دنیای اقتصاد- بانک مرکزی در تازه‌ترین آمار رسمی خود که روز پنج‌شنبه منتشر شد، اطلاعات مربوط به رشد اقتصادی کشور را برای دوسال گذشته همچنان مسکوت نگه‌داشت. بانک مرکزی نرخ رشد سال‌های 85 و 86 را حول و حوش 6/6 و 7/6 درصد اعلام کرده؛ اما برای سال‌های 87 و 88 که گفته می‌شود با افت محسوس رشد اقتصادی مواجه بوده‌ایم به صورت رسمی نرخی اعلام نشده است؛ اگرچه به صورت غیررسمی ارقامی ذکر شده که نزدیک به رقم یک درصد اعلام شده از سوی صندوق بین‌المللی پول است. در آمار جدید بانک مرکزی، اطلاعات جدیدی از سایر شاخص‌های اقتصادی منتشر شده است.

تازه‌ترین آمار وضعیت اقتصادی کشور منتشر شد
نرخ رشد اقتصادی همچنان غایب
ابهام ۳ ساله در نرخ رشد، مبادلات ۶۰۰ میلیارد دلاری کالا در ۴ سال، کاهش ۱۴۱میلیون بشکه‌ای تولید نفت، بدهی خارجی ۲۱ میلیارد دلاری ایران، رشد ۴۵ هزار میلیارد تومانی نقدینگی، دارایی ارزی بانک مرکزی ۶۵ میلیارد دلار و طلب ۲۵۰ هزار میلیارد تومانی بانک‌ها بخشی از آمار نماگرهای اقتصادی جدید بانک مرکزی است.
نرخ رشد اقتصادی از 3 سال پیش در ابهام
در حالی تازه‌ترین گزارش بانک مرکزی با عنوان «نماگرهای اقتصادی سه ماهه چهارم سال ۸۸» منتشر شد که آمار نرخ رشد اقتصادی از سال ۸۷ تاکنون همچنان نامشخص است. در گزارش «نماگرهای اقتصادی سه ماهه چهارم سال ۸۸» بانک مرکزی آخرین رقم از نرخ رشد اقتصادی کشور به سه ماهه دوم سال ۸۷ برمی‌گردد که نرخ رشد اقتصادی با نفت ۳/۲ درصد و بدون نفت ۷/۲ درصد اعلام شده است. در گزارش قبلی بانک مرکزی با عنوان «خلاصه تحولات اقتصادی کشور در سال ۸۸» نیز که در مهرماه منتشر شده بود، نرخ رشد اقتصادی سال‌های ۸۷ و ۸۸ اعلام نشده بود. تحقق نرخ رشد تولید ناخالص داخلی ۳/۲ درصد با نفت و ۷/۲ درصد بدون نفت در سه ماهه دوم سال ۸۷ درحالی است که هدف نرخ رشد متوسط برنامه چهارم توسعه ۸ درصد و نرخ مصوب سال ۸۷ برابر ۴/۸ درصد بوده است. بر اساس آخرین آمار منتشر شده، نرخ رشد ارزش افزوده در بخش کشاورزی در سه ماهه دوم سال ۸۷ منفی ۳/۱۰ درصد، بخش صنعت و معدن ۳/۸ درصد، بخش ساختمان ۷/۱۰ درصد و بخش خدمات ۵/۵ درصد بوده است. به گزارش فارس، آخرین نرخ رشد اقتصادی سالانه کشور که توسط بانک مرکزی اعلام شده است، مربوط به سال ۸۶ است که در این سال نرخ رشد اقتصادی با نفت ۷/۶ درصد و بدون نفت ۳/۷ درصد بوده است.
مبادلات تجاری طی 4 سال 600 میلیارد دلار
گزارش فارس از آخرین آمار نماگرهای بانک مرکزی حاکی است، مبادلات تجاری کالا در ایران طی ۴ سال گذشته به بیش از ۶۰۷ میلیارد دلار رسیده است. بنابراین گزارش، طی سال‌های ۸۵ تا ۸۸ بیش از ۲۹۲ میلیارد و ۱۹۱ میلیون دلار صادرات نفت و گاز داشته‌ایم که این رقم در این ۴ سال به ترتیب ۶۲۰۱۱ میلیون دلار، ۸۱۵۶۷ میلیون دلار، ۸۲۴۰۳ میلیون دلار و ۶۶۲۱۰ میلیون دلار بوده است. بنابراین گزارش، درآمد صادرات نفت و گاز ایران در سال گذشته با بیش از ۱۶ میلیارد دلار کاهش مواجه شده است.
نماگرهای اقتصادی بانک مرکزی حاکی است: در چهار سال گذشته بیش از 70 میلیارد و 490 میلیون دلار صادرات غیرنفتی داشته‌ایم که این رقم در سال‌های 85 تا 88 به ترتیب 14179 میلیون دلار، 16101 میلیون دلار، 18886 میلیون دلار و 21324 میلیون دلار بوده است که همواره در این سال‌ها سیر صعودی داشته است.
جزئیات واردات ۲۴۵ میلیارد دلاری کالا در این چهارسال هم به این ترتیب بوده است که از ۴۹۹۸۷ میلیون دلار در سال ۸۵ به ۵۸۲۴۰ میلیون دلار در سال ۸۶ و ۷۰۱۹۹ میلیون دلار در سال ۸۷ افزایش یافته؛ ولی در سال ۸۸ با افت محسوسی به ۶۶۵۹۸ میلیون دلار کاهش یافته است. بر اساس این گزارش، تراز بازرگانی کشور در سال‌های مورد بررسی به ترتیب ۲۶۲۰۴ میلیون دلار، ۳۹۴۲۸ میلیون دلار، ۳۱۰۹۰ میلیون دلار و ۲۰۹۳۶ میلیون دلار اعلام شده است.
کاهش 141 میلیون بشکه‌ای تولید نفت در سال 88
بر اساس گزارش جدید بانک مرکزی، مجموع تولید نفت ایران در سال ۸۸ با کاهش ۱۴۱ میلیون بشکه‌ای به یک میلیارد و ۲۹۸ میلیون بشکه رسیده است. تولید روزانه نفت ایران که در سال ۸۷ بیش از سه میلیون و ۹۴۷ هزار بشکه در روز بوده است، در سال ۸۸ با کاهش ۹/۹ درصد به سه میلیون و ۵۵۷ هزار بشکه در روز رسیده است. بر اساس این گزارش، در حالی مجموع تولید نفت ایران در سال ۸۷ بیش از یک میلیارد و ۴۳۹ میلیون بشکه بوده است که این رقم در سال گذشته به یک میلیارد و ۲۹۸ میلیون بشکه کاهش یافته است. این گزارش حاکی است: صادرات روزانه نفت ایران از ۲ میلیون و ۳۰۹ هزار بشکه در سال ۸۷ به ۲ میلیون و ۲۴ هزار بشکه در سال گذشته تنزل پیدا کرد. درحالی سال ۸۷ بیش از ۸۴۲ میلیون بشکه نفت صادر کردیم که این رقم در سال ۸۸ به ۷۳۸ میلیون بشکه کاهش یافته است.
تولید روزانه نفت ایران در سال‌های 85 و 86 به ترتیب 4052 و 4057 هزار بشکه و صادرات روزانه نفت ایران نیز در این سال‌ها به ترتیب 2486 و 2522 هزار بشکه بوده است.
بدهی خارجی، ۲۱ میلیارد و ۵۲۶ میلیون دلار
بر اساس تازه‌ترین گزارش بانک مرکزی، بدهی خارجی قطعی ایران در پایان سال گذشته 21 میلیارد و 526 میلیون دلار اعلام شده است. بدهی خارجی قطعی ایران که در پایان سال 87 بیش از 21 میلیارد و 502 میلیون دلار بوده است، در پایان سال 88 تغییر محسوسی نداشته و با رشد اندک 24 میلیون دلاری مواجه شده است.
این در حالی است که بدهی خارجی قطعی ایران در پایان سال ۸۸ در مقایسه با آذر ماه سال ۸۸ بیش از ۶۲۰ میلیون دلار کاهش داشته است.
بر اساس این گزارش، از مجموع بدهی خارجی قطعی ایران، 8787 میلیون دلار بدهی کوتاه‌مدت و 12739 میلیون دلار بدهی میان و بلندمدت است.
گزارش بانک مرکزی از سررسید بدهی‌های خارجی کشور حاکی است، ۱۱ میلیارد و ۶۲۱ میلیون دلار از بدهی خارجی کشور در سال جاری سررسید شده و ۲۲۷۴ میلیون دلار در سال ۹۰، ۱۹۵۱ میلیون دلار در سال ۹۱، ۱۵۵۳ میلیون دلار در سال ۹۲ و ۴۱۲۷ میلیون دلار نیز در سال‌های ۹۳ به بعد سررسید خواهد شد.
بر اساس این گزارش، مجموع بدهی‌های قطعی و احتمالی که شامل همه تعهدات خارجی کشور از جمله اعتبارات اسنادی گشایش یافته که کالای آن هنوز حمل نشده، می‌شود، در پایان سال 88 به بیش از 44 میلیارد و 400 میلیون دلار رسیده است.
همچنین به منظور انطباق آمار دیون خارجی با استانداردهای بین‌المللی، از پایان شهریور ماه ۱۳۸۴، تعهدات بالفعل فاینانس‌های خودگردان که در گذشته در تعهدات بالقوه طبقه‌بندی می‌شد به آمار تعهدات بالفعل اضافه گردید.
رشد 45 هزار میلیارد تومانی نقدینگی در سال 88
مجموع نقدینگی کشور در سال ۸۸ با رشد ۴۵ هزار میلیارد تومانی به بیش از ۲۳۵ هزار میلیارد تومان رسیده است.
روند بررسی افزایش نقدینگی در کشور طی سال‌های 86 تا 88 حاکی است، حجم نقدینگی در کشور در سال 86 کمتر از36 هزار میلیارد تومان، در سال 87 بیش از 26 هزار میلیارد تومان و در سال 88 نیز 45 هزار میلیارد تومان افزایش داشته که در نوع خود یک رکورد محسوب می‌شود.
این در حالی است که نرخ رشد نقدینگی در سال‌های ۸۵ تا ۸۸ به ترتیب ۴/۳۹ درصد، ۷/۲۷ درصد، ۹/۱۵ درصد و ۹/۲۳ درصد بوده است.
گزارش بانک مرکزی از جزئیات متغیرهای پولی و اعتباری کشور در پایان سال 88 حاکی است، در این تاریخ حجم پایه پولی کشور 603 هزار میلیارد ریال، حجم پول 601 هزار میلیارد ریال، اسکناس و مسکوک در دست اشخاص 192 هزار میلیارد ریال، سپرده‌های دیداری 409 هزار میلیارد ریال، سپرده‌های غیر دیداری (شبه پول) 1754 هزار میلیارد ریال و کل سپرده‌های بخش غیردولتی 2163 هزار میلیارد ریال بوده است.
دارایی ارزی بانک مرکزی ۶۵ میلیارد دلار
خالص دارایی‌های خارجی بانک مرکزی در پایان سال 88 به بیش از 65 میلیارد دلار رسیده است.
خالص دارایی‌های خارجی بانک مرکزی در پایان سال ۸۸ با بیش از ۵/۱۶ درصد رشد مواجه شده و معادل ریالی آن از مرز ۶۵۵ هزار میلیارد ریال گذشته است.
خالص دارایی‌های خارجی بانک‌ها نیز در پایان سال 88 با بیش از 1/68 درصد افزایش به بیش از معادل ریالی 69 هزار میلیارد ریال رسیده است. مجموع دارایی‌های خارجی سیستم بانکی کشور در پایان سال 88 بیش از 72 میلیارد دلار معادل ریالی 725 هزار میلیارد ریال اعلام شده است که در مقایسه با پایان سال 87 بیش از 20 درصد رشد نشان می‌دهد.
نماگرهای اقتصادی بانک مرکزی، بدهی بخش غیردولتی به بانک‌های تجاری را در پایان سال گذشته ۱۶۳۳ هزار میلیارد ریال و به بانک‌های تخصصی را ۵۰۳ هزار میلیارد ریال اعلام کرده است.
بدهی بخش دولتی به سیستم بانکی در این گزارش 364 هزار میلیارد ریال در پایان سال 88 اعلام شده است که 1/25 درصد رشد داشته است.
جزئیات طلب ۲۵۰ هزار میلیارد تومانی بانک‌ها
مجموع مطالبات سیستم بانکی کشور از دولت و غیردولت در پایان سال گذشته به بیش از 250 هزار میلیارد تومان رسیده است.
جزئیات مطالبات سیستم بانکی کشور به این ترتیب است که بانک مرکزی تنها از دولت و شرکت‌های دولتی طلب دارد، ولی بقیه بانک‌ها هم از دولت و شرکت‌های دولتی و هم از بخش غیردولتی طلب دارند.
در پایان سال 88 طلب بانک مرکزی از دولت 9222 میلیارد تومان، از شرکت‌ها و موسسات دولتی 4273 میلیارد تومان و در مجموع 13495 میلیارد تومان بوده است.
این در حالی است که طلب بانک‌ها از دولت در پایان سال گذشته ۱۹۲۶۷ میلیارد تومان، از شرکت‌ها و موسسات دولتی ۳۶۹۹ میلیارد تومان، از بخش غیردولتی بیش از ۲۱۳ هزار میلیارد تومان و در مجموع بیش از ۲۳۶ هزار میلیارد تومان بوده است.
در حالی مجموع طلب سیستم بانکی کشور از بخش دولتی بیش از 36 هزار میلیارد تومان است که مجموع سپرده‌های بانکی بخش دولتی در سیستم بانکی 30 هزار میلیارد تومان است.
عقب‌ماندگی ۲۹ هزار میلیارد تومانی مالیات از بودجه جاری
درحالی درآمد مالیاتی کشور در سال 88 به مرز 30 هزار میلیارد تومان رسیده است که هنوز برای تامین بودجه جاری 59 هزار میلیارد تومانی این سال 29 هزار میلیارد تومان کسری دارد.
تامین بودجه جاری کشور از محل درآمدهای مالیاتی یکی از مواد مهم برنامه چهارم توسعه بوده است که در جریان تصویب برنامه پنجم در مجلس نیز تصویب شده است که تا پایان برنامه تمام صد درصد بودجه جاری از محل مالیات تامین شود.
این در حالی است که در سال 88 درآمد مالیاتی کشور به30 هزار میلیارد تومان و بودجه جاری به بیش از 59 هزار میلیارد تومان رسیده است.
البته این مساله را نباید فراموش کرد که رشد درآمدهای مالیاتی کشور در سال ۸۸ به بیش از ۱/۲۵ درصد رسیده است که در مقایسه با رشد ۹/۱ درصدی بودجه جاری کشور در این سال قابل توجه است و نشان می‌دهد که دولت به سمت افزایش سهم درآمدهای مالیاتی در بودجه جاری پیشرفت قابل قبولی داشته است.
رشد بودجه جاری دولت که در سال 85 منفی 4/30 درصد بوده است، در سال 86 معادل 3/1 درصد و در سال 87 بیش از 3/38 درصد شده است.
۷۱ هزار میلیارد تومان فعالیت عمرانی دولت
فعالیت عمرانی دولت احمدی‌نژاد در چهار سال گذشته به بیش از 71 هزار و 450 میلیارد تومان رسیده است.
گزارش نماگرهای اقتصادی بانک مرکزی حاکی است، دولت در سال‌های ۸۵ تا ۸۸ به ترتیب ۱۴۵۵۷ میلیارد تومان، ۱۴۷۷۵ میلیارد تومان، ۲۲۳۰۱ میلیارد تومان و ۱۹۸۱۷ میلیارد تومان صرف هزینه‌های عمرانی کرده است.
بر اساس این گزارش، رشد فعالیت‌های عمرانی دولت در این چهار سال به ترتیب 7/23 درصد، 5/1 درصد، 9/50 درصد و منفی 1/11 درصد بوده است.
کاهش ۳۷ درصدی برداشت دولت از حساب ذخیره ارزی
برداشت دولت از حساب ذخیره ارزی در سال گذشته در مقایسه با سال 87 با کاهش 2/37 درصدی مواجه شده است.
برداشت دولت از حساب ذخیره ارزی در سال ۸۸ به ۱۳ هزار و ۳۱۱ میلیارد تومان رسیده است.
استفاده دولت از موجودی حساب ذخیره ارزی در سال 87 بیش از 21 هزار و 219 میلیارد تومان بوده است که این رقم در سال گذشته با 7900 میلیارد تومان کاهش مواجه شده است.
دولت در سال‌های ۸۵ و ۸۸ نیز به ترتیب ۱۴۲۵۷ میلیارد تومان و ۱۰۶۹۹ میلیارد تومان از موجودی حساب ذخیره ارزی برداشت کرده است.
بر اساس گزارش بانک مرکزی، عمده برداشت‌های دولت از حساب ذخیره ارزی در این سال‌ها صرف هزینه‌های عمرانی شده است.