دنیای اقتصاد- سومین نشست هم‌اندیشی رییس کل بانک مرکزی با اقتصاددانان که عصر سه‌شنبه با موضوع نحوه کنترل نقدینگی برای مهار تورم برگزار شد، به بررسی نحوه استفاده از اوراق مشارکت برای وصول به این هدف اختصاص یافت و اقتصاددانان حاضر به رییس کل اعلام کردند که این ابزار موقعی مفید فایده است که هماهنگ با سایر سیاست‌های پولی و مالی دولت باشد. در جلسه هم‌اندیشی رییس کل بانک مرکزی با اقتصاددانان چه گذشت؟

انتشار اوراق مشارکت در بوته نقد

لیلا اکبرپور

سومین جلسه هم‌اندیشی رییس کل بانک مرکزی با استادان دانشگاهی و صاحب‌نظران حوزه اقتصاد کشور عصر روز گذشته در ساختمان بانک مرکزی برگزار شد. یکی از اقتصاددانان حاضر در جلسه پریروز که خواست نامش ذکر نشود، درخصوص این هم‌اندیشی گفت: جلسه دیروز با بررسی موضوع انتشار اوراق مشارکت بانک مرکزی و کنترل نقدینگی و راهکارهای استفاده صحیح از این ابزار برگزار شد.

او با تاکید بر اینکه استفاده از اوراق مشارکت برای کنترل نقدینگی باید در آینده موثر واقع و درنهایت منجر به کاهش نقدینگی شود، گفت: دیدگاه‌های اقتصادی تمام اقتصاددانان حاضر در جلسه مشتمل بر این بود: زمانی این ابزار که یکی از ابزارهای سیاست پولی است، می‌تواند موثر باشد که همگن با سیاست‌های مالی منسجم و کنترل شده قرار گیرد.

این اقتصاددان یادآور شد: نرخ سود ۵/۱۵درصد اوراق مشارکت چنانچه در کنار اصل پول قرار گیرد، طی مدت ۴سال میزان نقدینگی را ۲برابر می‌کند که مغایر با اهداف اصلی انتشار اوراق مشارکت است و اثری مثبت نیز در اقتصاد نخواهد داشت.

او ادامه داد: بنابراین انتشار اوراق مشارکت باید با سیاست‌های مالی هماهنگ باشد.

او در بخش دیگری از سخنانش به موضوع رشد نقدینگی مطرح شده در جلسه روز گذشته مظاهری با اقتصاددانان اشاره کرد و گفت: شاهد بودیم افزایش نقدینگی ناشی از سیاست های پولی دولت به میزان ۳۰ تا ۴۰درصد طی سال‌های ۸۴ و ۸۵ رشد کرد و حجم نقدینگی را از ۶۲هزار میلیارد تومان در سال ۸۴ به ۱۵۰هزار میلیارد تومان در سال ۸۶ افزایش داد.

او تاکید کرد: در جلسه روز گذشته به صراحت گفته شد: فروش اوراق مشارکت ۲هزار میلیارد تومانی توانایی خنثی کردن افزایش نقدینگی ناشی از سیاست‌های مالی دولت را ندارد.

به گفته این اقتصاددان نرخ رشد نقدینگی و سیاست‌های پولی در سایر کشورهای همسایه در این جلسه مورد بررسی قرار گرفت که براساس مشاهدات در کشورهای دیگر به ویژه کشورهای نفت‌خیز، نقدینگی سالانه (در سال‌های اخیر) به طور متوسط ۱۰ تا ۱۵درصد افزایش یافته و رشد تولید ناخالص داخلی آنان هم از ایران بالاتر بوده است که نشان می‌دهد سیاست‌های ایران را دنبال نکردند و عملکرد مطلوب‌تری داشته‌اند.

او یک بار دیگر تاکید کرد: اکثر اقتصاددانان بر این مساله مصر بودند که تزریق پول در اقتصاد دولتی غیرپویا که در بخش تولید، بهره‌وری مناسبی ندارد منجر به رشد تورم خواهد شد.

او در پاسخ به این سوال دنیای اقتصاد که آیا مظاهری رییس کل بانک مرکزی از نقطه‌نظرات کارشناسان اقتصادی استقبال می‌کند؟ گفت: بله، رییس کل با دقت به نقطه‌نظرات گوش می‌دهد و مواردی را یادداشت می‌کند، اما آنچه درخواست اقتصاددانان در جلسه دیروز بود، اینکه یک نماینده از هیات دولت در جلسات هم‌اندیشی حضور داشته باشد و از نزدیک انتقادات و پیشنهادهای اقتصاددانان را شنیده و شاهد تبادل نظر رییس کل بانک مرکزی و استادان دانشگاهی باشد.

او افزود: این امر موجب خواهد شد تا اختلاف‌نظرات دولت با اقتصاددانان در این جلسات شفاف شود و بالاخره یکی از دو طرف، دیگری را قانع کند.

او در خاتمه خاطرنشان کرد: حضور یک نماینده از هیات دولت در جلسات هم‌اندیشی موجب تبادل نظر اساتید دانشگاهی و دولت خواهد شد و دلایل مثبت اساتید دانشگاهی ارائه و به دولت منعکس می‌شود و باعث تمکین دولت از اقتصاددانان خواهد شد. به گفته او جلسه چهارم هم‌اندیشی به طور ماهانه برگزار می‌شود.

مباحث جلسه ۵/۲ ساعته در بانک مرکزی

به گزارش روابط عمومی بانک مرکزی، درجلسه روز سه‌شنبه چند تن از نمایندگان مجلس شورای اسلامی و استادان دانشگاه مانند احمد توکلی، ایرج ندیمی، رضا عبداللهی، مرتضی‌ا... داد، بیژن بیدآباد، محمد رضا فلاح، کاظم یاوری، حسین عبده تبریزی، حمید پور محمدی، محمد‌هادی مهدوی، علی خورسندیان، احمد شاه مرادی، اسدا... فرزین وش، حسین اسدی، محمد ابراهیم یاوری، مسعود حجاریان حضور داشتند. حاجیان مدیر کل اقتصادی بانک مرکزی گزارشی تحت عنوان: «اوراق مشارکت بانک مرکزی؛ آسیب‌شناسی وضع موجود و پیشنهاد الگوی جدید» ارائه کرد.

در بخش دیگری از این نشست، حاضران در جلسه، به بیان دیدگاه‌های خود درباره اوراق مشارکت و محاسن و معایب عرضه آن پرداختند.

در این نشست همچنین بر لزوم تعامل نزدیکتر و بیش از پیش میان دولت و بانک مرکزی در جهت حل مشکلات موجود با حضور نمایندگانی از هیات دولت در نشست‌های آتی تاکید شد.

هدف از برگزاری این جلسات حصول اجماع و اخذ نظرات کارشناسانه برای بررسی و حل مشکلات و تنگناهای اقتصادی کشور است. نایب رییس کمیسیون اقتصادی مجلس، رشد نقدینگی، چگونگی فروش اوراق مشارکت ونیز روند صعودی نرخ تورم و راه‌های مقابله با آن را از جمله مباحث مطرح شده در سومین جلسه هم اندیشی رییس کل بانک مرکزی با اقتصاددانان که روز سه‌شنبه برگزار شد، ذکر کرد.

«ایرج ندیمی» که به عنوان یکی از صاحب‌نظران اقتصادی در این نشست حضور یافته بود، به ایرنا گفت: جلسه با آقای «طهماسب مظاهری» ۵/۲ساعت طول کشید و تقریبا تمامی اقتصاددانان حاضر در نشست، دیدگاه‌های خود را مطرح کردند.

وی به برخی مباحث مطرح شده در زمینه انتشار اوراق مشارکت اشاره کرد و افزود: این سوال مطرح است که آیا اوراق مشارکت متناسب با اصل ۴۴ قانون اساسی نیز باید به همین شیوه منتشر شود؟ اگر قرار است بخش‌های خصوصی و تعاونی جای دولت را بگیرند، آیا دلیلی وجود دارد که تحت عنوان طرح‌های عمرانی، اوراق مشارکت عرضه شود.

نماینده لاهیجان در مجلس شورای اسلامی اضافه کرد: آیا اساسا اولویت گزینی پروژه‌ها برای فروش اوراق مشارکت بر اساس مزیت اقتصادی است و یا پیگیری‌‌های سیاسی؟آیا فروش اوراق مشارکت با توجه به هزینه‌های تبلیغاتی و سوددهی آنها دارای صرفه اقتصادی است؟

ندیمی در ادامه گفت: آیا در ارتباط با تفاوت بین سود و ربا در موضوع اوراق مشارکت از لحاظ شرعی اجماع وجود دارد؟ آیا در مباحث اجاره و کرایه پول و شرکت در سود و زیان پروژه، می‌توان پذیرفت که در اوراق مشارکت نیز خریدار در سود و زیان صاحب پروژه به طور واقعی سهیم است؟

نایب رییس کمیسیون اقتصادی مجلس، بازگشت سرمایه در پروژه‌های مشمول اوراق مشارکت، عدم تناسب میزان سود اوراق مشارکت با سایر نرخ‌های مصوب سود بانک مرکزی را از دیگر مباحث مطرح شده در این نشست، عنوان کرد.

وی افزود: در مورد شرایط بودجه انبساطی و انقباضی نیز این سوال مطرح است که آیا باید در هر دو حالت، اوراق مشارکت عرضه کنیم؟ علاوه ‌بر این، تفاوت اوراق مشارکت با اسکناس چیست؟

نماینده لاهیجان در پایان کاهش دلالی و واسطه‌گری در اثر هدایت نقدینگی به سمت و سوی فعالیت‌های مولد را نیز از جمله بحث‌های نشست اقتصاددانان با رییس کل بانک مرکزی، ذکر کرد.

ندیمی در عین حال گفت که این نشست، کارشناسی بود و بیش از آنکه منجر به تصمیم‌گیری آنی گردد، در تصمیم‌سازی‌ها نقش خواهد داشت.