گروه بازار پول - مسعودرضا طاهری: مرکز مبادلات ارزی که با هدف تخصیصی بهینه منابع ارزی ناشی از صادرات و منابع صندوق توسعه ملی برای واردات اولویت‌های کالایی 3 به بعد ایجاد شد، به غیر از یک افزایش تقریبا 226 تومان در هفته اول، تاکنون روند قیمتی نسبتا کم نوسانی را پشت سر گذاشته است.

قیمت دلار در این مرکز به عنوان قیمت ارز پایه در روز اول ۲۴۰۴ تومان تعیین شد. روز بعد اندکی کاهش داشت. این کاهش به دلیل طی مسیری خلاف جهت قیمت بازار آزاد مورد انتقاد قرار گرفت. در روزهای بعد افزایش آرام قیمت آن دوباره سطح ۲۴۰۰ تومان را هدف قرار داد. با گذشت یک هفته قیمت دلار در این مرکز در یک جهش ناگهانی به دنبال افزایش قیمت‌های بازار تا ۲۶۷۲ تومان افزایش یافت و با گذشت ۳ روز دوباره در مسیر کاهشی قرار گرفت و با طی شدن هفته دوم فعالیت این مرکز قیمت دلار آن در سطح ۲۵۵۰ تومان جای گرفت و تا روز گذشته کماکان با تغییرات اندکی در همین سطح ادامه یافته است.


در این مرکز به مرور اولویت‌های کالایی بالاتر به جمع کالاهای مورد تقاضا برای استفاده از ارز مبادله‌ای قرار می‌گیرند و اهتمام بر این است تا تمامی مواد ضروری و مورد نیاز صنعت و تولید از همین مسیر وارد کشور شود و از سفته بازی بازار غیررسمی جدا شود.
اولویت 3 اولین اولویت کالایی در این مرکز بود که به ارز وارداتی برای آن هزینه شد تا 5 روز اول بیش از 181 میلیون دلار ارز برای واردات این اولویت عرضه و فروش رفت.
گفته شده بود که قیمت تعیین شده در این مرکز قطعا ۲ درصد زیر قیمت بازار تعیین خواهد شد. در روز اول قیمت ۲۴۰۴ تومان را برای دلار در نظر گرفته و قیمت ۸ ارز مورد استفاده دیگر در این مرکز را که عمدتا ارزهای آسیایی و شرقی هستند را بر اساس آن تعیین کردند. قرار شد قیمت تعیین شده همواره ۲ درصد زیر قیمت روز گذشته بازار باشد. در همان روز اول فاصله قیمت دلار این مرکز با قیمت دلار بازار از ۵ درصد بیشتر بود. در روز‌های بعد نیز این فاصله ۱۰ درصد و در ادامه ۲۰ درصد را نیز ثبت کرد.
با انتقاد برخی از متقاضیان گفته شد که قیمت فعلی بازار آن چیزی نیست که باید باشد، بلکه بانک مرکزی بر اساس فرمولی خاص این میزان را تعیین می‌کند. همچنین اعلام شد که قیمت‌های تعیین شده بر اساس میانگینی از قیمت‌های معامله شده در صرافی‌های مجاز بانک مرکزی است. در این زمینه سخنگوی کانون صرافان اساس تعیین قیمت ارز مورد استفاده در مرکز مبادلات ارز را میانگین موزون قیمت‌های فروش رفته در میان صرافان دارای مجوز از بانک مرکزی اعلام کرد.


نصرت عزتی سامیان با بیان اینکه فروخته شدن میزان اندکی ارز به قیمت‌های نامتعارف و هیجانی به معنی رسیدن قیمت ارز به آن سطح نیست، در توضیح مکانیسم تعیین قیمت ارز مرکز مبادلات ارزی گفته بود: به طور روزانه قیمت و حجم ارزهای مبادله شده در تعداد زیادی از صرافی‌های دارای مجوز رصد شده و بر اساس یک میانگین موزون قیمتی با توجه به حجم و عمق بازار این قیمت تعیین و پیشنهاد می‌شود. او با بیان اینکه قیمت واقعی سهام نیز با توجه به حجم مبنا تعیین می‌شود، لحاظ کردن این قاعده برای ارز نیز ضروری به نظر می‌رسد. برای دلار نیز باید دید که چه میزانی با چه قیمت‌هایی به فروش رفته و با این ملاحظه به تعیین یک قیمت متوسط و موزون از میانگین آنها اقدام کرد. او میزان کارمزد و 2 درصد زیر قیمت را با صلاحدید بانک مرکزی و با توجه به عمق بازار قابل‌ارزیابی دانست. او در عین حال نسبت به افزایش میزان عرضه ارز در مرکز مبادلات اظهار خوش‌بینی کرد و افزود: این مرکز به همراهی بانک مرکزی به تلاش خود ادامه خواهد داد و امید است با افزایش عرضه ارز قیمت‌ها به مرور تعدیل شود. عزتی سامیان همچنین با اعلام اینکه تمامی ارزهای فروخته شده در این مرکز به حساب ذی‌نفع نشسته و این ادعا را می‌توان در پرسش از متقاضیان و خریداران ارز این مرکز نیز جویا شد.
با ادامه کار این مرکز روز دوشنبه اولویت هفتم در این مرکز امکان استفاده از ارز مبادله‌ای خواهد یافت. با ملاحظه تغییرات به عمل آمده در اولویت‌های کالایی و غربالگری پیوسته این اولویت‌ها از این پس واردکنندگان اولویت هفتم کالاهای وارداتی شامل کالاهایی همچون توتون و تنباکوی خام، اتصالات زانویی، دوربین عکاسی، شیره و عصاره‌های نباتی، پودر کاکائو، مرکب چاپ و تحریر، پارچه‌های تار و پود، پودر نارگیل، لوله و پروفیل توخالی، ماشین‌های حساب، دستگاه صوتی و تصویری، چراغ و وسایل روشنی، خمیر کاکائو، کوارتز و ماشین‌های بافندگی به جرگه حاضران در مرکز مبادلات ارزی پیوستند.
از امروز (چهارشنبه) نیز اولویت هشتم هم در مجموعه کالاهای وارداتی قابل‌استفاده از ارز مرکز مبادلات قرار خواهند گرفت. اولویت 8 شامل ماشین‌آلات سواری کم‌مصرف و ماشین‌آلات راه‌سازی و حمل‌و‌نقل عمومی می شود.
به گفته مسوولان تاکنون نزدیک به ۱ میلیارد دلار ارز برای واردات در این مرکز فروخته شده است. غضنفری، وزیر صنعت، معدن و تجارت با اعلام اینکه دو فعالیت جدید به مرکز مبادله ارزی اضافه شد، از مبادله یک میلیارد دلار ارز طی فعالیت ۲۰ روزه مرکز خبر داد و گفت: تحویل ارز به اولویت هشتم از چهارشنبه آغاز می‌شود. با اینکه برخی نسبت به تاخیرهای موجود در انتقال ارز انتقاداتی دارند، اما گفته شده تا ۱۰ روز آینده نیز علاوه بر منابع ارزی مورد استفاده، برخی منابع ناشی از صادرات بخش خصوصی کشور نیز در این مرکز مورد عرضه قرار می‌گیرد. گفته شده تاکنون نزدیک به ۲۸۰۰فقره ثبت سفارش در این مرکز انجام شده است. وزیر صنعت، معدن و تجارت در حالی از تمایل بخش خصوصی برای ارائه ارز در مرکز مبادلات خبر می‌دهد که صادرکنندگان بارها اعلام کرده‌اند که تمایلی به پیمان سپاری ارزی ندارند و غضنفری نیز این موضوع را مورد تایید قرار داده با این حال در شرایط کنونی صادرکنندگان ناچار به عرضه ارز از محل صادرات در اتاق معاملات شده‌اند. وزیر صنعت، معدن و تجارت در این خصوص می‌گوید: صادر‌کنندگان در این جلسه عنوان کردند که تمایلی به شکل‌گیری دوباره پیمان‌سپاری ارزی که از دهه ۷۰ در کشور شروع شده بود، ندارند و آن را یک مانع برای صادرات فعال می‌دانند.


غضنفری با بیان اینکه وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز در این خصوص به صادرکنندگان کمک می‌کند تا پیمان‌سپاری ارزی شکل نگیرد، گفته است: به طور طبیعی باید سازوکاری برای پیگیری ارز ناشی از صادرات در چرخه اقتصاد وجود داشته باشد و این اطمینان به وجود آید که ارز حاصل از صادرات برای واردات اولویت‌های مهم کالایی مصرف می‌شود.
برداشته شدن حجم فراوانی از تقاضای ارز بازار آزاد و امکان کنترل قیمت ارز غیررسمی مهم‌ترین هدف این برنامه است. در این راستا البته برخی اولویت‌های نهایی مانند اولویت نهم و دهم قرار نیست برای واردات از ارز این مرکز استفاده کنند. در‌ این میان با وجودی که در گذشته با نرخ ارز مرجع واردات کالاهای لوکس و خودروهای سواری لوکس نیز به کشور وارد شده، اما به گفته مسوولان از این پس قرار نیست برای اولویت‌های نهم و دهم تخصیص یابد. اولویت نهم شامل ماشین‌آلات سواری پرمصرف، لوازم خانگی ضروری، موبایل و رایانه و اجزای آن و اولویت دهم شامل کالاهای غیرضروری مثل لوازم خانگی غیرضرور، اسباب بازی، وسایل تزئینی و لوکس است.
ارز مبادله‌ای را به دانشجویان مقطع کارشناسی هم بدهید
با وجود اعلام امکان استفاده از ارز دانشجویی به نرخ مرکز مبادلات برای دانشجویان غیربورسیه، برخی از والدین دانشجویان ایرانی شاغل به تحصیل در کشورهای مختلف نیز طی تماس‌های مکرر با «دنیای اقتصاد» خواستار امکان استفاده دانشجویان غیر‌بورسیه مقطع کارشناسی نیز شده‌اند. برخی از والدین با بیان اینکه برای تهیه ارز دچار مشکلات فراوانی هستند از مسوولان خواستار تخصیص ارز به نرخ مرکز مبادلات به این قشر از دانشجویان هم هستند. این تقاضا‌ها در حالی مطرح می‌شود که در این روزها اخباری در خصوص انتقادات نمایندگان مجلس از واردات کالاهای لوکس با دلارهای زیر قیمت بازار غیررسمی به گوش می‌رسد. خانواده دانشجویان نیز برخی با مطرح کردن چنین مواردی از مسوولان اینگونه تقاضا‌ها را خواستار هستند.
نرخ‌های دیروز مرکز مبادلات ارزی
بانک مرکزی نرخ دلار را برای دیروز سه شنبه 25 مهرماه در مرکز مبادلات ارزی 2547 تومان و دو ریال اعلام کرد.
بانک مرکزی نرخ ارز مبادله‌ای (غیرمرجع) را برای روز گذشته ۲۵ مهرماه ۱۳۹۱ اعلام کرد و بر این اساس نرخ دلار به ۲/۲۵۴۷ تومان و یورو به ۳۳۰۲ تومان افزایش یافت.نرخ دلار روز دوشنبه ۲۵۴۶ تومان و یورو ۳۲۸۶ تومان بود. همچنین دیروز روپیه هند ۴۸۲ ریال، درهم امارات متحده عربی ۶۹۳۵ ریال و یکصد ین ژاپن ۳۲۳۰۰ ریال بود. بنابر اعلام بانک مرکزی روز گذشته لیر ترکیه ۱۴۰۷۶ ریال، روبل روسیه ۸۲۲ ریال، یوآن چین ۴۰۶۵ ریال و یک هزار وون کره جنوبی ۲۳۰۰۰ ریال تعیین شد.