نسبت تسهیلات‌ به سپرده‌های بانکی از 108 درصد گذشت

گروه بازارپول- رییس کل بانک مرکزی ایران گفت: با وجود اینکه حجم معوقات بانک‌ها از ابتدای سال ۸۹ روند کاهشی داشته و روند تسهیلات‌دهی ۱۵ تا ۲۰ درصد افزایش یافته است، اما نسبت تسهیلات به سپرده‌های کل سیستم بانکی در ۷ ماهه امسال نشان می‌دهد سیستم بانکی و پولی قادر به تامین مالی و تسهیلات‌دهی نخواهد بود و برای مقابله با رکود، بازار سرمایه باید این وظیفه مهم را برعهده بگیرد. محمود بهمنی در همایش نقش بازار سرمایه در تامین مالی با یادآوری اینکه در برنامه سند چشم‌انداز ۲۰ ساله کشور هم بر نقش بازار سرمایه تاکید شده و بانک‌ها به تنهایی نمی‌توانند بار تامین مالی پروژه‌ها را به دوش داشته باشند. افزود: آمارها نشان می‌دهد نسبت تسهیلات به سپرده‌های کل سیستم بانکی پس از کسر ذخایر قانونی ۹/۱۰۸ درصد است که این رقم در بانک‌های دولتی ۷/۱۱۷ درصد و در بانک‌های خصوصی ۷/۷۷ درصد است؛ یعنی بانک‌های دولتی بیش از منابع‌شان تسهیلات داده‌اند و به بانک‌ مرکزی بدهکار هستند‌.

وی با بیان اینکه شفافیت و واقعی بودن قیمت‌ها‌، بورس را به بهترین مکان برای تجهیز منابع تبدیل کرده است، افزود: ‌البته حذف مقررات زاید، حضور بازارگردان‌ها، توسعه تکنولوژی، ایجاد بازارهای مالی بازارساز و ابزارهای اطلاع‌رسانی برای سرمایه‌گذاران برای تقویت بورس کشور ضروری است.

رییس کل بانک مرکزی با بیان این که تفاوت بازار سرمایه و پول در میزان ریسک آنها است، گفت: ریسک بیشتر میزان کسب سود را افزایش می‌دهد‌، بنابراین کسانی که ریسک پذیرند پول خود را به بازار سرمایه می‌آورند و سود بیشتر هم کسب می‌کنند‌، البته در بانک‌ها نیز می‌توان مشارکت‌های خاص تعریف کرد و براساس همان سود پرداخت کرد.

بهمنی به هماهنگی بانک مرکزی با وزارت اقتصاد و بورس اشاره کرد و گفت:‌ بخشی از دارایی‌های مازاد بانک‌ها وثایق مصادره شده است که با احتساب مطالبات معوق منابع زیادی راکد مانده است. رییس کل بانک مرکزی در رابطه با مجوزهای بی‌رویه تاسیس بانک‌های جدید خصوصی گفت: ‌بانک مرکزی بی‌رویه مجوز تاسیس بانک صادر نکرده است و به استثنای

۳ بانک جدید سایر مجوزها مربوط به موسسات مالی و اعتباری است که بیش از ۱۵ سال فعالیت داشته‌اند‌.

بهمنی ساماندهی بازار پول، حذف بازارهای غیرمتشکل پولی، یکسان‌سازی نرخ سپرده‌ها و تسهیلات و جلوگیری از فعالیت موسسات مالی و اعتباری غیرمجاز که با اسم ائمه‌اطهار و قرض‌الحسنه منابع را جذب و با سودهای بالا پرداخت می‌کردند، از زمینه‌های مناسب برای همکاری بازار سرمایه و بازار پولی دانست.

او گفت:‌ قدرت بانک‌ها با افزایش سرمایه بانک‌های دولتی افزایش خواهد یافت، اما متاسفانه مجلس با تزریق ۱۵ میلیارد دلار از محل حساب ذخیره‌ارزی برای افزایش سرمایه بانک‌های دولتی موافقت نمی‌کند. با این حال اگر کمک‌های سیستم بانکی نبود بسیاری از پروژه‌های بزرگ و اساسی کشور مثل پتروشیمی‌و پروژه‌های فولاد و سیمان به ثمر نمی‌رسید، وی ادامه داد: امروز متاسفانه رقم سرمایه بانک‌های دولتی کمتر از ۱۰ درصد از منابع کل سیستم بانکی است. بهمنی با ارائه آمار و ارقامی‌درباره میزان سپرده‌ها و منابع سیستم بانکی در پایان مهر ماه امسال یادآورشد: منابع سیستم بانکی در پایان ۷ ماهه سال جاری ۲۸۰ هزار میلیارد تومان بوده است که با افزایش ۳۸ هزار میلیارد تومان نسبت به پایان سال گذشته ۸/۱۵درصد رشد دارد.

وی ادامه داد:‌ کل تسهیلات اعطایی تا پایان مهر ماه سال جاری ۲۶۹ هزار میلیارد تومان بوده که با ۴۰ هزار میلیارد تومان افزایش از ۶/۱۷ درصد رشد برخوردار است.

بهمنی وارد کردن سپرده‌های ارزی که در بازارهای خارجی کشورهای دیگر بوده‌اند به داخل کشور را با هدف تامین مالی عنوان کرد و گفت: ‌سپرده‌گذاری منابع ارزی در داخل برای تسهیلات ارزی و جلوگیری تبدیل آن به ریال حتما تداوم خواهد داشت. رییس کل بانک مرکزی همچنین تضمین بانک مرکزی برای سرمایه و سود سرمایه‌گذاران خارجی را یکی از عواملی دانست که بانک مرکزی برای تامین مالی فراهم کرده است.

وی همچنین فعال کردن بازار ثانوی اوراق مشارکت در بورس با هدف این که بانک‌ها منابعشان برای بازخرید اوراق مشارکت قفل نشود را از زمینه‌های همکاری بین بازار سرمایه و پول دانست.

بهمنی بر تفکیک مالکیت از مدیریت در بازار سرمایه همانند بازار پول تاکید کرد. وی در خصوص نرخ ارز گفت: در شرایط خاص تحریم و آزادسازی قیمت‌ها نمی‌توان نرخ ارز را رها کرد؛ چرا که همزمانی اینها می‌تواند مشکل‌ساز باشد؛ نرخ ارز در کشور ما شناور مدیریت شده است. از سوی دیگر خالص دارایی‌های بانک مرکزی در پایان سال نباید افزایش پیدا کند‌.

بهمنی ادامه داد: بنابراین هر چه قیمت نفت بالاتر می‌رود تزریق ارز در بازار ما بیشتر می‌شود همچنین نرخ ارز باید به میزان میانگین مابه‌التفاوت تورم داخلی و خارجی رشد کند که اگر تورم داخلی را ۱۰ درصد و تورم خارجی را نیم تا یک درصد بگیریم با میانگین ۵/۵درصدی شاهدیم که نرخ ارز در سال گذشته بیش از این رقم رشد داشته است.

رییس کل بانک مرکزی گفت: تصمیم گرفته‌ایم سپرده‌های خود را در برخی از بانک‌های کشورهای دیگر کاهش دهیم و به داخل‌ کشور منتقل کنیم‌، بخشی از این سپرده‌ها درحال حاضر در کشور تبدیل به ارز شده و در بانک‌های ایران سپرده‌گذاری شده است. محمود بهمنی در بخش دیگر گفته‌های خود درباره میزان تورم ناشی از هدفمند کردن یارانه‌ها اشاره کرد و گفت :‌ هدفمند کردن یارانه‌ها هنوز در ابتدای راه خود است و تنها چند قلم کالای محدود مثل حامل‌های انرژی، آب و آرد اصلاح قیمت شده‌اند، اجازه دهید چند روز بگذرد تا من اظهارنظر کنم.

وی ادامه داد: با این حال این قول را می‌دهم همان طور که پیش از این درباره تک رقمی‌شدن نرخ تورم وعده داده بودم حالا هم می‌گویم که پس از یک سال نرخ تورم روند کاهشی خود را آغاز خواهد کرد.

وی افزود: خوشبختانه با تمهیداتی که از سوی وزارتخانه‌های مختلف از جمله وزارت بازرگانی و وزارت امور اقتصادی و دارایی فراهم شده است تا این لحظه کنترل مناسبی برای جلوگیری از افزایش قیمت‌ها انجام شده است. رییس کل بانک مرکزی درباره تغییرات نرخ ارز پس از هدفمند کردن یارانه‌ها گفت:‌ بانک مرکزی بر نرخ ارز کاملا مسلط است و ارز به بازار تزریق می‌شود و هر میزان که بازار قیمت‌گذاری کند خرید و فروش‌ها انجام خواهد شد.

وی درباره‌ تغییر قیمت سکه گفت:‌ سکه تابع قیمت‌های جهانی است و اگر تغییر قیمت کاذبی در آن انجام شود آن را کنترل می‌کنیم. چون به میزان کافی سکه ضرب شده است تا در موقع مقتضی به بازار عرضه شود.

بهمنی درباره‌ نحوه برخورد مردم در زمینه برداشت یارانه‌ها یادآور شد: تصور من این بود که تقاضا برای برداشت یارانه‌ها در روز اول زیاد باشد اما با این که در اواخر ماه هستیم بانک‌ها در روز یکشنبه روزی آرام‌تر از روزهای عادی را سپری کردند. بهمنی گفت: خودپردازها هم به جز چند مورد کوچک مشکلی نداشتند و ما امکانات بیشتری از روزهای عادی برای خودپردازها فراهم کرده بودیم.

وی درباره شش هزار میلیارد تومان منابع مالی ناشی از آزاد شدن قیمت‌ها که قرار است به بخش صنعت تسهیلات داده شود گفت:‌ این ارقام از شنبه شب گذشته به بعد جزو منابع بانک‌ها تلقی شده و در حساب آنها قرار گرفته است بانک‌ها هم ذخیره قانونی را کنار می‌گذارند و به افراد ذی‌صلاح با معرفی وزارتخانه‌های ذی‌ربط تسهیلات داده می‌شود.

وی درباره لزوم ارزیابی صحیح ریسک برای اختصاص این منابع با هدف جلوگیری از معوق شدن مطالبات گفت:‌ به هرحال این تسهیلات باید داده شود و به این دلیل که امکان معوق شدن دارد نباید آن را نگه داشت. این تسهیلات به افراد ذی‌صلاح ارائه می‌شود و قطعا بازگشت سرمایه این تسهیلات در نظر گرفته خواهد شد. رییس کل بانک مرکزی در بخش دیگری از سخنان خود درباره‌ اعطای مجوز به بانک گردشگری گفت: این بانک در مراحل آخر اخذ مجوز است.

بهمنی در پاسخ به سوال خبرنگاران که بانک گردشگری پذیره‌نویسی خود را انجام داده و چطور می‌تواند مجوز نداشته باشد، اظهار کرد: به زودی درباره روند افزایش تعداد بانک‌ها تصمیم‌گیری می‌شود و نخواهیم گذاشت تعداد بانک‌ها به این ترتیب زیاد شود.

وی توضیح داد:‌ برای فعالیت به عنوان بانک دوره زمانی در نظر گرفته می‌شود تا ابتدا در قالب موسسات مالی و اعتباری فعالیت کنند و اگر عملکرد خوبی داشتند تبدیل به بانک شوند.

وی تصریح کرد:‌ بانک‌های فعلی فعال هم اگر عملکرد خوبی نداشته باشند و سرمایه‌شان را مطابق استانداردها افزایش ندهند یک پله کاهش رتبه خواهیم داد و تبدیل به موسسه مالی و اعتباری می‌کنیم. در مرحله بعد حتی ممکن است عذر آنها را هم بخواهیم.

تشکیل بانک‌های سرمایه‌گذاری برای تامین مالی

معاون وزیر اقتصاد یکی از راه‌های تغییر مالی را تشکیل بانک‌های سرمایه‌گذاری عنوان و راهکارهای تامین مالی را اعلام کرد.

به گزارش خبرگزاری مهر، اصغر ابوالحسنی در همایش ملی نفت و بازار سرمایه در تامین مالی در تهران با تاکید بر اینکه در تامین مالی فقط نباید نگاه داخلی داشته باشیم و منابع داخلی بین‌المللی را نیز باید در نظر بگیریم، لازمه این کار را اتصال دو بازار سرمایه و بانکی کشور به یکدیگر عنوان کرد.

معاون امور بانکی، بیمه و شرکت‌های دولتی وزیر امور اقتصادی و دارایی بر ورود بانک‌های خارجی به کشور و حضور بانک‌های ایرانی در خارج از کشور تاکید کرد و افزود: برای تامین مالی باید به جهان خارج متصل شویم تا بخشی از مشکلات در تامین مالی پروژه‌ها برطرف شود.

وی با بیان اینکه باید روش‌های هزینه کرد بودجه تغییر کرده و بهینه‌تر شود، یکی از راه‌های تامین مالی را سپرده‌گذاری در بانک‌ها عنوان کرد. ابوالحسنی، لازمه دست‌یابی به اهداف چشم‌انداز را همکاری و هماهنگی بانک‌ها، بازار سرمایه و مردم یعنی بخش خصوصی دانست.

معاون وزیر اقتصاد عرضه‌های اولیه در بورس را بخشی از اقدامات برای رشد و توسعه اقتصادی کشور عنوان و تصریح کرد: اگر همه منابع تامین شود اما مدیریت ریسک صحیح نباشد و نظام ارتباط سنجی درستی نداشته باشیم و در عین حال تمام حلقه‌ها و نهادها دیده نشود کار پیش نخواهد رفت.

وی بانک‌های سرمایه‌گذاری را بخشی از این کار دانست و گفت: نظام‌های بازار پایه می‌توانند تامین مالی با هزینه‌های پایین‌تر انجام دهند.

ضریب نفوذ بیمه‌ها باید گسترش یابد

رییس‌کل بیمه مرکزی ایران نیز در همایش یاد شده گفت: برای گسترش حضور بیمه در تامین مالی از طریق بازار سرمایه، باید ابتدا با تنوع بیمه‌نامه‌ها برای پوشش بازار بکر ضریب نفوذ بیمه‌ها را گسترش داد‌.

جواد فرشباف ماهریان با بیان اینکه در طرح تحول صنعت بیمه اصلاح نحوه عملیات بیمه‌ها در بازار سرمایه دیده شده است، گفت:‌ کارکردهای اصلی صنعت بیمه در بازار سرمایه می‌تواند در انتقال ریسک و پس‌اندازها با هدف توسعه بازار سرمایه باشد.

وی گفت:‌ وقفه زمانی بین دریافت حق بیمه و پرداخت خسارت آن هم در صورت وقوع و پرداخت خسارت به خصوص برای بیمه‌های زندگی بلند مدت است و این امر منجر به مشارکت فعال شرکت‌های بیمه در بازار سرمایه خواهد شد، البته رقم بیمه‌های زندگی در ایران پایین است.

وی تاکید کرد: برای گسترش حضور بیمه در تامین مالی از طریق بازار سرمایه باید ابتدا ضریب نفوذ بیمه‌ها را گسترش داد که نیاز آن تنوع بیمه نامه برای بازار بکر بیمه در کشور است. البته اقدامات خوبی برای این کار انجام شده و شاهد گسترش صدور بیمه‌نامه‌های آتش‌سوزی و مسوولیت بوده‌ایم، اما ضریب نفوذ بیمه در کشور ما همچنان پایین است و همین امر منجر حضور کمتر شرکت‌های بیمه در بازار سرمایه می‌شود.

رییس کل بیمه مرکزی گفت:‌ بازدهی بالاتر برای مازاد منابع شرکت‌های بیمه باید با استفاده از مدیریت بهینه و حرفه‌ای در سرمایه‌گذاری‌ها محقق شود که طبق قانون در شرایط فعلی شرکت‌های بیمه می‌توانند ۴۰ درصد سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس را داشته باشند. البته باید توجه داشت شرکت‌ها نیاز به نقدشوندگی سریع دارند تا در موقع خسارت بتوانند سریعا آن را پرداخت کنند.

فرشباف ماهریان با بیان اینکه رقم سرمایه‌گذاری در طول سال‌های ۸۶ تا ۸۸ افزایش پیدا نکرده، اما حجم اختصاص منابع به سرمایه‌گذاری کاهش پیدا کرده است، گفت:‌ در سال ۸۶ معادل ۲۸ درصد، در سال ۸۷ معادل ۲۴ درصد و در سال ۸۸ معادل ۲۱ درصد منابع به سرمایه‌گذاری اختصاص یافته است که این امر به دلیل سرمایه‌گذاری‌های قبلی در بازار سرمایه و دوره‌های قبلی بوده‌اند. وی تاکید کرد: سقف ۴۰ درصدی امکان حضور شرکت‌های بیمه در بازار سرمایه تکمیل نشده و در صورت فراهم بودن شرایط می‌توانند مشارکت بیشتری داشته باشند از جمله در تامین مالی، اتکایی و ریسک‌ها.

وی توضیح داد: تبدیل ریسک به اوراق بهادار و انتقال ریسک بیمه‌نامه‌ها به سرمایه‌گذار یکی از فعالیت‌های مالی است که امروزه در بازارهای مالی دنیا گسترش دارد و البته از عوامل بحران مالی اخیر بوده است. بیمه مرکزی البته یک بازار مشترک برای ظرفیت اتکایی بیمه‌ها به وجود آورده است.

وی مهم‌ترین خصیصه انتقال ریسک به بازار سرمایه را همبستگی پایین بازدهی آن با کل بازار سرمایه عنوان کرد و گفت: امروزه شرکت‌هایی با همین فعالیت وجود دارند؛ به طوری که در فاصله سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۰۷ بیست شرکت در سطح دنیا تشکیل شده که ۵/۷ میلیارد دلار از ریسک‌ها را تبدیل به اوراق بهادار کرده‌اند.