حمیدرضا آریان‌پور: ارز واحد اروپایی روز دوشنبه به پایین‌ترین ارزش خود در ۹ سال اخیر رسید تا پس از رکوردزنی ۹ ساله دلار نوبت به رکوردزنی معکوس یورو رسیده باشد. یورو که هفته گذشته در مقابل دلار به کمترین نرخ برابری در ۵/۴ سال گذشته رسیده بود، روز دوشنبه با ادامه انتشار داده‌های بد از اقتصاد قاره سبز به ارزشی که در آخرین بار در سال ۲۰۰۶ تجربه شده بود، بازگشت.

افت نرخ برابری یورو به دلار به زیر رقم ۲۰/۱، ناشی از نگرانی‌ها درباره چشم‌انداز تورم و بی‌ثباتی سیاسی در یونان است. احتمال منفی شدن نرخ تورم در اروپا و همچنین تشدید نگرانی‌ها درباره وضعیت اقتصاد یونان باعث شده که احتمال آغاز سیاست‌های تسهیل کمی از سوی بانک مرکزی اروپا تشدید شود. ماریو دراگی، رئیس این نهاد روز جمعه اعلام کرد اجرایی شدن سیاست‌های تسهیل کمی اجتناب‌ناپذیر است. یورو به این مواضع واکنش منفی شدیدی نشان داد تا هفته تازه نیز از افت یورو بی‌نصیب نماند. بازارهای سهام اروپا نیز پس از عدم موفقیت پارلمان یونان در انتخاب رئیس‌جمهور که به انحلال پارلمان از سوی نخست‌وزیر انجامید، حال و روز خوشی ندارند. روز دوشنبه سقوط بهای نفت به کمترین سطح در ۵/۵ سال گذشته نیز به نوسانی شدن شاخص‌های اروپایی کمک کرد. روز گذشته ادامه نگرانی‌ها درباره اقتصاد یونان و همچنین اقتصاد منطقه یورو شاخص‌های بازارهای سهام اروپا را تحت فشار قرار داد.

دیگر خبر بد روز دوشنبه برای اقتصاد اروپا کاهش تورم آلمان در ماه دسامبر ۲۰۱۴ بود. کاهش تورم در بزرگ‌ترین اقتصاد اروپا در کنار کاهش تورم در دیگر کشورهای این قاره، حرکت اروپا به سوی تورم معکوس را تسهیل می‌کند. این اخبار بد در حالی منتشر می‌شود که شورای حکام بانک مرکزی اروپا روز پنج‌شنبه نخستین نشست خود در سال جدید را برگزار خواهد کرد. تصمیمات اتخاذ شده در این نشست برای اقتصاد قاره سبز حیاتی خواهد بود و به شدت از سوی حاضران و ناظران بازارهای مالی دیده‌بانی خواهد شد.

اینها همه در حالی است که شاخص دلار در بالاترین سطح خود در ۹ سال گذشته نوسان می‌کند. این شاخص روز دوشنبه نیز شاهد رشد بود.

رکوردزنی معکوس یورو در روز دوشنبه دو نکته جالب را در بر دارد. نخست آنکه یورو تنها چند روز پیش یعنی از آغاز سال جدید میلادی عضو تازه‌ای را پذیرفته که نشان می‌دهد ارز واحد اروپایی با وجود تمام چالش‌ها هنوز برای بسیاری از کشورها جذاب است. لیتوانی از اول ژانویه ۲۰۱۵ نوزدهمین عضو منطقه یورو شده تا یورو همچنان ارزی قدرتمند باشد، اما مساله این است که یورو مدت‌ها است ارز قابل اعتمادی برای سرمایه‌گذاری نیست.

ولی دیگر نکته جالب نرخ برابری ثبت شده برای یورو در مقابل دلار است. یورو روز دوشنبه از کف قیمتی خود بالاتر ایستاد، اما رسیدن نرخ برابری آن در برابر دلار آمریکا به زیر رقم ۲۰/۱ یادآور روزهای کاری سال‌های پیش است. ارز واحد اروپایی که در نخستین روز ژانویه ۱۹۹۹به بازارهای مالی معرفی شده بود، حالا به نرخ برابری سال ۲۰۰۶ بازگشته است. جالب‌تر این است که نرخ برابری یورو مقابل دلار ایالات‌متحده در روز چهارم ژانویه ۱۹۹۹، ۱۷۸۹/۱ بوده است. نخستین روزی که در پایگاه اینترنتی بانک مرکزی اروپا دارای نرخ برابری یورو مقابل دلار است، همین چهارم ژانویه ۱۹۹۹ است. با توجه به ادامه ثبت داده‌های بد از رشد اتحادیه اروپا و حرکت منطقه یورو به سوی انقباض اقتصادی، آیا ممکن است یورو در سال ۲۰۱۵ روزهای بدتری را تجربه کند؟

سیاست‌های تسهیل کمی وعده داده شده از سوی بانک مرکزی اروپا، همان نوع سیاست انبساطی‌ای که آمریکا را از رکود به رونق رساند، گرچه در آغاز یورو را تحت فشار قرار خواهد داد، اما در صورت اجرای درست می‌تواند به بازگشت ارز اروپایی کمک کند. پس پاسخ به پرسش‌هایی که چشم‌انداز یورو در ماه‌های پیش‌رو را جست‌وجو می‌کنند، دشوار است، اما آینده دلار را با اطمینان بیشتری می‌توان مورد بررسی قرار داد. اینکه دلار در سال ۲۰۱۵ قوی خواهد بود، قطعی است؛ مساله اصلی میزان تقویت این ارز جهانی است که در سال ۲۰۱۴ با ۱۲ درصد خیز ارزش خود مواجه بود. شاخص دلار که این ارز را در برابر ۶ ارز عمده (یورو، پوند استرلینگ، ین ژاپن، فرانک سوئیس، دلار کانادا و کرون سوئد) مقایسه می‌کند، در آخرین روز کاری سال ۲۰۱۳ به ۰۴/۸۰ و در آخرین روز کاری سال ۲۰۱۴ به ۲۸/۹۰ واحد رسید تا در بیشتر مقاطع سال گذشته میلادی در بالاترین سطح در ۴ سال گذشته نوسان کرده باشد، اما شاخص دلار روز جمعه، دوم ژانویه و در نخستین روز کاری سال ۲۰۱۵ میلادی به بالاترین سطح در ۹ سال گذشته رسید.

بازگشت یورو به 9 سال قبل