خسرو محمدی کرکانی

یکی از موضوعاتی که اخیرا نگرانی مردم و کارشناسان و حتی برخی مسوولان کشور را برانگیخته است مساله افزایش سطح قیمت‌ها در روزهای پایانی سال ۸۶ و شروع سال ۸۷ است به طوری که بنابر برخی پیش‌بینی‌هایی که توسط کارشناسان و صاحبنظران اقتصادی جامعه و برخی مراکز پژوهشی صورت گرفته است به نظر می‌رسد افزایش نرخ تورم تا ۲۰درصد روزهای پایانی سال و شروع سال جدید دور از ذهن نباشد. در این خصوص باید توجه داشته باشیم که نرخ تورم دورقمی بالا یکی از معضلات اقتصادی ایران است که سابقه‌ای دیرینه داشته و مساله امروز اقتصاد ایران نیست که نسبت به افزایش آن تا پایان سال‌جاری نگران باشیم.

مساله تورم و نگرانی از روند افزایش این جیب‌بر نامرئی درآمد حقوق ثابت‌بگیران، دغدغه تمام کارشناسان، صاحبنظران و تک‌تک افراد جامعه است، اما متاسفانه به علت برخی مشکلات ساختاری در اقتصاد ایران این پدیده شوم به طور مزمن بر اقتصاد کشور سایه انداخته و تا زمانی که یک برنامه جامع و کامل برای کنترل و مهار تورم تهیه و تدوین نشود این معضل تورم مشکلی از معضلات موجود رفع نخواهد کرد.

متاسفانه در جامعه ما و حتی در بین برخی از کارشناسان و صاحبنظران اقتصادی کشور با استناد به تئوری‌های سنتی اقتصادی (تئوری مقداری پول) همواره مساله رشد نقدینگی به عنوان عامل اصلی بروز تورم مورد توجه واقع شده و جالب‌تر آنکه برخی از مسوولان کشور نیز به علت عملکرد ناصحیح خود که در بسیاری از موارد زمینه تشدید تورم را فراهم ساخته‌اند، در پاسخ به این سوال که عامل تورم چیست؟ بهترین و راحت‌ترین راه را که همان انداختن تقصیر به گردن دیگری است (در اینجا تقصیرها به گردن رشد نقدینگی نهاده می‌شود) انتخاب می‌کنند، در حالی که رشد نقدینگی همواره به طور ذاتی یک پدیده نامطلوب به حساب نمی‌آید، چرا که در هر اقتصاد پویا، سالم و در حال رشد پایدار، جمع پول و نقدینگی در جامعه می‌بایست متناسب با نرخ رشد تولید افزایش یابد تا بتواند پاسخگوی نیازهای معاملاتی جامعه باشد.

متاسفانه به علت حاکم شدن این تفکر در جامعه (رشد نقدینگی عامل اصلی تورم) سیاست‌هایی که در برنامه‌ چهارم توسعه کشور جهت مهار و کنترل تورم اتخاذ شده است، بیشتر معطوف به سیاست‌های طرف تقاضا جهت کنترل رشد نقدینگی از طریق سیاست‌های پولی بوده است و نقش سایر عوامل متعددی که بر روی نرخ تورم تاثیرگذار است، نادیده گرفته شده است.

اما باید گفت که رشد نقدینگی به عنوان یکی از عوامل بروز تورم در اقتصاد ایران مطرح می‌باشد نه عامل اصلی و تنها عامل تورم.

نکته جالب توجهی که در خصوص رشد نقدینگی قابل طرح است و اشاره به آن در اینجا خالی از لطف نمی‌باشد این است که به‌رغم اینکه حجم نقدینگی در دو سال اخیر از رشد بسیار بالایی برخوردار بوده است، اما همواره بخش تولید در اقتصاد کشور به ویژه واحدهای تولیدی و صنعتی کشور از معضل کمبود نقدینگی و سرمایه در گردش رنج می‌برد که این خود نشان از بیمار بودن اقتصاد ایران

دارد.