نواقص کارت‌پول‌ها، دزد نامرئی بانک‌ها

فاطمه بهادری

«همه استانداردها را که نباید رعایت کرد» این جمله‌ای است که یکی از مدیران بانکی هنگام دریافت نامه اخطار بانک مرکزی در خصوص رعایت استانداردهای امنیتی برای صدور کارت‌های بانکی عنوان کرد. حال پس از گذشت چند سال، بانک مربوط هزینه‌ای را به دوش می‌کشد که تصمیم‌اش از قبل گرفته شده است. این تنها نمونه تصمیم‌های این طوری نیست. زمانی که مدیر یکی از شرکت‌های معتبر خودروسازی جهان در دوران کهنسالی خود برنامه یکصد ساله‌ای برای شرکت نوشت آینده این شرکت را ترسیم می‌کرد. فراخوان تعویض ملی‌کارت‌ها یکی دیگر از تصمیمات نسنجیده مدیران سابق بانکی است براساس استانداردها کارت‌پول‌های بانکی دارای ۱۶ رقم هستند. چهار رقم اول این کارت‌ها مربوط به بانک و کشور مربوطه است. بانک‌ها برای آنکه بتوانند به سوئیفت بین‌المللی بپیوندند و به مشتریان خود خدمات ارائه دهند باید با پرداخت هزینه‌ای، کد مربوطه را دریافت کنند. کارت‌های قدیمی بانک ملی که چهار رقم اول آنها ۱۷۰۰ است به کارت‌های ۱۷۰۰ معروفند که دارای ویژگی فوق نبوده و بانک ملی به تعویض آنها اقدام کرده است. بانک صادرات با ۳میلیون و ۸۲۱هزار کارت به عنوان دومین سردمدار بانکداری الکترونیکی کشور از این قاعده بازی پیروی کرده است.

کارت‌های بانک صادرات مهم‌ترین مشخصه امنیت که همانا درج نام مشتری بر روی کارت‌ها است را لحاظ نکرده‌اند. حال با احتساب سهم بانک با ۴میلیون و ۷۴۷هزار کارت باید گفت در نظر نگرفتن استانداردها توسط دو بانک هزینه‌ای در حدود هشت میلیون کارت را بر دوش اقتصاد کشور می‌گذارد. بانک سپه با درج ۱۳ رقم از ۱۶ رقم مندرج بر روی کارت‌ها و عدم کارآیی، دستگاه‌های خودپرداز دارای بیشترین مشکل است. این بانک به سیستمی مجهز است که حداکثر می‌تواند جوابگوی ۵۰۰ شعبه باشد. نتایج چنین تصمیماتی دستگیری جوانی است که با خالی کردن ۲۰۰ حساب عابربانک به سارق نامرئی معروف شد. سارق ۲۳ ساله‌ای که با وجود تحصیلات اول دبیرستان، با مطالعه سایت‌ها با طرز کار دستگاه‌های خودپرداز آشنا شده بود به سرقت ۴۳میلیون تومان اعتراف کرد. مسوولان بانک‌ها می‌گویند او ۲۰۰میلیون تومان سرقت کرده است. در خبرها از نحوه سرقت وی با عنوان شگردی خاص یاد شده اما شگرد این سارق، آشنایی با نواقص این دستگاه‌ها است. طبق اطلاعات واصله وی که پیش از این نیز به جرم سرقت ۲میلیون تومان از بانک ملی دستگیر شده بود، از نقص دستگاه‌های خودپرداز استفاده می‌کرد اما چون به وسیله کارت شخصی این کار را انجام می‌داد، مسوولان بانک متوجه شده و وی را دستگیر کردند. وی در دومین سرقت خود کارت‌های عابر بانک را جعل کرد و با سوءاستفاده از نواقص این دستگاه‌ها و به دست آوردن شماره رمز و شماره کارت مشتریان بانک، این اطلاعات را وارد کارت‌های جعلی کرده و از این طریق به حساب‌ها دستبرد زد. این سارق از موقعیت پیوستن بانک ملی به شبکه شتاب استفاده و از حساب‌های بانک صادرات سرقت کرد. سارق بانک‌های دولتی به وسیله بانک سامان شناسایی و دستگیر می‌شود.

گرچه این سارق نامرئی دستگیر شده اما سوءاستفاده از نواقص دستگاه‌های خودپرداز به همین جا ختم نمی‌شود. نواقصی که می‌توان حداقل با نصب وب‌کم‌هایی که به میزان پنج‌هزار تومان هزینه دارند، کاهش داد.