بیمه مرکزی دلایل تغییر حسابرس شرکت‌های بیمه را پیگیری می‌کند

لیلا اکبرپور

گفته‌های رییس کل بیمه مرکزی در نشست اخیر وی با «حسابرسان مستقل شرکت‌های بیمه» حکایت از تغییر رویکرد فرشباف ماهریان به مقوله مسوولیت پذیری بیمه مرکزی در مقابل سهامداران شرکت‌های بیمه و بیمه‌گذاران دارد. رییس کل بیمه مرکزی چندی پیش در پاسخ به پرسش یکی از خبرگزاری‌های داخلی مبنی بر اینکه «حمایت بیمه مرکزی از شرکت‌های بیمه‌ای درصورت ورشکستگی چیست؟» به صراحت گفت: «بیمه مرکزی، در جهت جلوگیری از ورشکستگی شرکت‌های بیمه‌ای وظیفه و مسوولیتی ندارد؛ مدیران شرکت‌ها باید با مکانیزم‌ها و روش‌های خاصی که اعمال می‌کنند خود را با شرایط بازار رقابتی تطبیق دهند و در نهایت در پایان سال مالی پاسخگوی مجمع عمومی صاحبان سهام باشند.»

اما در نخستین نشست «تعامل و هم اندیشی بیمه مرکزی و حسابرسان مستقل شرکت‌های بیمه» فرشباف ماهریان از افزایش کنترل‌های داخلی شرکت‌های بیمه پس از آزادسازی و رسیدگی به علل تغییر حسابرسان شرکت‌های بیمه خبر داد.

فرشباف ماهریان، در نشست مذکور درخصوص خواسته حسابرسان از بیمه مرکزی به‌عنوان ناظر بر اعمال شرکت‌های بیمه و نحوه انتخاب حسابرس گفت: شرکت‌های بیمه در صورت تغییر حسابرس باید دلایل این امر را به بیمه مرکزی گزارش دهند و بیمه مرکزی دلایل تغییر حسابرسان را پیگیری خواهد کرد و درصورت کافی نبودن دلایل شرکت‌های بیمه به بازگشت دوباره حسابرس موظف خواهند شد.

حسابرسان مستقل و غیر مستقل

طبق قانون تجارت و اساسنامه شرکت‌های سهامی، انتخاب بازرس قانونی و حسابرس مستقل و تغییر و جایگزینی آنان در مجمع عمومی صاحبان سهام و با اکثریت آرا انجام می‌شود، آیا بیمه مرکزی می‌تواند این اختیار را از مجمع سلب کند؟ آیا نهاد ناظر می‌تواند از مجمع عمومی صاحبان سهام شرکت‌ها بخواهد دلایل تغییر حسابرس را ارائه دهند و درصورت عدم رضایت بیمه مرکزی بازگشت حسابرس قبلی به مجمع تکلیف شود؟

رییس کل بیمه مرکزی ایران، همچنین همکاری متقابل این نهاد نظارتی با حسابرسان را در راستای توانمندی مالی شرکت‌ها حیاتی دانسته و ابراز امیدواری کرده است: با اصلاح نظام تعرفه‌ای و اجرای نظام نظارت مالی نقش حسابرسان مستقل شرکت‌های بیمه و نظرات آنان برای بیمه مرکزی حائز اهمیت است.

آیا حسابرسان مستقل می‌توانند قبل از مجامع اطلاعات شرکت‌ها را به بیمه مرکزی ارائه دهند؟ و همچنان استقلال خود را حفظ کنند؟

هرچند دکتر فرشباف در راستای حفظ حقوق بیمه‌گذاران و آگاهی از وضعیت گزارش‌های مالی شرکت‌ها از تعامل بیمه مرکزی با حسابرسان استقبال کرده است، اما شرکت‌های خصوصی و نحوه انتخاب حسابرس و بازرس قانونی براساس ضوابط قانونی صورت می‌گیرد و تغییر در آن حداقل در حوزه وظایف بیمه مرکزی نیست.

تعویض بازرس و حسابرس پیش از پایان سال مالی

تعویض بازرس و حسابرس پیش از پایان سال مالی در مواردی اتفاق می‌افتد که بازرس قانونی و حسابرس، کمی قبل از پایان سال مالی واحد مورد رسیدگی عوض می‌شود. البته طبق قانون تجارت، شرکت‌ها حق دارند بازرس قانونی خود را در هر زمان که مایل باشند عزل کنند و بازرس دیگری را به‌جای او انتخاب کنند.

اختیار پذیرش یا عدم پذیرش صورت‌های مالی بنگاه‌های اقتصادی توسط دولت امری است که حتی در صورت فقدان قانون ماده واحده مصوب ۱۳۷۲ نیز همیشه وجود داشته و دولت الزامی به پذیرش صورت‌های مالی بنگاه‌های اقتصادی بدون رسیدگی ندارد و به همین جهت و به منظور رفاه عمومی در جهت تسریع کار مودیان دولت اختیار حاکمیتی خود را به منظور پذیرش صورت‌های مالی بنگاه‌های اقتصادی به حسابداران رسمی تفویض کرده است.

بدین طریق که دولت اعلام کرده که صورت‌های مالی بنگاه‌های اقتصادی که توسط حسابرسان مستقل مورد رسیدگی واقع نشده باشد در هیچ مرجع دولتی قابل قبول نخواهد بود و این امر مغایرتی با مفاد قانون تجارت در مورد انتخاب بازرس ندارد؛ زیرا شرکت‌ها می‌توانند هر بازرس یا حسابرسی را که خود علاقه‌مند باشند، اختیار کنند.

اما پذیرش گزارش این بازرسان و حسابرسان منوط به آن است که این افراد از جمله افراد مورد وثوق دولت باشند که همانا «حسابداران رسمی» موضوع قانون ماده واحده هستند»، کما اینکه همین موضوع در مورد شرکت‌هایی که بخواهند عضو سازمان بورس و اوراق بهادار شوند، به‌عنوان شرط عضویت در آن نهاد مطرح است و در عمل ناقض قانون تجارت نیست، بلکه شرطی است که شرکت‌ها ملزم به رعایت آن می‌شوند.

استناد قانونی بیمه‌مرکزی

یک منبع آگاه درخصوص نظارت بیمه مرکزی برانتخاب حسابرس مستقل شرکت‌های بیمه به «دنیای‌اقتصاد» گفت: براساس اصلاحیه قانون تجارت درخصوص شرکت‌های سهامی، انتخاب حسابرس مستقل مورد تایید وزارت امور اقتصادی و دارایی تکلیف شده است و از آنجا که بیمه مرکزی ایران به عنوان زیرمجموعه این وزارتخانه تلقی می‌شود، بیمه مرکزی می‌تواند با استناد به این ماده قانونی بر انتخاب حسابرسان مستقل نظارت داشته باشد.