سرانه اسکناس ۱۰ برابر کشورهای پیشرفته است

برنامه‌ای برای چاپ اسکناس درشت وجود ندارد

دنیای اقتصاد- به گفته مدیرکل ریالی و نشر و چاپ اسکناس و خزانه بانک مرکزی، اسکناس‌های کشور ما ریز است و در مقابل تقاضا برای داشتن آن بسیار بالا است، از این رو امکان اینکه در پایان سال با کمبود اسکناس به خصوص در دستگاه‌های خودپرداز مواجه شویم، وجود دارد. - سکه‌های امامی هیچ فرقی با یکدیگر ندارند و تفاوت قیمت عرضی است که صنف طلا فروش در بازار رایج کرده‌اند.

-۳۰ هزار سکه طلا به مناسبت سال پیامبراعظم(ص) ضرب شد.

- تحویل ایران‌چک مشتریان به یکدیگر در بانک‌های خصوصی خلاف است.

- تحویل ایران چک از طریق ATMهای موسسات مالی و اعتباری خلاف است.

- فروش ربع سکه در ۱۱ماه اول ۸۵ از رشد ۹/۶۵درصد، نیم‌سکه ۲۱درصد و بهار آزادی ۱۹۷درصد برخوردار بوده است.

-بانک مرکزی برنامه‌ای برای چاپ اسکناس درشت‌تر ندارد.

سرانه اسکناس در ایران ۱۱۱برگ است

مدیرکل ریالی و نشر بانک مرکزی با بیان اینکه ذخایر احتیاطی اسکناس تا یکسال و نیم آینده را هم پوشش می‌دهد گفت: در پایان سال و افزایش مراجعان به شعب بانک‌ها مشکل و نگرانی درباره فیزیک اسکناس وجود ندارد و تنها مشکل احتمالی بحث پول‌رسانی با توجه به ترافیک در کلان‌شهر‌ها است.

جلیلیان افزود: اسکناس‌های کشور ما ریز است و در مقابل تقاضا برای داشتن آن بسیار بالا است از این رو امکان اینکه در پایان سال با کمبود اسکناس به خصوص در دستگاه‌های ATM مواجه شویم وجود دارد.

وی ادامه داد: البته بانک‌ها با تشکیل گروه‌های کشیک شبانه برای تجهیز مخازن دستگاه‌های خودپرداز به اسکناس این مشکل را حل خواهند کرد.

مدیرکل ریالی بانک مرکزی حجم نقدینگی در پایان سال ۸۴ را ۹۲۱میلیارد ریال اعلام کرد و گفت: اسکناس در جریان در پایان بهمن امسال ۶۱هزار میلیارد ریال و ۶/۷میلیارد برگ از انواع اسکناس‌ها است.

جلیلیان اظهار داشت: سرانه اسکناس در کشور ما ۱۱۱برگ است که متاسفانه رکورد خوبی نیست و با استانداردهای جهانی بسیار فاصله دارد.

او با یادآوری اینکه تعداد برگ‌های اسکناس در سال ۵۶معادل ۶۰۰میلیون برگ بوده است، گفت: امروز این رقم به ۶/۷میلیارد برگ اسکناس افزایش یافته است.

به گفته او سرانه اسکناس در حالی در ایران ۱۱۱ است که در کشورهای پیشرفته ۱۲ تا ۱۶برگ و کشورهایی مانند هند و پاکستان ۴۴ و ۵۰برگ است.

به گفته مدیرکل ریالی و نشر بانک مرکزی، ایران دارای ۳/۶میلیارد قطعه مسکوک است که سرانه آن ۹۲ است.

جلیلیان گفت:‌ سرانه مسکوکات در سایر کشورها بالای ۳۰۰است و کشور ما از نظر سکه جای بسیاری برای ضرب و توزیع در بازار دارد.

جلیلیان عمر متوسط اسکناس را در کشور ما ۵سال اعلام کرد و گفت: در مورد اسکناس‌های ریز مانند ۵۰تومانی این زمان به زیر یک سال می‌رسد.

وی افزود: عمر متوسط اسکناس‌های درشت نیز در دوره قبل ۳سال و نیم بود که با تلاش روابط‌عمومی بانک مرکزی در زمینه اطلاع‌‌رسانی و فرهنگ‌سازی درخصوص نگهداری صحیح از برگه‌های اسکناس این عمر به ۵سال افزایش یافته است.

وی همچنین درخصوص جایگزین اسکناس‌های فرسوده در کشور گفت: یک‌میلیارد و ۴۰۰میلیون برگ از ۶/۷میلیارد برگ اسکناس موجود فرسوده هستند که بانک مرکزی و ۴۵هزار تحویلدار شبکه بانکی توانسته‌اند ۵۰درصد برگ‌های فرسوده را از سیستم خارج کنند.

به گفته جلیلیان رکورد از خارج کردن اسکناس‌های فرسوده از شبکه بانکی ۷۰۶میلیون برگ طی یکسال بوده است.

او در خصوص نقش چک‌پول‌ها در بازار گفت: شاید چک‌پول مانند اسکناس سرعت نقدشوندگی بالایی داشته باشد، اما عمر آن بسیار کوتاه است، چرا که یک چک‌پول به محض رسیدن به شعبه بانک توسط تحویلدار ابطال می‌شود و دیگر نمی‌تواند در جریان باشد.

او در خصوص هزینه چاپ هر برگ اسکناس گفت: هرچه ارزش اسمی اسکناس بیشتر باشد، به خاطر جلوگیری از مقوله جعل آن فاکتور‌های بیشتری در بخش ایمنی رعایت می‌شود و هزینه چاپ را افزایش می‌دهد.

جلیلیان گفت: هزینه تولید هربرگ اسکناس از ۹۱ریال برای اسکناس ۱۰تومانی تا ۲۹۹ریال برای اسکناس ۲هزار تومانی است.

مدیرکل ریالی و نشر بانک مرکزی در خصوص سکه‌های بهار آزادی گفت: ضرب و توزیع سکه‌های طلا در انحصار بانک مرکزی است و برای متعادل ساختن قیمت آن در بازار اقدام به عرضه به موقع آن می‌کند.

جلیلیان با یادآوری اینکه هر سکه بهار آزادی (طرح امام راحل) دارای ۳۲/۷گرم طلای خالص است، گفت: این مقدار طلا در بازار کنونی جهانی معادل ۱۶۰دلار و ۸۳سنت ارزش دارد که معادل ریالی آن ۱۵۵هزار و ۲۸۵تومان است.

به گفته او، هر سکه بهار آزادی معادل ۱۵۵هزار و ۲۸۵تومان برای بانک مرکزی هزینه دارد.

وی با اشاره به اینکه ستاد اجرایی بزرگداشت سال پیامبر اعظم (ص) که زیرمجموعه وزارت ارشاد اسلامی است سفارش ضرب ۳۰هزار قطعه سکه به مناسبت بزرگداشت امسال به بانک مرکزی را داده است گفت: اکنون ۵هزار سکه به ستاد اجرایی تحویل داده شده است و چنانچه وزارتخانه مذکور مابقی آن را نخواهد توزیع کند، بانک مرکزی مسوولیت توزیع و فروش آن را برعهده خواهد گرفت.

به گفته جلیلیان، ضرب سکه مناسبتی نیازمند مصوبه هیات‌دولت است. او در خصوص سکه‌های بهار آزادی گفت: سکه طرح امام با طرح قدیم از نظر عیار طلا هیچ تفاوتی ندارد و تنها تفاوت آنها در سال‌های ضرب آن است که از سال ۱۳۷۰ به بعد دیگر سکه طرح قدیم ضرب نمی‌شود.

جلیلیان در خصوص قیمت سکه بهار آزادی در بازار گفت: این سکه‌ها از نظر طلا و طرح هیچ تفاوتی ندارند و چنانچه سکه‌های ضرب شده در سال‌های قبل از ۸۰ دارای قیمت پایین‌تری هستند به خاطر برخورد صنف طلا فروش است.

وی افزود: در این خصوص از آقای گوهربین گله‌مند هستیم و بارها تذکر داده‌ایم در حالی که هنگام فروش سکه تمام سکه‌ها را با یک قیمت می‌فروشند درست نیست که در زمان خرید آن بحث سال ضرب را بهانه‌ای برای ارزان خریدن قرار داد.

او همچنین در خصوص مسکوکات کشورمان و قاچاق آنها به خارج از کشور گفت: قیمت آلیاژ به ویژه نیکل و مس در بازار‌های جهانی به شدت افزایش یافته به طوری که هر تن نیکل تا ۳سال پیش ۹هزار دلار قیمت داشت که امروز به ۴۱هزار دلار رسیده است.

جلیلیان ادامه داد: همچنین قیمت مس از ۱۸۰۰دلار به ۸هزار و ۶هزار دلار رسیده است که ارزش فلز سکه را از اسمی آن بالاتر می‌برد و بدیهی است که انگیزه‌ای برای خروج آن باشد.

وی گفت: بانک مرکزی برای مقابله با آن میزان نیکل را در مسکوکات کاهش داده است.

او در خصوص قاچاق مسکوکات گفت: برخورد با متخلفان برعهده نهاد‌های انتظامی است و بانک مرکزی پس از دستگیری آنها به عنوان شاکی وارد عمل می‌شود.

وی به صراحت گفت: داشتن سکه به هر مقدار جرم نیست، اما اقدام به ذوب کردن آن جرم قانونی است و باید مورد پیگرد قرار گیرد.

جلیلیان در خاتمه یادآور شد: چند سال است کلیه کاغذ چاپ اسکناس در کشور تولید می‌شود که مرغوبیت بیشتری در برابر کاغذ‌های وارداتی دارد.

سهم POSها از بازار بانکی تنها ۳ درصد است

مهران شریفی، مدیر اداره نظام پرداخت‌های بانک مرکزی با بیان اینکه ۹۷درصد از تراکنش‌ها روی خودپرداز‌ها و تنها ۳درصد از طریق پایانه‌های فروش انجام می‌گیرد، گفت: این مساله نشانگر آن است که هنوز مردم ما بیشترین نیازهای خود را از طریق اسکناس رفع می‌کنند.

وی افزود: براساس استاندارد موجود بانک‌ها باید به ازای هر ۱۵۰ کارت خرید یک دستگاه پایانه فروش (POS) و به ازای هر ۲۰۰۰ کارت یک خودپرداز (ATM) داشته باشند.

شریفی درخصوص کسر کارمزد از مشتری گفت: کارمزد هزینه‌ای بین بانکی است و از هیچ مشتری بابت برداشت از حساب خود کارمزد کسر نمی‌شود.

وی افزود: اما در زمانی که افراد با داشتن کارت هدیه به جای خرید از پایانه فروش اقدام به اخذ اسکناس می‌کنند بانک‌ها برای این سرویس از مشتریان کارمزد کسر می‌کنند.

شریفی خاطرنشان کرد: این اقدام بانک‌ها به منظور گسترش بانکداری الکترونیک و تشویق شهروندان در خرید از POSها صورت می‌گیرد.

شریفی در خصوص استفاده ایران چک در دستگاه‌های خودپرداز برخی از موسسات مالی و اعتباری کشور گفت: این اقدام تخلف به حساب می‌آید و بانک مرکزی و مرکز شتاب هنوز هیچ نرم‌افزاری برای شناسایی شماره چک‌ها ندارد.

او گفت: برداشت و واریز هرگونه وجوه در سیستم بانکی ثبت می‌شود و امکان کنترل آن وجود دارد اما پیگیری چک پول هنوز در سیستم امکان ندارد و موسسات با ارائه ایران چک از طریق خودپرداز جرم مرتکب می‌شوند.

شریفی همچنین در خصوص به کارگیری ایران چک در بانک‌های خصوصی گفت: به محض ورود ایران چک به شعبه باید ابطال شود و چنانچه بانک‌های خصوصی آن را به مشتری دیگری تحویل دهند خلاف است.

شریفی درخصوص امکان هک شدن کارت‌های بانکی گفت: در هر سیستمی امکان تقلب وجود دارد و اینکه کارت مشتریان هک شود وجود دارد اما با استفاده از اقدامات امنیتی از سوی بانک مرکزی و سیستم بانکی اینگونه موارد بسیار نادر است.

او در خصوص برداشت اشتباهی درخصوص کارت‌های بانکی گفت: در سیستم بانکی حداکثر ظرف یک هفته معلوم خواهد شد چه کسی چه مقدار از حساب مشتری برداشت کرده است.

او همچنین گفت: براساس آمار و اطلاعات درست یک صدم درصد احتمال دارد که افراد از روی کارت بانکی دیگران کپی کرده و بتوانند به رمز افراد دسترسی پیدا کنند.

شریفی خاطرنشان کرد: ۲ فاز از پروژه ساتنا سامانه تسویه ناخالص آنی (RTGS) در نظام بانکی کشور راه‌اندازی شده است و فاز سوم آن در دست اقدام است.

وی گفت: مرحله اول آن تسویه پایان روز مرکز شتاب و مرحله دوم آن تسویه اتاق پایاپای چک است.

شریفی خاطرنشان کرد: مرحله دیگر آن عملیات بانک به بانک و معاملات بین بانکی است که این مرحله از اسفندماه سال‌جاری راه‌اندازی می‌شود.

وی گفت: مرحله پایانی پروژه ساتنا ارائه سرویس تسویه ریالی معاملات میان مشتریان است.

مدیر اداره نظام پرداخت‌ها تعداد کل کارت‌های بانکی را در اسفند ۸۴ معادل ۱۳میلیون کارت اعلام کرد و گفت: این تعداد کارت در پایان دی‌ماه ۸۵ به ۲۰میلیون کارت رسید.

وی گفت: تعداد خودپردازهای سیستم بانکی در اسفند ۸۴ معادل ۴هزار و ۵۰۰ خودپرداز بوده که در دی‌ماه امسال به ۷هزار ATM افزایش یافته است.

شریفی خاطرنشان کرد: همچنین تعداد پایانه‌های فروش در اسفند ۸۴ معادل ۶۸هزار دستگاه بوده است که این رقم در دی‌ماه ۸۵ به ۱۳۶هزار POS افزایش یافته است.

به گفته شریفی پرداخت قبوض از طریق تلفن اینترنت و خودپردازها در نیمی از بانک‌ها اجرایی شده است و انتقال وجه در خودپردازها و دریافت صورتحساب و ارسال پیام کوتاه SMS در سیستم بانکی راه‌اندازی شده است.

شریفی در خاتمه کارمزد انتقال وجه از طریق خودپردازها را ۵۰۰تومان اعلام کرد و گفت: سقف انتقال وجه ۱۰میلیون ریال در شبانه روز تعیین شده است.