گروه بازار پول: بانک مرکزی جدیدترین آمار از تسهیلات پرداختی شبکه بانکی کشور به تفکیک «بخش‌های دریافت‌کننده» و «هدف از دریافت تسهیلات» را منتشر کرد. این آمارها نشان می‌دهد استراتژی سیستم بانکی در تخصیص منابع که توجه ویژه به بخش‌های تولیدی و تمرکز بر «سرمایه در گردش» را هدف قرار داده بود، در شهریورماه تداوم داشته و حتی تقویت نیز شده است. مطابق این آمار، ۷/۶۳ درصد از تسهیلات در شهریورماه و ۲/۶۰ درصد از آن در ۶ ماه نخست سال جاری، صرف تسهیلات با هدف تامین سرمایه در گردش شده است. این سهم در ۵ ماه نخست سال معادل ۳/۵۹ درصد بود. این در حالی است که در نیمه نخست سال قبل، از کل تسهیلات پرداختی توسط سیستم بانکی، تنها ۵/۴۸ درصد از آن با هدف تامین سرمایه در گردش بنگاه‌ها پرداخت شده بود. این موضوع نشان می‌دهد که استراتژی اعتباری شبکه بانکی در جهت حفظ ظرفیت موجود بنگاه‌های اقتصادی در کشور از محل تامین سرمایه در گردش تداوم داشته است.

افزایش تسهیلات‌دهی در شهریورماه

بانک مرکزی در گزارشی رسمی، با اعلام «پرداخت حدود ۳/۱۴۶ هزار میلیارد تومان تسهیلات توسط بانک‌ها به بخش‌های اقتصادی» از رشد ۴۰ درصدی و افزایش قابل‌ملاحظه تسهیلات پرداختی در ماه‌های سپری شده از سال جاری خبر داد. در گزارش قبلی بانک مرکزی پرداخت تسهیلات در ۵ ماه نخست سال جاری معادل ۵/۱۱۳ هزار میلیارد تومان عنوان شده بود؛ بنابراین در شهریورماه معادل ۸/۳۲ هزار میلیارد تومان به مقدار تسهیلات افزوده شده که حدود ۲۲ درصد از مبلغ کل تسهیلات در نیمه نخست سال جاری را تشکیل می‌دهد. بر اساس آمار منتشر شده می‌توان محاسبه کرد که رقم تسهیلات اعطایی در شهریورماه نسبت به رقم متوسط هر ماه رقم بالاتری است. با توجه به رقم ۳/۱۴۶ هزار میلیارد تومان تسهیلات اعطایی در نیمه نخست سال جاری می‌توان عنوان کرد که رقم متوسط تسهیلات اعطایی در هر ماه ۳/۲۴ هزار میلیارد تومان بوده است، که با توجه به آمار شهریورماه (معادل ۸/۳۲ هزار میلیارد تومان) مشاهد می‌شود که در شهریورماه تسهیلات‌دهی در مقایسه با «متوسط ماه‌های گذشته» مقدار بیشتری بوده است.

بانک مرکزی در گزارش منتشر شده که در پایگاه روابط عمومی بانک مرکزی قرار گرفته است، علاوه‌بر مقایسه ارقام کل تسهیلات پرداختی در بازه‌های زمانی ۶ ماهه سال جاری و دو سال گذشته، «سهم هر یک از بخش‌های اقتصادی از تسهیلات پرداخت شده» و «هدف از دریافت تسهیلات پرداختی» را نیز به‌طور جداگانه اعلام کرده است. بر اساس داده‌های منتشر شده توسط بانک مرکزی، مبلغ کل تسهیلات پرداخت شده بانک‌ها در بازه زمانی ۶ ماه نخست سال ۱۳۹۲ معادل ۵/۱۰۴ هزار میلیارد تومان بوده است، در نتیجه رشد تسهیلات‌دهی در نیمه نخست سال جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل معادل ۴۰ درصد بوده است، علاوه‌بر این آمار تسهیلات‌دهی در نیمه نخست سال جاری در مقایسه با نیمه نخست سال ۹۱ (معادل ۹/۷۹ هزار میلیارد تومان) نیز ۱/۸۳ درصد رشد داشته است.

افزایش سهم «صنعت و معدن»، کاهش «سهم مسکن»

گزارش بانک مرکزی سهم بخش‌های اقتصادی از تسهیلات پرداختی بانک‌ها را نیز مشخص کرده است. بر اساس این آمارها، سهم پرداختی تسهیلات بانکی به بخش صنعت و معدن در ۶ ماه اول سال جاری بالغ‌ بر ۶/۴۶ هزار میلیارد تومان (معادل ۸/۳۱ درصد تسهیلات پرداختی) است که نسبت به دوره مشابه سال گذشته (معادل ۳۱ هزار میلیارد تومان) بالغ‌‌بر ۶/۱۵ هزار میلیارد تومان تسهیلات بیشتری به بخش صنعت و معدن کشور پرداخت شده است که رشد ۳/۵۰ درصدی را نشان می‌دهد. سهم ۸/۳۱ درصدی بخش صنعت‌ومعدن از کل تسهیلات در حالی است که این بخش در ۶ماه نخست سال گذشته، حدود ۷/۲۹ درصد از تسهیلات را به خود اختصاص داده است. این آمارها نشان می‌دهد در نیمه نخست سال جاری نیز، سهم «بخش خدمات» از دریافت تسهیلات بیش از سایر بخش‌ها و به میزان ۳۶ درصد بوده است. البته در سال گذشته سهم بخش خدمات به میزان ۵/۳۴ درصد بوده است و در مدت مشابه سال ۹۱ نیز سهم بخش خدمات حدود ۸/۳۳ درصد بوده که نشان می‌دهد طی دو سال گذشته سهم خدمات از کل تسهیلات اعطایی کاسته شده و به سایر بخش‌ها افزوده شده است. روند قابل توجه در آمارهای این بخش، کاهش سهم «بخش کشاورزی» از تسهیلات پرداختی است که از حدود ۷/۹ درصد در نیمه نخست سال جاری به حدود ۶ درصد در مدت مشابه سال جاری رسیده است همچنین سهم بخش مسکن و ساختمان نیز از کل تسهیلات طی این مدت کاهش یافته است (از ۵/۱۳ درصد به ۴/۱۲ درصد رسیده است.) در نیمه نخست سال ۹۱ نیز سهم بخش مسکن از کل تسهیلات اعطایی معادل ۸/۱۲ درصد بوده است که نشان می‌دهد نسبت به آمار سال ۹۱ نیز سهم بخش مسکن از کل تسهیلات کاهش یافته است.

تمرکز تسهیلات در «سرمایه در گردش»

بانک مرکزی در گزارش خود هدف از دریافت تسهیلات پرداختی در بخش‌های اقتصادی در نیمه نخست سال جاری را مشخص کرده است. بر اساس آمار منتشر شده در این گزارش، ۲/۶۰ درصد از کل تسهیلات بانک‌ها (معادل ۲/۸۸ هزار میلیارد تومان، با هدف تامین «سرمایه در گردش» واحدهای تولیدی پرداخت شده است که این آمار در ۵ ماه نخست سال جاری ۳/۵۹ درصد (معادل ۳/۶۷ هزار میلیارد تومان) عنوان شده بود، در نتیجه می‌توان عنوان کرد که در شهریورماه معادل ۹/۲۰ هزار میلیارد تومان تسهیلات به سرمایه در گردش افزوده شده است. این رقم با در نظر گرفتن آمار ۸/۳۲ هزار میلیارد تومان تسهیلات اعطایی در شهریورماه نشان می‌دهد که در این ماه سهم سرمایه در گردش از کل تسهیلات اعطایی به ۷/۶۳ درصد رسیده است. سهم بالای تامین سرمایه در گردش از تسهیلات پرداختی و تداوم روند افزایشی آن در شهریورماه نشان می‌دهد که سیاست‌های پولی و تسهیلات‌دهی در راستای تقویت تامین سرمایه بخش‌ها است. بر اساس آمار منتشر شده، سهم بخش سرمایه در گردش در ۶ ماه نخست سال سال گذشته معادل ۵/۴۸ درصد و به مبلغ ۵/۵۰ هزار میلیارد تومان بوده است که این موضوع نیز نشان می‌دهد پرداخت سرمایه در گردش در ۶ماهه سال جاری نسبت به دوره مشابه سال قبل به میزان ۷/۳۷ هزار میلیارد تومان و معادل ۶/۷۴ درصد افزایش یافته است.

پیش از این دولت یکی از محورهای مهم در سیاست‌های خود برای خروج غیرتورمی از رکود اقتصادی را هدایت منابع به منظور تامین سرمایه در گردش بنگاه‌ها اعلام کرده بود. هدف از این سیاست این بود که در وهله اول با این اقدام، جلوی تعطیلی و ورشکستگی واحدهای موجود (به‌دلیل نبود منابع) گرفته شود تا در گام بعدی، احیای ظرفیت از دست رفته اقتصاد پیگیری شود و در نهایت، اقتصاد به سمت توسعه بیشتر و ظرفیت‌های جدید گام بردارد. آمار بانک مرکزی در نیمه نخست سال جاری نشان می‌دهد در برخی از بخش‌ها مثل صنعت و معدن، حدود ۸۰ درصد از تسهیلات پرداخت شده معادل ۳۷ هزار میلیارد تومان هدف تامین سرمایه در گردش صورت گرفته است.

پیمودن نیمی از راه

پیش از این رئیس‌کل بانک مرکزی، با اشاره به ظرفیت ۲۴۰ هزار میلیارد تومانی بانک‌ها برای تامین سرمایه در گردش، گفته بود یکی از اهداف بانک مرکزی رساندن ظرفیت تسهیلات شبکه بانکی به رقم ۲۸۰ هزار میلیارد تومان در سال جاری است تا بانک‌ها نقش بیشتری در تامین مالی اقتصاد و کمک به خروج بخش‌های مختلف از رکود داشته باشند. با توجه به آمار جدید که از پرداخت حدود ۳/۱۴۶ هزار میلیارد تومان تسهیلات در نیمه نخست سال جاری خبر می‌دهد، می‌توان عنوان کرد که در این مدت ۲/۵۲ درصد از هدف تسهیلات‌دهی در نیمه نخست سال جاری محقق شده است. بنابراین می‌توان پیش‌بینی کرد با روند مشابه تسهیلات‌دهی در نیمه دوم سال جاری ارقام کل از ۲۸۰ هزار میلیارد تومان نیز فراتر خواهد رفت.

تثبیت استراتژی اعتباری بانک‌ها