خشایار امینی

چند ساعتی بیشتر از باز گشایی بازار نمی‌گذرد و در این مدت کوتاه، موج بلندی را نیز شاهد نبودیم‌. به طور معمول اگر شنبه و یکشنبه که دو روز تعطیل بازار است اتفاق خاصی رخ ندهد آغاز بکار بازار در دوشنبه آرام خواهد بود و شاهد گپ (Gap)‌های عمیق نخواهیم بود . اما بسیار بعید است که این وضعیت (آرامش‌) در روزهای بعد نیز حکمفرما باشد‌. درحال‌حاضر بازار به شدت نگران وضعیت بورس‌های جهانی است که در هفته گذشته سقوط قابل‌توجهی داشتند. از میان کشورهای صنعتی و پیشرفته حتی یک استثنا هم نداشتیم و از استرالیا و ژاپن گرفته تا آمریکا و کانادا و بورس‌های اروپا همگی سقوط و نه نزول‌، قابل‌توجهی داشتند‌. هر‌چند که در مباحث پیشین تا حدودی به این بحث پرداختیم اما به سبب اهمیت موضوع و سوالاتی که جسته و گریخته از طرف دوستان مطرح شد یک بار دیگر به این مساله اشاره می‌کنم‌.

بر اثر بالا رفتن نرخ بهره آمریکا‌، نرخ باز پس دادن وامهای مسکن بالاتر رفت و بنابراین بسیاری از وام‌گیرندگان آمریکایی قدرت بازپس دادن وجوهاتی که قرض گرفته بودند را نداشتند‌. این مساله موجب ضرر ده شدن بانک‌ها و موسساتی شد که در کار وام دادن می‌باشند‌، نتیجه منطقی این مساله به وجود آمدن بحرانی در آمریکا شده که از آن به بحران استقراض Sub prime Crisis یاد می‌کنند‌. تا چندی پیش اولا این مشکل فقط به مرزهای آمریکا باز‌می‌گشت و ثانیا آنقدرها جدی تلقی نمی‌شد‌. اما با انباشته‌شدن باروت در انبار بازار مسکن آمریکا تنها یک جرقه برای انفجار کافی بود و این جرقه پس از اعلام خبری دال بر متوقف شدن سرمایه‌گذاری بزرگ‌ترین بانک فرانسه در سه بخش از سرمایه گذاری‌های خود به وجود آمد و ویرانی بازارهای بورس جهانی را به همراه داشت . این خلاصه ماجرایی بود که هفته گذشته حاکم بر بازار شد اما سوال اینست که جامعه جهانی با این موضوع چگونه کنار خواهد آمد‌؟ و یا ساده‌تر آنکه چه خواهد شد‌؟

در جواب باید گفت تنها یک راه‌حل معقول و منطقی برای حل این مشکل وجود دارد‌. کاهش نرخ بهره ایالات‌متحده‌. در صورتی که نرخ بهره کاهش پیدا کند باز‌پس دادن وام‌ها آسان‌تر می‌شود و بالطبع بحران مسکن آمریکا همچون تکه یخی در برابر آفتاب قرار بگیرد آهسته‌آهسته حل می‌شود‌. این سوال به ذهن می‌رسد که اگر به این سادگی می‌توان این مساله را حل کرد چرا برنانکی زودتر از این چنین اقدامی نکرده است ؟ در جواب باید به مساله تورم اشاره کرد‌. به همان نسبت که کاهش نرخ بهره از مشکلات بازار مسکن می‌کاهد به معضل تورم اضافه می‌کند‌. بیانیه‌های پیشین فدرال رزرو نشان داده است که مساله تورم برای مقامات فدرال رزرو جدی‌تر بوده است اما آیا بعد از حوادث هفته گذشته باز هم چنین خواهد بود ؟ بسیار بعید است که چنین باشد‌.

اولا فروپاشی بازار سهام و بازار مسکن آمریکا به اقتصاد این کشور لطمه سنگینی می‌زند و بعید است که مقامات فدرال رزرو این موضوع را تحمل کنند. ثانیا مساله ای که بسیار مهم است اینست که اکنون آفتی که در آمریکا به وجود آمده گریبانگیر تمامی جهان شده است‌. تا‌کنون فقط اقتصاد آمریکا از این موضوع رنج می‌برد اما ظاهرا این بیماری مسری بوده و همسایگان را نیز رنجور کرده است‌. به عبارتی در صورتی که این مساله حل نشود آمریکا مسبب نوعی رکود اقتصادی خواهد شد که تمامی جهان را فرا خواهد گرفت‌.

بسیار بعید است که بعد از جنگ عراق که خواسته یا ناخواسته آمریکا در فضایی گرفتار آمد که از طرف بسیاری گروه‌ها و کشورها و حتی احزاب داخلی این کشور علت‌العلل نا‌امنی‌های جهانی تلقی شد‌، مایل باشد تا بار گناه رکود اقتصاد جهانی را نیز بر دوش کشد‌.

به همین دلیل به اعتقاد بسیاری از کارشناسان احتمال شروع دوران تازه‌ای که اولویت فدرال رزرو از تورم به سمت رشد اقتصادی گرایش پیدا کند بسیار است‌. در این صورت شاهد کاهش تدریجی نرخ بهره خواهیم بود‌. اما باید دید که آیا اعداد و ارقام اقتصاد آمریکا این اجازه را به برنانکی می‌دهند یا خیر‌. این هفته شاخص‌های مربوط به تورم اعلام می‌شوند و باید دید که آیا از حد انتظار بالاتر هستند و یا رشد چندانی نکرده‌اند‌. در صورتی که این اعداد در حد معقولی باشند اجازه کاهش نرخ را به مقامات اقتصادی می‌دهند، اما اگر تورم آمریکا هم به سمت بالا گرایش داشته باشد شاهد اوضاع پیچیده‌ای خواهیم بود که حل آن چندان ساده به نظر نمی‌رسد‌.

www.fxacm.com