عقود جدید بانکی در راه است

عکس: دنیای اقتصاد، نگار متین‌نیا

به‌گفته پورمحمدی، نخستین عقد «مرابحه»‌است که به تامین مالی کوتاه‌مدت کمک خواهد کرد؛ عقد دوم، خرید دین است که باعث تحرک بخش بازرگانی و ساماندهی بدهی‌های واحدهای تولیدی می‌شود و عقد سوم، استصناع (سفارش ساخت) است که به رونق تولید در جامعه کمک خواهد کرد. ۳ عقد بانکی برای رونق تولید فعال می‌شود

طرح تحول بانکی در گام‌های پایانی

فاطمه بهادری

در ایام پایانی چند سال گذشته موضوع مهمی در بازار پولی کشور مورد توجه قرار می‌گیرد که این موضوع همان تدوین بسته سیاستی - نظارتی بانک مرکزی است.

اما این بسته در سال آینده با توجه به اجرای طرح هدفمند کردن یارانه‌ها، از اهمیت بیشتری برخوردار است. این بسته همزمان با طرح تحول نظام بانکی در سال آینده اجرا خواهد شد. این طرح به عقیده رییس جمهوری در سال آینده تحول عظیمی در نظام بانکی کشور ایجاد خواهد کرد.

نقدینگی حاصل از هدفمند کردن یارانه‌ها و نگرانی از افزایش قیمت حامل‌های انرژی بر قیمت تمام شده کالاهای تولیدی و سایر موارد باعث شده تا کارشناسان بر اهمیت سیاست‌های پولی سال آینده تاکید کنند.

بخشی از این اهمیت در جلسات بانک مرکزی با مدیران عامل بانک‌ها در زمینه نرخ حق‌الوکاله، نرخ سود و... در تدوین بسته مطرح شد.

اما در عین حال بنا بر اظهارات روز گذشته حمید پورمحمدی قائم‌مقام بانک مرکزی در دومین همایش تامین مالی مسکن، مراحل طرح تحول نظام بانکی در بانک مرکزی در حال نهایی شدن است که به این ترتیب انتظار می‌رود این تحول همزمان با بسته، نهایی و اجرایی شود.

قائم‌مقام بانک مرکزی اعلام کرده که به زودی این طرح را ارائه خواهیم کرد.

همچنین وی در ادامه به سیاست‌های پولی در برنامه پنجم توسعه اشاره کرد که سه عقد جدید به عقود دوازده‌گانه بانکی اضافه شده که در آینده اعمال خواهد شد. براین اساس به نظر می‌رسد بخشی از بسته نیز به این سه عقد مربوط باشد.

پورمحمدی، نخستین عقد را «مرابحه» اعلام کرد که به تامین مالی کوتاه‌مدت کمک خواهد کرد. عقد دوم، خرید دین است که باعث تحرک بخش بازرگانی و ساماندهی بدهی‌های واحدهای تولیدی می‌شود، ضمن اینکه عقد سوم، استصناع (سفارش ساخت) است که به رونق تولید در جامعه کمک خواهد کرد.

حسین قضاوی معاون اقتصادی بانک مرکزی در همایشی که در اول هفته جاری برگزار شد، مشابه عقود جدید را در مواردی مانند اوراق مشارکت یا سایر عقود مستتر دانست که در حال حاضر نیز به نوعی اجرا می‌شوند و دیگر نیازی به این عقود جدید نیست. به گفته وی نباید اسیر واژه‌ها شد.

نرخ سود

نرخ سود بانکی به عنوان یکی از ابزارهایی است که در بسته‌های سیاستی پولی سال‌های گذشته مورد توجه بوده و در دو سال گذشته و در راستای نظرات اعضای شورای پول و اعتبار نرخ آن ثابت بوده و قبل از آن کاهش نرخ به تصویب رسیده است.

اما با توجه به اظهارات کوروش پرویزیان مدیرعامل بانک توسعه صادرات و قضاوی مبنی بر تولید محور بودن طرح تحول بانکی به نظر می‌رسد، نرخ سود یکی از محوری‌ترین موارد مطروحه در این طرح باشد.

نرخ سود سپرده بنا به گفته قضاوی، باید موجب ایجاد انگیزه در سپرده‌گذاران شود و بخشی از افزایش هزینه را برای مردم پوشش دهد. شاید توجه به این باور باعث شد تا محمود بهمنی رییس کل بانک مرکزی اعلام کند که نرخ سود بانکی شناور خواهد شد.

واقعیتی که به عقیده بسیاری از کارشناسان درصورت تحقق باعث خواهد شد تا سپرده‌گذاران انگیزه سپرده‌گذاری بیشتری را بیابند، بانک‌ها نیز با سیل تقاضا برای دریافت تسهیلات روبه‌رو نباشند و حتی پس از مدتی واقعی شدن سود با تکیه برنقش بازار به دست آید.

اما پس از یک هفته بهمنی خبر داد که شناورسازی نرخ سود منتفی شد. وی که در مورد تعیین نرخ سود شناور برای سال آینده گفته بود، طبق برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته نرخ سود بانکی از سال آینده شناور خواهد بود و بعد از گذشت یک دوره زمانی مثل یک ماه در صورت تغییر نرخ تورم، متناسب با آن تعیین خواهد شد.

وی در اظهارنظر بعدی خود پس از یک هفته اعلام کرد که بنده زمانی که از برنامه بانک مرکزی برای تعیین نرخ سود شناور خبر دادم به شرایط بعد از هدفمندی یارانه‌ها و اینکه در مورد نرخ‌های سود بانکی باید چه تصمیمی گرفته شود، فکر می‌کردم.

وی افزود: خوشبختانه آثاری که از هدفمندی یارانه‌ها دیدم بسیار مثبت بوده است .بنابراین در نرخ سود سال آینده حتما تجدید نظر خواهیم کرد.

براین اساس، فعلا شناورسازی نرخ سود منتفی شده و احتمالا کاهش نرخ سود تسهیلات در حال بررسی است.

پنج محور طرح تحول

مدیرعامل بانک توسعه صادرات در بیان جزئیات طرح تحول نظام بانکی از پنج محور اصلی آن خبر داد که با تاکید بر تولید، بانک‌ها به سه گروه تجاری، قرض‌الحسنه و سرمایه‌گذاری تقسیم می‌شوند.

مدیریت منابع و مصارف، سیستم بانک جامع اطلاعات مشتریان، تسهیلات بانکی، ساماندهی وصول مطالبات معوق و سیاست‌های اعتباری پنج محور طرح اصلاح نظام بانکی است.