تجمیع سازوکار پایانه‌های فروش در سه کنسرسیوم
بانک مرکزی با دعوت از نمایندگان شرکت‌های psp، اولین گام برای بازنگری در ساختار فعلی‌هاب پوزها درکشور را برداشت و با تشکیل اولین نشست با نمایندگان مذکور سازوکار هم‌اندیشی با فعالان این بازار را کلید زد. به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک، عصر چهارشنبه هفته گذشته نمایندگان حدود ۲۰ شرکت دارای مجوز psp یا افرادی که متقاضی مجوز psp بودند به دعوت مسوولان معاونت فناوری‌های نوین بانک مرکزی در سالن کنفرانس واقع در طبقه ۱۷ این بانک گرد هم آمدند تا طرح جدید بانک مرکزی در خصوص تجمیع هاب پایانه‌های فروشگاهی در قالب سه کنسرسیوم و تشکیل سه مگاپی‌اس‌پی را به تبادل نظر بنشینند.
در این جلسه حدودا ۳ ساعته، محمد حسین مهرانی، معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی به تشریح اهداف طرح جدید بانک مرکزی پرداخت و مزایای اتصال مستقیم مگاپی‌اس‌پی‌ها به شتاب را مورد اشاره قرار داد.
وی همچنین با بیان اینکه ساختار فعلی پوزها نتوانست پاسخگوی نیاز جامعه باشد و زمینه توسعه بانکداری الکترونیک را فراهم کند، خاطرنشان کرد که تاکنون سامانه پوزها نتوانسته کار زیادی انجام دهد و به همین خاطر زمینه اجرای طرح مگاپی اس پی‌ها فراهم شده و در واقع این جلسه برای تبادل نظر در باره طرح جدید است.
نماینده شرکت الکترونیک کارت دماوند که یکی از شرکت‌های مستقل فعال در زمینه خدمات پایانه‌های فروشگاهی است نیز به نقد ساختار فعلی کارتخوان‌ها پرداخت و با بیان اینکه بانک مرکزی همان‌طور که در ساختار فعلی جایی برای فعالیت شرکت‌های مستقل بخش خصوصی در بازار پایانه‌های فروشگاهی پیش‌بینی نکرده در ساختار جدید نیز چنین ظرفیتی دیده نمی‌شود.
وی سپس با طرح این سوال که کجای مقررات جدید در حمایت از پی‌اس‌پی‌های مستقل است که تاکنون سرمایه‌گذاری زیادی در این زمینه انجام داده‌اند، گفت: «این مقررات بازهم زمینه‌ساز حضور بانک‌های بزرگ در این بازار است که این خود مغایر یک بازار رقابتی برای فعالیت مگاپی‌اس‌پی‌ها است.»
نماینده بانک توسعه تعاون هم که متقاضی مجوز پی اس پی است به بیان نظرات خود پرداخت. وی با بیان اینکه شنیده شده که ساختار جدید نیز زمینه ایجاد انحصار جدید در حوزه هاب پایانه‌های فروشگاهی است، خواهان رفع ابهام در این باره از سوی بانک مرکزی شد.
یکی از پیشنهادهایی که در جلسات هم‌اندیشی بعدی باید مورد توجه قرار گیرد، وجود نمایندگانی از سوی جامعه کارشناسان و همچنین شرکت‌های psp مستقل و بانک‌های خصوصی و دولتی برای بازنگری و اجرای بهتر مگاپی‌اس‌پی است.
زمینه رقابت فراهم شود
در این راستا سید عباس موسویان، عضو شورای بانکداری بدون ربا و صاحب نظر بانکی با اشاره به ساختار جدید تاسیس مگاپی اس پی اظهار کرد: «این ساختار باید به گونه ای شکل گیرد که موجب انحصار جدید در این حوزه نشود.» وی با اشاره به اینکه ساختار فعلی نتوانست از موفقیت چندانی برخوردار باشد و از همه مهم‌تر فقدان کارت اعتباری عملا باعث ناکارآمدی سامانه پوز در کشور ما شد اعلام کرد: «مسوولان تدوین و اجرای طرح جدید باید به گونه‌ای طرح را طراحی و اجرا کنند که زمینه‌ساز بازار رقابتی در این حوزه شود. وی در عین حال اساس تشکیل مگاپی‌اس‌پی‌ها را طرح خوبی دانست و خاطرنشان کرد که بانک مرکزی باید زوایای مختلف این طرح را با دقت بیشتری مورد توجه قرار دهد.
pspها تبدیل به شرکت‌های خدماتی شده‌اند
ولی‌الله فاطمی، کارشناس بانکی، در گفت‌وگو با بانکداری الکترونیک ضمن بیان اینکه وضعیت شرکت‌های psp مناسب نیست، گفت: «زیرا در حوزه پایانه‌های فروشگاهی همه سرمایه‌گذاری‌ها را بانک‌ها می‌کنند و کارتخوان‌ها جزو دارایی‌های ثابت بانک‌ها است که می‌توان گفت، این منطق در دنیا مردود است.»وی افزود: «یکسری شرکت برسر سرمایه بانک‌ها با هم رقابت می‌کنند در حالی که در دنیا، اساس کار، کسب منابع بانکی نیست بلکه جهت تسهیل در خدمت رسانی به مردم رقابت ایجاد می‌شود.»وی معتقد است، pspها باید قوی شوند و دارای سرمایه باشند؛ این در حالی است که این شرکت‌ها در ایران تبدیل به شرکت‌های خدماتی شده‌اند.فاطمی با بیان اینکه اصل طرح ایجاد سه کنسرسیوم، طرح قابل قبولی است، عنوان کرد: «به هر حال در هر طرحی منافع و مضراتی وجود دارد، اما آنچه که در این میان سبب ایجاد مشکلات خواهد شد، بحث تداخل وظایف حاکمیتی و اجرایی بانک مرکزی است که متاسفانه این تداخل اجرا و نظارت همیشه سبب بروز مشکلاتی شده است.»وی همچنین با تاکید بر اینکه اصل این طرح خوب است، خاطر نشان ساخت: «به شرط اینکه شرکت خدمات انفورماتیک با ورود خود به این طرح همه چیز را به هم نریزد.»
درباره مگاپی‌اس پی‌ها
به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک پس از آنکه رییس کل بانک مرکزی در همایش پولی و بانکی خبر از تجمیع پوزها در قالب سه کنسرسیوم داد، اخبار ضد و نقیضی از نحوه تشکیل این سه کنسرسیوم به گوش می‌رسد. اخباری که نشان می‌دهد در صورت بی‌توجهی به چگونگی ساختار جدید ممکن است شاهد تولد یک بازار انحصاری جدید در حوزه پوز باشیم.
محمود بهمنی پیش‌تر در همایش پولی و بانکی در سخنرانی خود که متن آن از سوی سید حمید پورمحمدی، قائم مقام بانک قرائت شد از تجمیع هابp.s.pها در قالب سه کنسرسیوم برای مدیریت تهیه Posها در سطح کشور خبر داده بود.این خبر در ابتدا به معنای تشکیل پوزهای بین بانکی و همچنین پایان آشوب پایانه‌های فروشگاهی ۱۷ بانک در مراکز فروش قلمداد شد، اما با درز کردن اخبار چگونگی تحقق این هدف، معلوم شد که نباید زیاد به کارآمدی این طرح خوشبین بود، مگر اینکه تدوین‌کنندگان و مجریان طرح حساسیت‌های لازم را به خرج دهند و بستری که قرار است این کنسرسیوم‌ها شکل گیرد را بیشتر مورد بازکاوی قرار دهند.
پیشینه طرح تجمیع هابp.s.pها در قالب‌سه کنسرسیوم به زمانی برمی‌گردد که پورمحمدی، معاون وزیر اقتصاد بود. در آن زمان به دلیل نگرش‌های خاص بانک مرکزی در حوزه بانکداری الکترونیک وزارت اقتصاد و شخص پورمحمدی برای تسریع در روند توسعه این صنعت؛ اقدام به تشکیل کارگروه بانکداری الکترونیک کرد. این کارگروه که متشکل از ۸ زیرکارگروه بود، از آنجا که اعتقاد به نظام دستوری ایجاد سامانه پوز به وسیله هریک از بانک‌های عضو شتاب نداشت طرح تشکیل مگاپی اس پی‌ها در قالب سه کنسرسیوم را برای تجمیع پوزها پی ریخت.
این طرح که با عنوان تاسیس سه مگا پی اس پی موسوم است، قرار است در قالب سه کنسرسیوم از بانک‌ها و بخش خصوصی تشکیل شود.
از جمله مسائل شایعه شده در بانک مرکزی درباره تشکیل این مگا پی اس پی‌ها آن است که گفته می‌شود تشکیل این کنسرسیوم‌ها در واقع به معنای حدف بخش‌خصوصی و شرکت‌های کوچکی است که تاکنون سرمایه زیادی در این راه صرف کرده‌اند یا در سال‌های گذشته، درخواست مجوز تاسیس سامانه پوز داده‌اند. برخی منابع خبری در بانک مرکزی معتقدند که این سه کنسرسیوم در واقع محملی است تا صاحب منصبان بانک مرکزی و بانک‌های مطرح پس از بازنشستگی به این شرکت‌ها کوچ کنند و همانند شرکت خدمات انفورماتیک یک انحصار جدید شکل گیرد.
این شایعات اگر چه می‌تواند واقعیت نداشته باشد، چرا که وجود سه کنسرسیوم به معنای داشتن نگاه رقابتی در بنیان طرح است، اما از سوی دیگر برخی اخبار مبین آن است که در عین حال نگرانی‌های موجود در خصوص احتمال انحصار جدید چندان هم بی‌راه نیست.
شنیده‌ها حاکی است که مجوز شرکت‌های فعال در حوزه مدیریت پوز در سال جدید تمدید نشده است همچنین شرکت‌های درخواست‌کننده مجوز نیز بی پاسخ مانده‌اند. همچنین در این کنسرسیوم جای مشخصی برای بخش‌خصوصی نیست.
نکته دیگری که کارشناسان فن عنوان می‌کنند آن است که چرا سه کنسرسیوم پیش‌بینی شده است؟ آیا این به معنای ساختاری از پیش طراحی شده نیست که تنها افراد خاص مورد نظر بانک مرکزی در این ساختار قرار می‌گیرند.
این کارشناسان معتقدند اگر بانک مرکزی دنبال تشکیل یک انحصار جدید نیست، شرایط تشکیل کنسرسیوم‌ها را اعلام کند تا متقاضیان در صورت احراز شرایط، بتوانند مگاپی اس پی‌ها را در تعداد کمتر یا بیشتر از ۳ کنسرسیوم تشکیل دهند.
به هر حال تعیین سه کنسرسیوم به شکل خیلی مشخص خود زمینه ساز شبهه در خصوص چگونگی تشکیل مگاپی‌اس‌پی‌ها است.
نگرانی بعدی جایگاه بخش خصوصی در این میان است. از آنجا که بانک‌ها به‌خصوص بانک‌های دولتی به دلیل در اختیار داشتن منابع کافی قدرت رقابت بالا دارند، چه تضمینی برای حضور بخش خصوصی در جمع فعالان صنعت خدمات پایانه‌های فروشگاهی است.
نگرانی‌ها وقتی بیشتر می‌شود که بدانیم گردش مالی پایانه‌های فروشگاهی دست کم بیش از ۳ هزار میلیارد تومان در ماه خواهد بود و این چشم هر سرمایه‌گذاری را به سمت خود خیره می‌کند. در این میان، بدیهی است که بانک مرکزی باید نسبت به سوء‌استفاده‌های احتمالی حساسیت زیادی به خرج دهد.
ارسال نظر