گواهی سپرده ویژه سرمایه‌گذاری عام در اصل اوراق بهاداری است که سازمان‌ها و ارگان‌ها و موسسات مالی جهت تامین بخشی از هزینه‌های مالی با اخذ مجوز از بانک مرکزی جمهوری اسلامی‌ایران منتشر می‌کنند.

این اوراق بی‌نام و قابل انتقال به غیر می‌باشد که در هر زمان قابل تبدیل به وجه نقد بوده و در سررسیدهای سه ماهه به فاصله از تاریخ انتشار و مدت یک الی پنج ساله در مبالغ یک الی یکصدمیلیون ریالی انتشار می‌یابد. بازپرداخت اصل و سود سپرده در سررسید توسط بانک منتشر کننده تعهد می‌شود.

انتشار گواهی سپرده عام و خاص در بانک‌ها جهت تحقق بخشیدن اهداف آنها از جمله تامین کسری اتاق پایاپای تامین نقدینگی و منبع پرداخت تسهیلات و... بوده و بخش مهمی‌ از فعالیت‌های بانک را به خود اختصاص داده است.

به‌علاوه برای عموم مردم که با مراجعه به شعب منتخب بانک‌ها و خریداری این اوراق امکان سرمایه‌گذاری و دریافت سود بیشتر را ممکن می‌سازد. در رابطه با شناسایی گواهی سپرده برای عموم فقط از طریق جراید و رادیو و تلویزیون و همچنین مراجعه به شعب منتخب می‌توان این امر را تحقق بخشید و در حال حاضر این نوع گواهی سپرده در تعدادی از بانک‌های دولتی منجمله بانک کشاورزی و مسکن و صادرات و همچنین در بانک‌های خصوصی مثل بانک اقتصاد نوین و پاسارگاد منتشر شده و خرید و فروش می‌‌شود.

مروری اجمالی بر گواهی سپرده مدت دار وی‍‍‍‍ژه سرمایه‌گذاری ( عام):

گواهی سپرده مدت‌دار ویژه سرمایه‌گذاری (عام): بانک‌ها و موسسات اعتباری در ازای افتتاح سپرده مدت‌دار ویژه سرمایه‌گذاری (عام) گواهی سپرده مدت‌دار ویژه سرمایه‌گذاری (عام) صادر می‌نمایند. سپرده مدت‌دار ویژه سرمایه‌گذاری (عام) سپرده‌ای است که نزد بانک‌ها و موسسات اعتباری با سررسید مشخص افتتاح می‌شود.

این گواهی‌ها عمدتا بی‌نام بوده و شرایط عمده قرارداد سپرده‌گذاری در آن قید می‌گردد. قابل انتقال به غیر بوده و سپرده‌گذاران می‌توانند این گواهی را بدون فسخ عقد وکالت و تحمل جریمه در سازمان بورس اوراق بهادار بانک‌ها یا موسسات اعتباری معامله و حقوق خود را صلح نمایند. در این حالت رابطه وکالت بین بانک یا موسسه اعتباری و خریداران بعدی اوراق همچنان باقی خواهد ماند تا پذیرش قانونی این اوراق در سازمان بورس اوراق بهادار برای معامله بانک‌ها و موسسات اعتباری مجاز به قبول سفارش از طرف متقاضیان حقیقی یا حقوقی برای خرید گواهی سپرده مدت‌دار ویژه سرمایه‌گذاری (عام)، (اعم از آنکه خود ناشر آن باشند یا نباشند)، می‌باشد.

مدت و سود علی‌الحساب این گونه سپرده‌ها متناسب با سایر سپرده‌ها توسط کمیسیون اعتباری بانک مرکزی تعیین می‌شود. ولی بانک‌ها و موسسات اعتباری غیر بانکی مکلفند چنانچه نرخ سود علی‌الحساب پیشنهادی آنان بیش از نرخ سود علی‌الحساب سپرده‌های پنج‌ساله نزد سیستم بانکی باشد مراتب را جهت اخذ تایید به بانک مرکزی اعلام دارند. همچنین امکان استرداد وجه موضوع گواهی سپرده (به درخواست سپرده‌گذار) توسط بانک یا موسسه اعتباری باید در آگهی افتتاح سپرده مدت‌دار ویژه ذکر شود. در صورتی‌که بانک یا موسسه اعتباری وجه موضوع گواهی را قبل از سررسید مسترد نماید تعیین سود و پرداخت اصل سپرده به موجب دستورالعمل خواهد بود که به تصویب کمیسیون اعتباری بانک مرکزی ج.ا.ا خواهد رسید و توضیح اینکه نسبت سپرده قانونی سپرده‌های فوق را کمیسیون اعتباری بانک مرکزی متناسب با مدت آن معین خواهد کرد.

به‌طور کلی به دلیل اینکه میزان پایداری گواهی سپرده در بانک‌ها پایین می‌باشد و این اوراق عندالمطالبه قابل پرداخت می‌باشد؛ لذا ریسک نقدینگی در بانک را بالا می‌برد.

نرگس ربیع -کارشناس حسابداری