سلسله مطالبی که در این ستون عرضه می‌شود،‌ مجموعه‌ای از اطلاعات عمومی بیمه‌های بازرگانی است که از جلد اول کتاب دانستنی‌های بیمه تالیف آقای علی‌اعظم محمد بیگی برگزیده شده است. حقایق بیمه‌ای، کتمان حقایق بیمه‌ای

حقایق بیمه‌ای مجموعه اطلاعاتی است که بر ارزیابی بیمه‌گر در مورد خطر پیشنهاد شده برای بیمه و تعیین نرخ حق بیمه آن موثر باشد.

این اطلاعات را متقاضی بیمه باید اظهار کند. اظهار نکردن عمدی حقایق بیمه‌ای، کتمان نام دارد. این کار تقلب محسوب می‌شود و بیمه‌گر حق دارد بیمه‌گذار را به خاطر خسارت ناشی از آن تحت پیگرد قرار دهد. در صورت اثبات تقلب، بیمه‌گران ملزم به پس دادن حق بیمه دریافتی نیستند اما معمولا از این کار احتراز می‌کنند. در تمام بیمه‌نامه‌ها، بیمه‌گذار موظف به خودداری از کتمان حقایق بیمه‌ای می‌شود. البته بیمه‌گران در قبال اظهار نکردن سهوی و بدون سوءنیت این حقایق با اغماض برخورد می‌کنند. اگر بیمه‌گذار عمدا مطالبی را اظهار نکند و این مطلب طوری باشد که موضوع خطر را تغییر بدهد یا از اهمیت آن در نظر بیمه‌گر بکاهد قرارداد بیمه باطل خواهد بود. این امر حتی اگر بی‌تاثیر در وقوع حادثه بوده باشد نه فقط وجوهی که بیمه‌گذار پرداخته قابل پس دادن نیست بلکه بیمه‌گر حق دارد اقساط عقب افتاده حق بیمه را نیز مطالبه کند (قسمتی از قانون بیمه).

حق بیمه

اصطلاح مشابه: مبلغ حق بیمه وجه پرداخت شده یا قابل پرداخت از طرف بیمه‌گذار که در عوض آن بیمه‌گر بیمه ارائه می‌کند حق بیمه نام دارد. حق بیمه دارای سه جزء اصلی است. جزء اول یعنی حق بیمه فنی، هزینه پرداخت خسارات احتمالی ناشی از وقوع خطرهای بیمه شده را تامین می‌کند هزینه‌های اداری بیمه‌گر برای طراحی و فروش بیمه صدور بیمه‌نامه و بررسی و یا پرداخت خسارات اعلام شده (مانند هزینه کارمزد نماینده، حق‌الزحمه کارشناس مستقل خسارت و حقوق کارکنان بیمه‌گر) جزء دوم در محاسبه حق بیمه است. سهامداران شرکت بیمه انتظار دارند از سرمایه‌گذاری در آن سودی به دست آورند. سود بیمه‌گر سومین جزء اصلی در محاسبه حق بیمه است.

حوزه صلاحیت قضایی

اصطلاحات مشابه: دادگاه صلاحیت‌دار، محکمه صالحه برخی از بیمه‌نامه‌ها شرطی در مورد محل رسیدگی قضایی به اختلافات احتمالی طرفین قرارداد بیمه و محل طرح دعوا دارد. این شرط حوزه صلاحیت قضایی نام دارد. اگر بیمه‌گر و بیمه‌گذار نتوانند در مورد ارجاع اختلاف خود به داوری توافق کنند دادگاه واقع در محل اقامت متهم دعوا، مراجع صلاحیت‌دار برای رسیدگی به این اختلاف خواهد بود (شرطی در بیمه‌نامه اتومبیل).

خسارت غیرواقعی

خسارت مورد ادعای بیمه‌گذار گاهی بیش از مقدار واقعی آن است. اعلام خسارت غیرواقعی یا اغراق‌آمیز، به طور سهوی یا به عمد انجام می‌شود. در حالت دوم، بیمه‌گذار با هدف کسب درآمد، قصد فریب بیمه‌گر را دارد. بیمه‌گر، در صورت اثبات عمدی بودن اعلام خسارت غیرواقعی، می‌تواند از انجام تعهدات خود سرباز زند. اعلام خسارت غیرواقعی، بیمه‌گذار را از تمام منافع بیمه و حتی پس گرفتن حق بیمه پرداخت شده محروم می‌کند.