گروه بازار پول- نمایشگاه امسال بورس، بانک، بیمه و خصوصی‌سازی امسال با سال‌های گذشته تفاوت‌هایی دارد. حضور موسسات بدون مجوز که در گزارش خبرگزاری ایسنا آمده است نشان از آن دارد که همچون گذشته برای تبلیغات این موسسات نیز محدودیتی وجود ندارد. این در حالی است که رییس‌ کل بانک مرکزی چندی پیش در گفت‌وگویی هرگونه رشد موسسات غیرمجاز مالی و اعتباری و تخلف در بانک‌ها را رد کرد و از خبرنگار خواست تا مستندات مربوط به تخلف این‌گونه موسسات به وی ارائه شود تا برخوردهای لازم صورت گیرد.

پس از شدت گرفتن رشد بی‌رویه موسسات غیرمجاز در چند ماه اخیر ـ پس از یک دوره فترت چندماهه این موسسات‌ ـ حالا بسیاری از موسسه‌های دارای مجوز و فاقد مجوز در یک نمایشگاه رسمی حضور گسترده‌ای پیدا کرده‌اند.

پیش از این رییس کل بانک مرکزی از افزایش نظارت‌ها بر موسسات مالی و اعتباری خبر داده و هر گونه رشد آنها را تکذیب کرده بود.

مواردی مثل نداشتن سپرده نزد بانک مرکزی، رعایت نکردن نرخ سود سپرده و تسهیلات بسته سیاستی ـ نظارتی بانک مرکزی، گسترش بی‌رویه شعب و خرید شعبه از محل سپرده‌ها، از عمده تخلفات این گونه موسسات به شمار می‌رود. حال پرسش این است که اگر آنها در آینده ورشکسته شوند، چه نهادی قانونا پاسخگوی سپرده‌گذاران مال‌باخته خواهد بود.

ضعف نظارت در این حوزه به حدی رسیده که حتی توان پایین کشیدن تابلوی این موسسات که همگی خود را تحت نظارت بانک مرکزی عنوان می‌کنند، وجود ندارد.

در تعهداتی که خرداد ماه امسال از این موسسات گرفته شد تا دو ماه بعد تکلیف‌شان را روشن کنند، شش نکته به چشم می‌خورد که هیچ‌کدام از آنها در حال حاضر از سوی این موسسات رعایت نمی‌شود.

اولین نکته مهم این بود که کلیه نرخ‌های سود علی‌الحساب پرداختی به سود سپرده‌ها و تسهیلات مطابق بسته سال ۸۹ باشد. دومین موضوع این است که هیچ‌گونه حساب سپرده قرض‌الحسنه جاری افتتاح نکنند؛ چون این حساب فقط در سیستم بانکی در گردش است. سوم اینکه بدون تایید کتبی بانک مرکزی شعبه‌ای افتتاح یا جابجا نکنند، بنابراین گسترش شبکه باید تحت نظارت بانک مرکزی باشد.

چهارمین نکته این است که بدون موافقت کتبی بانک مرکزی هیچ گونه تبلیغی در رسانه‌های مختلف انجام ندهند و کلیه تبلیغات رسانه‌ای تحت نظارت بانک مرکزی باشد. پنجمین نکته هم این است که بازرسان بانک مرکزی هر لحظه‌ای که خواستند از این موسسات بازرسی به عمل بیاورند و با اینکه هنوز مجوز بانک مرکزی را نگرفته‌اند؛ اما باید کمال همکاری را در این زمینه انجام بدهند. ششمین کاری که از آنها خواسته شده، این است که این موسسات برنامه عملیاتی خود را به بانک مرکزی ارائه کنند تا مراحل تبدیل به هر یک از انواع موسسات پولی قانونی انجام گیرد.

حال این نکات بدون پیگیری رها شده و موسسات مالی و اعتباری غیرمجاز دایره فعالیت‌های خود را گسترش داده‌اند.

اما محمود بهمنی ـ رییس‌کل بانک مرکزی ـ در پاسخ به این سوال که یکی از موسسات مالی و اعتباری در مدت کوتاهی ۵۰ شعبه در شهر تهران راه‌اندازی کرده است و چرا با آنها برخورد قانونی صورت نمی‌گیرد، پاسخ می‌دهد: «هیچ‌کس به دلیل نظارت قوی ما، نمی‌تواند چنین کاری انجام بدهد.

بانکی که پنج سال است فعالیت می‌کند هنوز ۵۰ شعبه ندارد. من اسم موسسه‌ای را که گفتید تازه دارم می‌شنوم. این موسسه اصلا مجوز ندارد.»

اینکه عالی‌ترین مقام ناظر پولی کشور اصلا از وجود چنین موسسه‌ای خبر ندارد، خود قابل تامل است. اما در همین گفت‌وگو او خواهان نشانی و تلفن این موسسه هم شده است که البته در همان مصاحبه هم گفته شد وظیفه رسانه چنین کاری نیست.

با این حال برای رویت مجموعه‌ای از این موسسات با همان تبلیغات غیرمجاز و نرخ‌های خارج از بسته سیاستی بانک مرکزی، می‌توانید به چهارمین نمایشگاه بورس، بانک، بیمه و خصوصی‌سازی مراجعه کنید. تعداد زیادی از این موسسات مالی و اعتباری که بعضا نام‌شان هم شنیده نشده است، در چهارمین نمایشگاه بورس، بانک، بیمه و خصوصی‌سازی حضور چشمگیری دارند و در ویژه‌نامه رسمی نمایشگاه هم آگهی‌های تبلیغاتی خود را به چاپ رسانده‌اند.

حال پس از این و درحالی‌که پیش‌تر هم برخی از موسسات غیرمجاز در تابلوهای خود برای جلب اطمینان مشتری، از عبارت تحت نظارت بانک مرکزی استفاده می‌کردند، پس از حضور در چنین نمایشگاهی نباید انتظار داشت که خود این حضور، سندی بر دارای مجوز و تحت نظارت بودنشان قرار گیرد؟