سیدحسن غنی*

تاکنون بحث‌های زیادی در مورد لزوم یا عدم لزوم حذف ۳ یا ۴ صفر از پول ملی و تاثیر این کار در کاهش تورم یا بی‌اثر بودن آن بر تورم موجود، صورت گرفته است. یکی از آخرین اظهار نظر‌ها، نظر آقای بهمنی، رییس کل بانک مرکزی است که در مورد حذف ۴ صفر از پول ملی بیان داشته‌اند. ضمن تایید نظر ایشان و ترجیح حذف ۴ صفر به جای ۳ صفر، در زیر سریع‌ترین، آسان‌ترین و کم‌هزینه‌ترین روش برای حذف ۴ صفر از پول ملی بیان می‌شود، اجرای این روش نه تنها کم‌هزینه است، بلکه کم دردسرترین راه برای حذف صفرهای اضافی از پول ملی است.

آنان که با پول سر و کار دارند، در حال حاضر با «ریال»، «تومان» و تا مدتی قبل با «دینار» درگیر بودند، حدود ۵۰ سال پیش «قران» و «شاهی» و «صنار» و «عباسی» و «پول» نیز کمابیش متداول بود که با کم شدن ارزش پول، کم‌کم به فراموشی سپرده شد. «اشرفی» و «غازی» و... نیز تنها در مثل‌ها و گفت‌وگوها باقی مانده است.

امروزه در محاورات منظور از «تومان» ممکن است همان ۱۰ ریال باشد یا «هزار تومان» و شاید هم «میلیون تومان»؛ چنانکه وقتی صحبت از قیمت ملک و خانه است، «تومان» مخفف «میلیون تومان» و وقتی صحبت از مثلا قیمت لباس و لوازم خانگی است، «تومان» بیانگر «هزار تومان» است.

«ریال» کلمه ای پرتغالی است که با استعمار پرتغالی‌ها وارد منطقه و جنوب کشور ما شده و هم‌اکنون در کشورهای عربستان، قطر، عمان و یمن نیز به کار می‌رود. واحد پول کشور پرتغالی زبان برزیل هم ریال است. «تومان» نیز واژه ای مغولی به معنای ده هزار است که به «۱۰ ریال» ( یا ۱۰.۰۰۰ دینار) اطلاق می‌شد.۹۰۰۰ دینار را «۹ هزار» (۹زار) و ۱۱.۰۰۰ دینار را، «۱۱ هزار» (۱۱زار) و به همین ترتیب هر ریال یا ۱۰.۰۰۰ دینار را «زار» (هزار) می‌نامیدند، چنانکه تا ۲۹ ریال را «۲۹زار» یا ۲۹ هزار می‌گفتند، بجز ۱۰ ریال را که یک تومان و ۲۰ ریال را که ۲ تومان خوانده می‌شد. اصطلاح «دوزاری» یا دو هزاری به جای دو ریالی، در محاورات پرکاربرد است!

اما راه‌حل آسان و سریع و ارزان؛ پیشنهاد می‌شود، تعداد ۴ صفر از صفرهای اسکناس موجود هزار تومانی در ابتدای امر کنار گذاشته شده و در چاپ‌های بعدی کم‌رنگ شود و در چاپ نهایی کلا حذف شده و این اسکناس «هزاری» خوانده شود و «هزاری»‌های سبز رنگ که در بادی امر تعداد ۴ صفرش کم‌رنگ می‌شود و در نهایت این ۴ صفر حذف می‌شود، به عنوان واحد پول ملی انتخاب شود. در مورد اسکناس‌های موجود، ۲ هزار تومانی، ۵ هزار تومانی، و ۱۰ هزار تومانی، نیز به همین روش، ابتدا ۴ صفر کم‌رنگ شده و سپس صفرهای مزبور حذف شود و این اسکناس‌ها هم ۲«هزاری» و ۵«هزاری» و ۱۰«هزاری» خوانده شود. در مورد بیست هزار تومانی و پنجاه هزار تومانی و صد هزار تومانی احتمالی آتی نیز به همین طریق ۴ صفر، برداشته شده و آنها نیز به ترتیب بیست«هزاری»، پنجاه «هزاری» و صد «هزاری» خوانده شود.

«هزاری» واحد جدید پول ملی، واژه‌ای است فارسی که نه به نام شخص خاصی است («قران» مربوط به فتحعلی شاه، «عباسی» مربوط به شاه عباس و «شاهی» مربوط به ناصرالدین شاه و...است. ) و نه واژه ای بیگانه است ( «ریال» پرتغالی، «تومان» مغولی، «دینار» یونانی است. )

اجزای پول ملی هم همین اسکناس‌ها و سکه‌های موجود پانصدی، دویستی، صدی و پنجاهی خواهد بود که می‌تواند به همین نام‌ها خوانده شود؛ حتی سکه ۲۵ تومانی (۲۵۰ ریالی) هم می‌تواند حفظ شود تا زمانی که از ارزش بیافتد.

کلیه اسکناس‌ها نه جمع‌آوری خواهد شد و نه تعویض، بلکه به مرور اسکناس‌های فرسوده جمع آوری و به جای آن اسکناس‌های نو چاپ خواهد شد، چنانکه در حال حاضر نیز متداول است البته با کم‌رنگ نمودن و سپس حذف ۴صفر.

بدین ترتیب این تغییر و تبدیل‌ها نه هزینه ای به دولت تحمیل خواهد کرد، نه آموزش مردم دشوار و وقت‌گیر است و نه عادت ‌کردن آنها به این روش زمان بر و مستلزم صرف وقت بسیار خواهد بود و نه آنکه در هنگام جمع‌آوری و تبدیل اسکناس‌های قدیمی با نو، سوء‌استفاده‌ای رخ خواهد داد، چنانکه در بعضی کشور‌ها به هنگام جمع‌آوری و تبدیل پول‌های قدیمی به جدید سوءاستفاده‌هایی روی داده است.

در مقابل این همه سادگی و سهولت تبدیل، که البته ممکن است ۵ تا ۱۰ سال نیز به‌طول بیانجامد، با به‌کارگیری این روش:

۱- از هزینه‌های میلیاردی سالانه چاپ اسکناس‌ها، به مقدار زیادی کاسته خواهد شد (سالانه بیش از ۶۰ میلیارد تومان فعلی) هزینه چاپ هر قطعه اسکناس بین ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ ریال است و سالانه بیش از ۶۰۰ میلیون برگ اسکناس چاپ می‌شود.

۲- از سرانه اسکناس در ایران که بیش از ۱۱۰ برگ برای هر نفر می‌باشد به شدت کاسته خواهد شد. در حال حاضر بیش از ۸ میلیارد قطعه اسکناس در دست عموم است. (در کشورهای اروپایی سرانه اسکناس ۱۵ـ۱۰ برگ است.)

۳- امور حسابداری، حسابرسی و بودجه نویسی و... و مبادلات پولی تسهیل خواهد شد. در بودجه‌ها قبلا صحبت از میلیون بود و حالا هزار میلیون (میلیارد) و هزارمیلیارد (تریلیون) و میلیون میلیارد (کاترلیون)

ادامه در صفحه ۱۳