفت، قیمت آتی‌های گاز طبیعی در بازار نایمکس، از حدود 218/2 دلار در 11 ژوئن تا بیش از 467/2 دلار در هر میلیون بی‌تی یو در تاریخ 15 ژوئن افزایش یافت.
همچنین قیمت آتی گاز طبیعی در بورس لندن (ICE) برای تحویل در ماه ژوئیه، در پی تداوم بحران اقتصادی اروپا و نیز کاهش صادرات گاز روسیه، از یک روند افزایشی همراه با نوسان برخوردار بود و ابتدا از ۴۴۶۸/۸ دلار در ۱۱ ژوئن تا کمتر از ۳۹۴۲/۸ دلار در هر میلیون بی تی یو در ۱۳ ژوئن کاهش یافت؛ ولی مجددا تا سطح ۵۲۵۳/۸ دلار در ۱۵ ژوئن افزایش یافت. مصرف گاز طبیعی آمریکا در هفته منتهی به ۱۳ ژوئن نسبت به هفته قبل از آن به میزان ۶۱/۰ درصد کاهش یافته است که در این میان مصرف بخش نیروگاهی با ۰۳/۶ درصد افزایش مواجه بوده است؛ در حالی که مصرف بخش‌های صنعت و خانگی و تجاری به ترتیب به میزان ۹۰/۰ و ۰۳/۱۴ درصد کاهش یافته است. میزان کل تقاضای گاز طبیعی در مقایسه با هفته منتهی به ۶ ژوئن ۲۰۱۲ معادل ۵۲/۰ درصد کاهش نشان می‌دهد.
طی دوره 6 الی 13 ژوئن، میزان واردات گاز طبیعی آمریکا از طریق خط لوله از کانادا و واردات LNG به ترتیب به میزان 45/7 درصد افزایش و 26/1 درصد کاهش یافته که در مقایسه با میزان مشابه سال قبل به ترتیب در حدود 97/11 درصد افزایش و 42/70 درصد کاهش نشان می‌دهد. تولید بازاری گاز طبیعی آمریکا طی دوره مذکور در حدود 05/0 درصد کاهش داشته که در مقایسه با میزان مشابه سال قبل معادل 35/3 درصد بیشتر است. بر اساس برآوردهای اداره اطلاعات انرژی آمریکا میزان ذخایر زیرزمینی عملیاتی گاز طبیعی آمریکا طی هفته منتهی به 8 ژوئن در حدود 2944 میلیارد فوت مکعب بود که نسبت به هفته قبل از آن بیش از 67 میلیارد فوت مکعب افزایش یافته است. این ذخایر به میزان 708 میلیارد فوت مکعب بیشتر از میزان مشابه سال قبل در تاریخ 8 ژوئن 2011 بوده و به میزان 666 میلیارد فوت مکعب (2/29 درصد) بیشتر از متوسط 5 سال گذشته (2011- 2007) است. میزان متوسط ذخایر زیرزمینی گاز طبیعی آمریکا طی 5 سال گذشته در حدود 2278 میلیارد فوت مکعب بوده است.
بررسی و تحلیل بازار فرآورده‌های نفتی
قیمت بنزین سوپر بدون سرب در بورس آمریکا (آتی‌های ماه اول)، طی هفته منتهی به 15 ژوئن از یک روند افزایشی همراه با نوسان برخوردار بود. بر این اساس، طی هفته گذشته به دنبال انتشار اطلاعاتی نظیر کاهش سطح ذخیره‌سازی‌های بنزین آمریکا معادل 7/1 میلیون بشکه و افزایش تقاضای بنزین آمریکا معادل 482 هزار بشکه در روز در هفته منتهی به 8 ژوئن، تثبیت سقف تولید نفت اعضای اوپک در سطح 30 میلیون بشکه در روز در نشست 161 این سازمان، افزایش ارزش شاخص‌های بورس در بازارهای جهانی، کاهش ارزش دلار در مقابل یورو، همچنین ناآرامی‌های سیاسی در منطقه خاورمیانه و نگرانی معامله‌گران از بروز اختلال در مبادی استراتژیک حمل و نقل نفت خام، قیمت بنزین سوپر بدون سرب از 6566/2 دلار به ازای هر گالن در تاریخ 11 ژوئن تا 7017/2 دلار به ازای هر گالن در 15 ژوئن افزایش یافت.
البته طی دوره مذکور انتشار اخبار و اطلاعاتی نظیر کاهش تولید صنعتی آمریکا در ماه مه، کاهش سطح اعتماد مصرف‌کنندگان در آمریکا و کاهش ۲/۰ درصدی شاخص خرده فروشی در این کشور، از عوامل تضعیف‌کننده قیمت بنزین در بازار بوده و از افزایش بیشتر قیمت‌ها جلوگیری کرده است. بر اساس آمار منتشره امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران در روز ۱۴ ژوئن، قیمت‌های تک‌محموله فرآورده‌های نفتی در بازارهای جهانی طی دوره ۶ الی ۱۳ ژوئن، عمدتا از یک روند کاهشی برخوردار بودند.
بر این اساس، قیمت تک محموله بنزین سوپر بدون سرب، گازوئیل و سوخت جت در بازار خلیج فارس به ترتیب به میزان (6/43)، (68/9) و (2/7) دلار به ازای هر تن متریک طی دوره مذکور کاهش یافته، در حالی که قیمت تک‌محموله نفت کوره به میزان (07/9) دلار به ازای هر تن متریک افزایش یافته است.
بنابراین در بازار خلیج فارس، میانگین بهای هر تن بنزین سوپر بدون سرب، گازوئیل، سوخت جت و نفت کوره طی روز ۱۳ ژوئن به ترتیب در سطوح (۳۹/۸۸۳)، (۷۳/۸۰۷)، (۲۰/۸۷۳) و (۶۰/۵۹۷) دلار قرار گرفتند.
*کارشناسان بازار انرژی