حمید جعفری

در یادداشت‌های قبلی به چالش‌های اساسی صنعت بیمه با توجه به سیاست‌های مد نظر حاکمیت برای اعتلای این صنعت اشاره کردیم. اینک در این یادداشت و یادداشت‌های آتی بر آنیم تا به توصیفی از وضعیت حاکم بر هر یک از چالش‌ها، بپردازیم. قانون بیمه اتکایی اجباری:

بیمه اتکایی اجبـاری یک نوع بیمه اتکایی است که تحت آن بیمه گر اصلی باید تعهدات بیـمه‌ای خود را واگذار کند و بیمه‌گر اتکایی ذی‌ربط نیز باید تمامی‌ریسک‌هایی را که در رده سرمایه‌های پوشش داده شده این قرارداد اتکایی است، قبول کند.

بیمه اتکایی اجباری در ایران براساس مواد ۷۲،۷۱ و ۷۳ قانون تاسیس بیمه مرکزی جمهوری اسلامی‌اجرا می‌گردد. براساس ماده ۷۱ این قانون، بیمه مرکزی جمهوری اسلامی‌ایران ۵۰ درصد حق بیمه‌های زندگی و ۲۵ درصد حق بیمه‌های غیر زندگی وصولی شرکت‌های بیمه را دریافت می‌کند و به همان ترتیب ۵۰ درصد و ۲۵ درصد خسارت‌های پرداختی آنان را متقبل می‌شود.

براساس ماده ۷۳ همین قانون، موسسات بیمه فعال در داخل ایران باید معادل ۳۰ درصد از مازاد سهمیه اتکایی اجباری موضوع ماده ۷۱ ذکر شده را با همان شرایطی که در خارج بیمه اتکایی می‌نمایند، نزد بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ‌بیمه اتکایی اجباری نمایند.

با نگاهی دوباره به وظایف بیمه مرکزی جمهوری اسلامی‌در خصوص تهیه، تدوین و ابلاغ دستورالعمل‌های مصوبه شورای‌عالی بیمه، بحث نظارتی، ‌تایید و اعطای مجوز فعالیت بیمه‌ای و .... می‌توان سیاست اجرای بیمه اتکایی اجباری را در ساماندهی، تثبیت و تنظیم بازار بیمه، جلوگیری از احتمال ورشکستگی شرکت‌های بیمه، کاهش احتمال ناتوانی شرکت‌های بیمه در عمل به تعهدات بیمه ای در قبال بیمه‌گذاران، ‌جلوگیری از خروج منابع ارزی به صورت حق بیمه اتکایی واگذاری به شرکت‌های بیمه خارجی توسط بیمه مرکزی قلمداد نمود.

با تمام این اوصاف چالش‌های بیمه اتکایی اجباری موارد ذیل می‌توانند باشند:

- تحت‌شعاع قرارگرفتن وظایف نظارتی و حاکمیتی بیمه مرکزی با انجام بیمه‌های اتکایی اجباری.

- وابستگی مالی بیمه مرکزی به شرکت‌های بیمه

(عدم استقلال مالی بیمه مرکزی).

_ بالا بودن میزان حق بیمه اتکایی اجباری در مقایسه با حق بیمــــه اتکایی واگذاری به شرکت‌های بیمه خارجی،‌ در نتیجه تحمیل هزینه‌های بیشتر به شرکت‌های بیمه واگذارنده و بیمه‌گذاران .

- انحصاری شدن بازار بیمه‌های اتکایی اجباری (رقابت بیمه مرکزی با شرکت‌های بیمه‌ای کشور).

که منــجر به عدم ایجاد فــرصت‌های تجاری جــدید برای شرکت‌های بیمه واگذارنده‌، بیمه‌گران اتکایی و مشتریان می‌شود.

بدیهی است بیمه اتکایی اجباری یکی از چالش‌های اساسی این صنعت می‌باشد.

راهکارها:

- تاسیس شرکت بیمه اتکایی مستقل غیردولتی با نظارت کامل بیمه مرکزی بر عملکرد شرکت مزبور

- حذف بیمه اتکایی اجباری در بلند مدت (سیاست پیشنهادی بانک جهانی در خصوص اصلاح در صنعت بیمه ایران) و ایجاد صندوق ضمانت برای حفاظت از حقوق بیمه‌گذاران.

- واگذاری مجدد منابع اتکایی اجباری موضوع ماده ۷۱ قانون تاسیس بیمه مــرکزی به شرکت‌های بیمه براساس صلاحیت و توانایی‌های شرکت‌های بیمه بازرگانی.

- کاهش نسبت‌های ۲۵ و ۵۰ درصد بیمه اتکایی اجباری در شورای‌عالی بیمه.