آتیه نگری و پس‌انداز با بیمه‌های عمر و پس‌انداز
عباس رنجبر کلهرودی*
ای دل از پست و بلند روزگار اندیشه کن
در برومندی ز قحط برگ و بار اندیشه کن
از نسیمی‌دفتر ایام بر هم می‌خورد از ورق گردانی لیل و نهار اندیشه کن
بر لب بام خطر نتوان به خواب امن رفت
ایمنی خواهی زاوج اعتبار اندیشه کن
صائب تبریزی

پیرو فرمان ریاست محترم جمهوری به وزیر اقتصاد مبنی بر ایجاد تحول در صنعت بیمه، برنامه تحول در صنعت بیمه در دستور کار مسوولان ذیربط قرار گرفت و دو همایش تحت عناوین «مدیریت بر چالش‌های فراروی صنعت بیمه» و «بیمه و اقتصاد ملی» به‌ترتیب در تاریخ‌های ۲۸/۴/۸۶ و ۱۸/۶/۸۶ همچنین چهاردهمین سمینار بیمه و توسعه با موضوع «راهکار‌های توسعه بیمه‌های عمر» در ۱۳ آذر (روز بیمه) برگزار شد و کارگروه‌های متعددی جهت بررسی نحوه تحول در صنعت بیمه تشکیل شد. در حکم ریاست محترم جمهوری خطاب به وزیر محترم اقتصاد به منظور ایجاد تحول در صنعت بیمه ده محور مختلف (جهت‌گیری) تعیین شده که دو محور آن به بیمه‌های عمر و بیمه‌های خرد اختصاص یافته است.
- توسعه بیمه‌های عمر به منظور بالا بردن رفاه اجتماعی (بند 4 فرمان)
- ارائه طرح‌های جدید بیمه‌ای (بیمه‌های خرد) برای ارائه خدمات بیمه‌ای به اقشار کم‌درآمد و آسیب‌پذیر. (بند۵فرمان)
مقاله زیر، تحت عنوان «آتیه‌نگری و پس‌انداز با بیمه‌های عمر و پس‌انداز» تلاشی جهت معرفی بیمه‌های عمر و ویژگی‌ها و کارکردهای آن در راستای تبیین و تشریح دو محور فوق است.
مقدمه
انسان به عنوان خلیفه الهی در نظام هستی حرمت و کرامت ویژه‌ای دارد. کمال و سعادت بشر از اهداف خلقت برشمرده شده است. تحقق کمال و سعادت انسانی بدون وجود امنیت و آسایش فکری در جهان پرمخاطره دشوار و ناممکن به‌نظر می‌رسد. بیماری‌، کهولت‌، فقر و کاهش درآمد‌، ازکارافتادگی و از همه مهم‌تر فوت زودرس از وقایعی است که علاوه بر اینکه خانواده‌ها را از جنبه عاطفی تحت تاثیر قرار می‌دهد‌، پیامد‌های ناگوار اقتصادی زیادی به همراه دارد. علاوه بر آن رویدادهایی نظیر: ازدواج‌، تولد فرزند‌، خرید خانه‌، تحصیلات عالی و... اگرچه شیرین و دلنشین است‌، لیکن تبعات اقتصادی آن اغلب باعث مشکلات فراوانی برای خانواده‌ها می‌‌شود.
انسان از یک سو به‌دلیل آسیب‌پذیری در مقابل حوادث گوناگون و از سوی دیگر به‌دلیل نیاز غریزی به امنیت خاطر و رفاه اجتماعی‌، همیشه به‌دنبال راهکار‌هایی بوده است تا پیامدهای ناشی از حوادث ناگوار را کاهش دهد. کمک به نیازمندان و زیاندیدگان از طریق سازوکارهایی همچون تعاون‌، همیاری و ایجاد صندوق و... در جوامع مختلف مورد استفاده قرار گرفته است. بیمه یکی از مهم‌ترین و با ارزش‌ترین دستاورد جامعه بشری در جهت رویارویی با مخاطرات گوناگون و شرایط دشوار زندگی است.
فایده بیمه چیست؟
فایده اصلی بیمه‌، دادن اطمینان به افراد در جهت مقابله با خطرات احتمالی است. فارغ از نوع بیمه می‌توان گفت، بیمه علاوه بر ایجاد محیطی امن برای فعالیت‌های اقتصادی‌، باعث ایجاد اطمینان برای کار و تولید و سرمایه‌گذاری و به‌طور کلی ایجاد فضای امن و آرام برای فعالیت‌های اجتماعی و اقتصادی است.
انسان موجودی آینده‌نگر و دوراندیش و خطرگریز است و ابهام نسبت به آینده و نیازهای آتی‌، تامین آتیه خانواده‌، ازدواج‌، خرید مسکن‌، تولد فرزندان‌، تحصیلات عالی و دغدغه‌ها و دل‌مشغولی‌هایی از این قبیل‌، نیازهایی است که فقط با بهره‌گیری از بیمه و مزایای آن مرتفع خواهد شد.
امروزه بیمه در جوامع مختلف نقش‌ها و کارکردهای زیادی دارد. صنعت بیمه که از ارکان مهم اقتصادی و از پشتوانه‌های بازارهای مالی است‌. از سویی مبالغ حاصل شده از فروش بیمه‌های مختلف‌، باعث رونق اقتصادی‌، ایجاد فرصت‌های شغلی و سرمایه‌گذاری‌های بلند مدت و سودآور است و از سوی دیگر صنعت بیمه با جبران خسارت‌های ناشی از حوادث ناگوار و ارائه پوشش‌های بیمه‌ای جهت مقابله با ریسک‌های مختلف‌، پشتوانه عظیمی‌ برای کلیه بخش‌های اقتصادی است و امنیت و آرامش خاطر جامعه و آحاد مردم را فراهم می‌سازد و از سوی دیگر باعث ارتقای سطح رفاه اجتماعی مردم خواهد شد و از این منظر راهکار مناسبی برای مقابله با آسیب‌های اجتماعی و دغدغه‌های روانی ناشی از آن است‌.
خطراتی که با انواع بیمه تحت پوشش قرار می‌گیرند، می‌توان به دو دسته خطرات جانی و خطرات مالی (اشخاص و اموال) تقسیم کرد، به‌عنوان مثال بیمه‌های درمان‌، عمر‌، از کارافتادگی و حوادث جزو بیمه‌های جانی (اشخاص) و بیمه‌های آتش سوزی‌، اتومبیل و‌... جزو بیمه‌های اموال طبقه بندی می‌شوند.
بیمه‌های اشخاص از آنجایی که با جان انسان سرو کار دارند از اهمیت ویژه‌ای برخوردار هستند‌، جان انسان قابل ارزش‌گذاری نیست، بنابراین هدف این نوع بیمه‌ها فقط جبران خسارت نمی‌باشد، بلکه هدف عمده‌ این بیمه‌، دادن تامین‌های مناسب در مقابل ریسک‌های فردی مانند فوت‌، حوادث‌، بیماری و یا بار مالی ناشی از تحقق شرایط خاص نظیر ازدواج‌، تولد فرزندان، خرید خانه و... است. و از مهمترین بیمه‌های اشخاص بیمه‌های عمر است‌ و از کامل‌ترین بیمه‌های عمر‌، هم به لحاظ کارکرد وهم از جهت نوع تامین‌های قابل ارائه و نیز مدت و جنبه پس‌اندازی آن‌، بیمه‌های عمر و پس‌انداز است.
بیمه عمر چیست؟
بیمه عمر و یا قرارداد بیمه عمر را می‌توان این‌گونه تعریف کرد:
قراردادی است که به موجب آن بیمه‌گر (شرکت بیمه) در قبال دریافت حق بیمه متعهد می‌شود که در صورت فوت بیمه شده و یا زنده ماندن (حیات) او مبلغ سرمایه بیمه را به‌طور یکجا یا به‌صورت مستمری، در موعد مقرر، به استفاده کننده بپردازد‌.
قبل از توضیح بیشتر راجع به بیمه‌های عمر توضیح چند اصطلاح مهم بیمه‌ای ضروری به نظر می‌رسد‌.
بیمه‌گر‌: به شرکت بیمه اطلاق می‌شود.
بیمه شده‌: فردی است که فوت یا حیات او در قرارداد بیمه، مورد بیمه قرار گرفته است‌.
بیمه‌گذار‌: شخص حقیقی و یا حقوقی است که حق بیمه را پرداخت و قرارداد بیمه را منعقد می‌کند‌.
استفاده‌کننده‌: شخصی حقیقی یا حقوقی است که سرمایه بیمه را در صورت فوت و یا حیات بیمه شده دریافت می‌کند‌.
سرمایه بیمه‌: وجهی است که درصورت فوت و یا انقضای قرارداد بیمه به استفاده‌کننده پرداخت می‌شود‌.
حق بیمه‌: وجهی است که بیمه‌گذار در مقابل تعهدات بیمه‌گر به صورت اقساط و یا یکجا پرداخت می‌کند.
انواع بیمه‌های عمر
بیمه‌های عمر انواع گوناگون دارد‌. بالغ بر صدها نوع بیمه عمر در نقاط مختلف دنیا عرضه می‌گردد‌. به‌طور کلی بیمه‌های عمر را می‌توان به سه دسته تقسیم نمود که توضیح اجمالی هر دسته و انواع بیمه‌های عمر و پس‌انداز آن که در کشور ما ارائه می‌شود به شرح زیر است‌:
1 - بیمه‌های عمر خطر فوت (به شرط فوت)
در این نوع بیمه‌، شرکت بیمه تعهد می‌کند درصورت فوت بیمه شده در طول مدت قرارداد‌، سرمایه بیمه را به استفاده کننده بپردازد‌. بدیهی است که در صورت حیات بیمه شده‌، شرکت بیمه تعهدی ندارد‌. از انواع این بیمه است‌: بیمه عمر زمانی‌، بیمه عمر مانده بدهکار‌، بیمه تمام عمر و‌...
2 - بیمه‌های عمر به شرط حیات
در این نوع بیمه شرکت بیمه تعهد می‌کند درصورت حیات بیمه شده تا زمان انقضای مدت بیمه‌نامه‌، سرمایه بیمه را به صورت یکجا و یا مستمری به استفاده کننده بپردازد‌. از انواع این بیمه است‌: بیمه تشکیل سرمایه و انواع بیمه‌های مستمری‌.
3 - بیمه‌های عمر و پس‌انداز (مختلط)
بیمه‌های عمر و پس‌انداز ‌که بهترین و کامل‌ترین نوع بیمه عمر است در حقیقت ‌ترکیبی از دو نوع بیمه به شرح فوق است به عبارت دیگر بیمه عمر و پس‌انداز، ‌ترکیبی از دو نوع بیمه عمر به شرط فوت و حیات و یا بیمه عمر به‌علاوه پس‌انداز است. بنابراین ریسک خطر فوت و احتمال زنده ماندن در یک بیمه‌نامه مورد بیمه قرار می‌گیرند‌. بنابراین پرداخت سرمایه در این بیمه‌نامه برخلاف دو بیمه‌نامه قبلی قطعی است‌.
مثال‌: چنانچه بیمه شده 30 ساله‌ای بخواهد خود را در مقابل ده میلیون ریال، بیمه عمر و پس‌انداز کند، حق بیمه ماهانه او با توجه مدت بیمه‌نامه به‌شرح زیر خواهد بود:


شرکت‌های بیمه حق بیمه‌های عمر و پس‌انداز را به دو مولفه تقسیم و بخش اندکی از حق بیمه را بابت حق بیمه خطر فوت و هزینه‌های جانبی و بخش عمده آن را به عنوان اندوخته پس‌انداز می‌کنند- به‌این بخش پس‌اندازی «اندوخته ریاضی» گفته می‌شود. و پس‌اندازهای ایجاد شده را در چهارچوب قوانین و مقررات در بخش‌های مختلف اقتصادی سرمایه‌گذاری می‌کنند.
مزایای بیمه‌های عمر و پس‌انداز
بیمه‌های عمر و پس‌انداز برای شخص بیمه شده مزیت‌های زیادی به همراه دارد از قبیل‌:
- تامین آتیه برای خانواده و حمایت از خانواده در صورت فوت سرپرست و نان‌آور خانواده
- ایجاد مستمری برای دوران بازنشستگی
- تشکیل سرمایه برای مصارف خاص
علاوه بر مزیت‌های فوق‌، مزایای اجتماعی و اقتصادی زیر نیز برای بیمه‌های عمر و پس‌انداز متصور است‌. از جهت اقتصادی‌، حق بیمه‌های خرد که از بیمه‌گذاران بیمه‌های عمر جمع‌آوری می‌شود موجب تشکیل سرمایه‌های کلان می‌شود و شرکت‌های بیمه با توجه به تعهدات خود نسبت به بیمه‌گذاران‌، این سرمایه‌ها را در بازارهای مالی و پروژه‌های اقتصادی مهم کشور سرمایه‌گذاری می‌کنند، این عمل علاوه بر به همراه داشتن سودهای مناسب و تضمین شده جهت بیمه‌گذاران‌، باعث رشد و توسعه اقتصادی کشور می‌شود و از بعد اجتماعی نیز بیمه‌گذار و بیمه شده با داشتن بیمه عمر با آرامش و اطمینان به فعالیت می‌پردازند و نگران خود و خانواده و شریکان اقتصادی خود درصورت فوت و یا از کارافتادگی و... نیستند، زیرا در چنین شرایطی خود را در حمایت یک حامی‌قدرتمند خواهند دید‌.
افزون بر مزایای اقتصادی و اجتماعی بیمه‌های عمر مزایای شخصی زیادی نیز برای بیمه شده به همراه خواهد داشت که از آن جمله است‌:‌
- پرداخت سرمایه مطمئن و تضمین شده در انتهای مدت بیمه‌نامه‌.
- پرداخت سود مشارکت در منافع به میزان ۸۵ درصد‌.
سود مشارکت در منافع: درصدی از سود منافع حاصل از معاملات بیمه عمر است که بیمه‌گران عمر به بیمه‌گذاران خود می‌دهند‌. منابع تامین مشارکت در سود عبارتند از‌: تفاوت تعداد مرگ‌و‌میر واقعی و تعداد مرگ‌و‌میر پیش‌بینی شده طبق جدول مرگ‌و‌میر مورد استفاده
صرفه جویی در هزینه‌های اداری بیمه‌گر و نیز منافع حاصل از سرمایه‌گذاری‌های ذخیره‌های ریاضی بیمه‌گذاران.
- امکان دریافت وام از محل بیمه‌.
وام‌: به موجب آیین‌نامه شماره ۱۳ و اصلاحات آن و نیز آیین‌نامه شماره ۱۶ شورای‌عالی بیمه‌، شرکت‌های بیمه می‌توانند از محل اندوخته ریاضی بیمه‌های عمر‌، به بیمه‌گذاران بیمه‌های عمر که دارای ارزش بازخریدی هستند(بیمه‌های مختلط و بیمه‌های به شرط حیات با استرداد حق بیمه و تمام عمر) وام پرداخت کنند.
- امکان مخفف کردن سرمایه بیمه
سرمایه مخفف‌: ممکن است بیمه‌گذار به دلایل اقتصادی و یا هر دلیل دیگر قادر و یا مایل به ادامه پرداخت حق بیمه نباشد و از سوی دیگر نخواهد بیمه‌نامه خود را بازخرید و مبلغ اندوخته ریاضی را نیز دریافت کند، لذا در چنین مواقعی سرمایه بیمه‌نامه نسبت به حق بیمه‌های پرداخت شده کاهش یافته و اعتبار بیمه‌نامه با سرمایه مخفف (کاهش یافته) ادامه می‌یابد‌.
- امکان بازخرید بیمه‌نامه
بازخرید‌: بیمه‌نامه‌های عمر و پس‌انداز به‌دلیل اینکه دارای جنبه پس‌اندازی هستند، به همین دلیل در طول مدت بیمه، بابت هر بیمه‌نامه‌، اندوخته ریاضی تشکیل و هر سال نسبت به سال گذشته افزایش می‌یابد و در نهایت سرمایه اصلی بیمه‌نامه را تشکیل می‌دهد و لذا چنانچه بیمه‌گذار پس از گذشت دو سال بخواهد ارتباط خود را با شرکت بیمه قطع کند می‌تواند ارزش بازخریدی بیمه‌نامه خود را دریافت نماید شرکت‌های بیمه هنگام صدور بیمه‌نامه جدول ارزش بازخرید بیمه‌نامه را ضمیمه بیمه‌نامه می‌کنند‌.
- امکان انتخاب و تعیین نحوه پرداخت حق بیمه
تعیین نحوه پرداخت حق بیمه‌: با توجه به توان مالی بیمه‌گذار‌، بیمه‌گذار می‌تواند حق بیمه خود را به صورت اقساط ماهانه‌، سه ماهه‌، شش ماهه‌، سالانه و یا به‌صورت یکجا در شروع بیمه‌نامه پرداخت کند.
- معاف بودن سرمایه بیمه‌های عمر از مالیات بر درآمد (موضوع ماده 136 قانون مالیات‌های مستقیم)
«وجوه پرداختی بابت بیمه عمر از طرف موسسه‌های بیمه که به‌موجب قرارداد‌های منعقد شده بیمه عاید ذینفع می‌شود‌، از پرداخت مالیات معاف است»
- امکان تغییر شرایط بیمه‌نامه و افزایش سرمایه بیمه‌نامه در طول مدت بیمه‌نامه
- معافیت مالیاتی حق بیمه‌های عمر (موضوع ماده ۱۳۷ قانون مالیات‌های مستقیم)
«هزینه‌های درمانی هر مودی بابت معالجه خود و یا همسر‌، اولاد‌، پدر‌، مادر، برادر، و خواهر تحت تکفل در یک سال مالیاتی به شرط این که دریافت‌کننده موسسه درمانی یا پزشک مقیم ایران باشد و دریافت وجه را گواهی کند. همچنین حق بیمه پرداختی هر شخص حقیقی به موسسه‌های ایرانی بابت بیمه‌های عمر و بیمه‌های درمانی از درآمد مشمول مالیات مودی کسر می‌‌شود...»
- احتساب حق بیمه عمر به‌عنوان هزینه قابل قبول مالیاتی برای بیمه‌گذاران (موضوع ماده ۱۴۸ قانون مالیات‌های مستقیم)
«هزینه‌هایی که حایز شرایط مذکور در ماده فوق (ماده 147) می‌باشد به شرح زیر در حساب مالیاتی قابل قبول است‌.
«هزینه‌های بهداشتی و درمانی و وجوه پرداختی بابت بیمه‌های بهداشتی و عمر و حوادث ناشی از کارکارکنان»
- معافیت سرمایه بیمه عمر از مالیات بر درآمد (موضوع ماده 24 قانون مالیات‌های مستقیم )
«وجوه بازنشستگی و وظیفه و پس‌انداز و مزایای پایان خدمت‌، مطالبات مربوط به خسارت اخراج‌، یا خرید خدمت و مرخصی استحقاقی استفاده نشده و بیمه‌های اجتماعی و نیز وجوه پرداختی توسط موسسات بیمه یا بیمه‌گذار و یا کارفرما از قبیل بیمه عمر‌، خسارت فوت و همچنین دیه و مانند آنها حسب مورد که کجا و یا به طور مستمر به ورثه متوفی پرداخت می‌شود.»
علاوه بر این
- سرمایه بیمه عمر از ماترک بیمه شده تفکیک شده است.
- سرمایه بیمه عمر مشمول قاعده تقسیم ارث نیست.
- سرمایه بیمه عمر از طرف طلبکاران قابل توقیف نیست.
- امکان توثیق بیمه‌نامه به‌عنوان یک وثیقه مطمئن برای بستانکاران.
- امکان انتقال بیمه‌نامه به غیر از طریق صدور الحاقیه‌، ظهرنویسی بیمه‌نامه و یا صدور سند رسمی‌.
انواع بیمه‌های عمر و پس‌انداز
بیمه‌های عمر و پس‌انداز‌، انواع گوناگونی دارد به اسامی‌مختلفی از طرف شرکت‌های بیمه عرضه می‌شود. بیمه‌های مذکور به‌رغم اینکه دارای ماهیت تقریبا» یکسانی هستند لیکن با توجه به نیازهای گوناگون خریداران به شکل‌های متفاوتی عرضه می‌شوند.
مهمترین بیمه‌های عمر و پس‌انداز که در حال حاضر از طرف شرکت بیمه دانا عرضه می‌گردد، به شرح زیر است‌:
۱ - بیمه‌نامه زندگی و سرمایه‌گذاری
هدف از این بیمه‌ایجاد تامین بیمه‌ای مناسب جهت بیمه شده توام با یک سرمایه‌گذاری است.
تعهدات این بیمه به شرح زیر است‌:
1 -1- پرداخت سرمایه بیمه تعیین شده در پایان مدت بیمه‌نامه‌.
۱ -۲- پرداخت اصل سرمایه بیمه در صورت فوت بیمه شده‌.
1 -3- پرداخت دو برابر سرمایه بیمه در صورت فوت بیمه شده به علت حادثه‌.
۱ -۴- معافیت از پرداخت حق بیمه در صورت از کارافتادگی کامل و دائم بیمه شده‌.
2 - بیمه سرمایه فرزندان
هدف از این بیمه تامین آتیه کودکان و نوجوانان و زدودن دغدغه خاطر همه پدران و مادران جهت آینده فرزندانشان و ایجاد سرمایه‌ای مطمئن برای تهیه جهیزیه‌، هزینه تحصیلات عالی‌، ازدواج و... می‌باشد‌.
تعهدات بیمه‌گر:
۲ -۱- پرداخت سرمایه بیمه به استفاده‌کننده در پایان مدت برای تهیه جهیزیه‌، هزینه تحصیلات عالی‌، ازدواج‌، خرید مسکن و... اعم از اینکه بیمه شده در آن هنگام در قید حیات باشد یا نباشد.
2 -2- معافیت از پرداخت حق بیمه در صورت از کار افتادگی بیمه‌گذار در طی مدت بیمه‌.
۳ -۲-هر گاه بیمه شده در طول مدت بیمه فوت شود و یا در اثر حادثه از کارافتاده کامل و دائم شود از آن پس حق بیمه دریافت نمی‌شود ولی سرمایه در پایان مدت پرداخت می‌شود.
4 -2- هرگاه استفاده کننده در طول مدت در اثر حادثه ازکارافتاده کامل و دائم شود علاوه بر سرمایه بند یک‌، سرمایه معادل سرمایه بیمه‌نامه بلافاصله پرداخت خواهد شد‌.
۳ - بیمه تامین خانواده
هدف از این بیمه تامین سرمایه‌ای مناسب برای ادامه زندگی خانواده درزمان کهولت و یا فوت بیمه شده می‌باشد.
تعهدات بیمه‌گر:
3 -1- پرداخت سرمایه در سررسید بیمه‌نامه اعم از اینکه بیمه شده در آن هنگام در قید حیات باشد یا نباشد‌.
۳ -۲-هرگاه بیمه شده قبل از سررسید بیمه‌نامه فوت کند، از تاریخ فوت تا پایان مدت بیمه‌نامه سالانه مبلغی معادل۱۰درصد سرمایه بیمه‌نامه به‌صورت مستمری به ذینفع پرداخت می‌‌شود و در سررسید بیمه‌نامه سرمایه مندرج در بیمه‌نامه پرداخت خواهد شد‌.
3 -3- هر گاه بیمه شده در طول مدت بیمه در اثر حادثه مشمول بیمه دچار ازکارافتادگی کامل و دائم شود از آن پس حق بیمه‌ای دریافت نمی‌شود، ولی تعهد بیمه به قوت خود باقی است و سرمایه بیمه در سررسید آن به ذینفع و یا استفاده‌کنندگان پرداخت خواهد شد‌.
۴ - بیمه مهریه
این طرح به منظور ایجاد تحکیم بیشتر خانواده‌ها و با هدف امکان پرداخت مهریه از طرف شوهر به همسر در طول زندگی مشترک تهیه شده است‌.
تعهدات بیمه‌گر‌:
4 -1- پرداخت سرمایه بیمه در صورت ادامه اعتبار بیمه‌نامه و حیات شوهر تا انقضای مدت به همسر‌.
۴ -۲- پرداخت سرمایه بیمه در صورت فوت شوهر در طی مدت اعتبار بیمه‌نامه به همسر‌.
4 -3- در صورت از کارافتادگی کامل و دائم شوهر در اثر حادثه‌، پرداخت معادل سرمایه بیمه در طول مدت اعتبار بیمه‌نامه به وی و پرداخت تعهدات مندرج در بند 1 به همسر‌.
۴ -۴- معافیت از ادامه پرداخت حق بیمه در صورت از کار افتادگی دائم و کامل شوهر در طی مدت اعتبار بیمه‌نامه‌.
5 - بیمه آتیه فرزندان
سرمایه‌گذاری، خرید مسکن، تهیه جهیزیه، تامین هزینه تحصیل فرزندان به همراه پوشش‌های بیمه‌ای از اهداف عمده‌این طرح است‌.
تعهدات بیمه‌گر‌:
۵ -۱- پرداخت سرمایه بیمه در صورت حیات بیمه شده در پایان مدت بیمه‌نامه‌.
5 -2- پرداخت سرمایه بیمه‌نامه در پایان مدت بیمه در صورت فوت عادی بیمه شده‌.
تذکر‌: پوشش فوت عادی در دو سال اول قرارداد استثنا است‌.
5 -3- پرداخت سرمایه بیمه بلافاصله، درصورت فوت بیمه شده در اثر حادثه (علاوه بر بند 2)
۵ -۴- استرداد حق بیمه‌های پرداختی درصورت فوت عادی بیمه شده در طول دو سال اول بیمه‌نامه
در این بیمه‌نامه بیمه شده از انجام معاینات پزشکی معاف شده و در مقابل درصورت فوت عادی بیمه شده در دو سال اول‌، شرکت بیمه نیز تعهدی نخواهد داشت‌.
بیمه‌های خطر فوت
به‌رغم اینکه بیمه‌های عمر و پس‌انداز به‌دلایلی که عنوان گردید از محبوبیت و کارآمدی بیشتری نسبت به بیمه‌نامه‌های خطر فوت برخوردارند لیکن سایر بیمه‌نامه‌ها از جمله انواع بیمه‌های خطر فوت به‌شرح زیر نیز تامین‌کننده بخشی از نیازهای مردم هستند.
الف. بیمه عمر ساده زمانی
یک نوع بیمه عمر است که شرکت بیمه تعهد می‌کند در صورت فوت بیمه شده در طی مدت اعتبار قرارداد سرمایه بیمه‌نامه را به استفاده کننده بپردازد و چنانچه بیمه شده در پایان قرارداد زنده باشد‌، شرکت بیمه تعهدی ندارد مدت این نوع بیمه حداقل یک سال و حداکثر 30 سال و معمولا تا سن 70 سالگی قابل ارائه می‌باشد‌.
با عنایت به میزان اندک حق بیمه در این بیمه‌نامه برای کسانی که به هر دلیل مایلند در صورت فوت آنان سرمایه‌ای به وراث یا استفاده‌کنندگان و یا شرکای زندگی و یا تجاری آنان تعلق گیرد بیمه‌نامه مناسبی است‌. روش پرداخت حق بیمه در بیمه عمر زمانی به‌صورت سالانه و یا یکجا است.
ب. بیمه تمام عمر
بیمه تمام عمر از انواع بیمه‌های به شرط فوت است در این بیمه‌نامه شرکت بیمه تعهد می‌کند که بیمه شده در هر زمانی که فوت کند سرمایه بیمه را به استفاده‌کنندگان بپردازد‌، شرکت‌های بیمه معمولا متقاضیان بیمه را در بیمه‌های به شرط فوت و مختلط حداکثر تا سن ۷۰ سالگی تحت پوشش قرار می‌دهند و در سن ۷۰ سالگی پوشش بیمه‌ای او قطع می‌گردد‌. لیکن در بیمه تمام عمر این محدودیت وجود ندارد و بیمه شده تا زمان فوت - هر زمان که اتفاق بیافتد - تحت پوشش خواهد بود‌.
ج‌. بیمه عمر مانده بدهکار (بیمه سرمایه نزولی)
یک نوع پوشش خطر فوت است که سرمایه بیمه در طول مدت بیمه کاهش می‌یابد و در انتهای مدت به صفر می‌رسد‌. در این بیمه‌نامه شرکت بیمه تعهد می‌کند که در صورت فوت بیمه شده باقیمانده اقساط وام دریافتی بیمه شده را از زمان فوت بیمه شده‌، به‌طور یکجا به موسسه پرداخت کننده وام‌، پرداخت کند.
هدف از این بیمه تضمین مناسبی برای پرداخت باقیمانده وام دریافتی بیمه شده از بانک‌ها و موسسات پولی و اعتباری در صورت فوت او است و در حقیقت در صورت فوت بیمه شده بدهی او توسط شرکت بیمه پرداخت می‌شود و بازماندگان او بری‌الذمه می‌شوند. حق بیمه ‌این بیمه‌نامه را می‌توان به‌صورت یکجا و یا سالانه پرداخت کرد.
بیمه‌های تکمیلی
بیمه‌های تکمیلی پوشش‌هایی بیمه‌ای هستند که می‌توان آنرا به بیمه عمر اضافه کرد و تعهدات شرکت بیمه را در شرایط خاص افزایش داد معمولا پوشش‌های زیر همراه بیمه‌های عمر قابل ارائه است.
۱ - فوت در اثر حادثه - به موجب این پوشش بیمه‌ای‌، چنانچه بیمه شده بیمه عمر به علت حادثه فوت نماید علاوه بر دریافت سرمایه اصلی بیمه‌، یک یا چند برابر سرمایه اصلی نیز به علت فوت در اثر حادثه دریافت خواهد کرد.
2 - بیمه معافیت از پرداخت حق بیمه در صورت از کارافتادگی - به موجب این پوشش بیمه‌ای‌، چنانچه بیمه شده از کارافتاده کامل و دائم شود از پرداخت حق بیمه معاف خواهد شد و تعهدات شرکت بیمه به قوت خود باقی خواهد بود‌.
۳ - بیمه امراض سخت - به موجب این پوشش بیمه‌ای‌، چنانچه بیمه شده دچار عارضه جسمی‌ و اختلال در اعمال طبیعی و جهاز مختلف بدن که ناشی از بروز سکته قلبی‌، سکته مغزی‌، جراحی عروق قلبی و سرطان شود شرکت بیمه نسبت به پرداخت سرمایه بیمه اقدام خواهد نمود.
چگونه بیمه بخریم؟
در بخش‌های پیشین راجع به بیمه‌های عمر و مزایای آن توضیح لازم ارائه شد‌، حال چنانچه بخواهیم یک بیمه عمر خریداری کنیم‌، به کجا مراجعه کنیم؟
عرضه و فروش انواع پوشش و خدمات بیمه‌ای توسط شرکت‌های بیمه از راه‌های زیر صورت می‌گیرد:
۱ - شعب شرکت‌های بیمه
در شعب شرکت‌های بیمه‌، کارکنان بخش‌های فروش و صدور بیمه‌نامه‌، وظیفه عرضه بیمه‌نامه و ارائه توضیحات آن و صدور بیمه‌نامه را به عهده دارند.
۲ - نمایندگان بیمه
خدمات بیمه‌ای غالبا از طریق نمایندگان فروش بیمه‌نامه، شامل نمایندگان حقیقی و حقوقی ونیز کارگزاران عرضه می‌شود. دفاتر نمایندگان در نقاط مختلف شهرها وجود دارد و دسترسی به آن برای کلیه شهروندان به‌راحتی میسر است.
۳ - بازاریابان بیمه
هریک از نمایندگان جهت عرضه گسترده خدمات بیمه‌ای از همکاری تعدادی از بازاریابان حرفه‌ای استفاده می‌کنند‌. و معمولا بازاریابان بیمه به محل کار و یا منزل مردم مراجعه و خدمات خود را عرضه می‌کنند.
۴ - فروش اینترنتی
یکی از روش‌های فروش بیمه‌نامه که در چند سال گذشته مورد استفاده قرار می‌گیرد، فروش بیمه‌نامه از طریق اینترنت است که متقاضیان بیمه می‌توانند با مراجعه به سایت شرکت بیمه‌، بیمه‌نامه مورد نظر خود را انتخاب و خریداری نماید. به‌عنوان نمونه خدمات بیمه‌ای شرکت‌های بیمه دولتی از طریق سایت زیر در دسترس می‌باشد:
www.dana-insurance.com
www.iraninsurance.com
www.bimehasia.com
www.alborz-insurance.com
*کارشناس ارشد بیمه
ranjbar_kalahrodi@
yahoo.com