توقف انتشار چک‌پول‌هاعامل رشد صفر درصدی سپرده‌ها
فاطمه بهادری - روز گذشته خبری به نقل از قائم‌مقام بانک مرکزی منتشر شد که براساس آن توقف رشد سپردههای بانکی در شش ماه اول امسال اعلام شد. گرچه به عقیده حسین قضاوی علت این امر عدم‌وام‌دهی بانک‌ها در سال جاری بوده، اما کارشناسانی همچون عبدالناصر همتی مدیرعامل موسسه مالی و اعتباری سینا و فرید ضیاء‌الملکی سرپرست موسسه مالی و اعتباری توسعه توقف انتشار چکپولها توسط بانک‌ها را یکی از مهم‌ترین عوامل توقف رشد سپردههای بانکی می‌دانند.
انتشار بدون پشتوانه چکپولها از مهم‌ترین مشکلاتی بود که مظاهری رییس‌کل سابق بانک مرکزی در سال گذشته برای حل آن تاکید کرده بود و در سخنرانی احمدی‌نژاد رییس‌جمهوری نیز به آن اشاره شده بود.
این اشاره از آن جهت بود که اضافه‌برداشت بانک‌ها از بانک مرکزی رقمی حدود ۱۳هزار و ۲۰۰میلیارد تومان و چکپولها نیز در حدود همین میزان بود و این امر با احتساب ضریب فزاینده پولی، باعث افزایش بیش از حد نقدینگی و به تبع آن نرخ تورم شده بود. بانک مرکزی نیز با احساس خطر ناشی از این بی‌انضباطی پولی بانک‌ها و با اعلام سه‌قفله کردن خزانه بانک مرکزی، طرحی را برای انتشار چک‌پول واحد بررسی و اجرا کرد که توانست در برابر سیل نقدینگی، سد محکمی باشد.
آخرین آمارها حاکی از حجم نقدینگی ۱۷۰هزار میلیارد تومان است که به گفته قضاوی با کاهش مواجه بود و سیاست‌های بانک مرکزی باعث کاهش نرخ رشد نقدینگی از ۳۹درصد در سال ۸۵ به ۷/۲۷درصد در سال ۸۶ شده است. این کاهش به عقیده قائم‌مقام بانک مرکزی نتیجه محتوم سیاست‌های بانک مرکزی و مدیریت منابع بانک‌ها است و نتایج مثبت آن در پرداخت وام‌های جدید در آینده‌ای نزدیک نمایان می‌شود.
با این اوصاف کاهش و توقف وام‌دهی بانک‌ها باعث توقف رشد سپردههای بانکی شده است.
البته به گفته همتی توقف رشد سپرده‌ها در بانک‌های دولتی بوده و این روند در بانک‌های خصوصی روندی افزایشی داشته که با گرفتن میانگین بین بانک‌های دولتی و خصوصی، توقف رشد سپرده‌ها نشان داده شده است.
در عین حال به عقیده وی خارج شدن چکپولها از گردش که رقمی حدود ۱۰درصد از منابع بانکی است باعث ۱۰درصد افت منابع سیستم بانکی شده است.
وی سیاست‌های انقباضی بانک مرکزی و جلوگیری از اضافه‌برداشت بانک‌ها را نیز از جمله عوامل موثر بر این امر می‌داند.وی با بیان اینکه در سیستم بانکی تسهیلات از سپردههای بانکی یا از طریق اعتبارات بانک مرکزی پرداخت می‌شود، می‌گوید: با کاهش منابع در این بخش‌ها، قدرت تسهیلات‌دهی بانک‌ها و قدرت خلق پول نیز کاهش می‌یابد.
وی ادامه می‌دهد: به همین منظور بانک مرکزی نرخ سود سپرده‌ها برای بانک‌های دولتی و خصوصی را یکسان اعلام کرده است. در حالی که در گذشته بانک‌های دولتی می‌توانستند حداکثر تا ۱۶درصد سود به سپرده‌ها پرداخت کنند.
وی معتقد است: این اختیار که بانک‌ها با اخذ مجوز نیز می‌توانند نرخ‌هایی بالاتر از نرخ سود اعلامی از سوی بانک‌مرکزی را پرداخت کنند به معنای آن است که بانک‌های خصوصی می‌توانند همچون گذشته نرخ‌های بالاتری بدهند.
به عقیده وی در حال حاضر رقابت بانک‌های خصوصی برای اعلام نرخ سود بالاتر برای جذب سپردههای بیشتر است.
بر اساس آخرین آمار ارائه شده از سوی محمود بهمنی که در زمان اعلام این آمار سمت دبیرکلی بانک مرکزی را بر عهده داشت، بانک‌های خصوصی ۲۳درصد سپردههای سیستم بانکی را جذب کرده‌اند. به گفته وی، بانک‌های خصوصی در اثر رقابت و سرویس‌دهی مناسب توانستند ظرف چهار سال سهم چهاردرصدی سپردههای بانکی را به ۲۳درصد برسانند.
به گفته وی، به‌رغم تعداد زیاد شعب بانک‌های دولتی بانک‌های خصوصی توانستند سرانه جذب سپرده به ازای هر یک شعبه را به ۴۰میلیارد تومان برسانند، در حالی که این رقم در بانک‌های دولتی ۶میلیارد تومان است.
در عین حال مانده سپرده‌ها نزد بانک‌های دولتی در پایان سال گذشته به یک‌میلیون و ۴۰۷هزار و ۴۹۴میلیارد ریال رسید و مانده تسهیلات اعطایی بانک‌های دولتی در همین مدت به یک میلیون و ۴۹۰هزار میلیارد ریال رسیده است.
مانده سپرده‌ها نزد بانک‌های دولتی در سال‌های ۸۴ و ۸۵ به ترتیب ۸۳۷هزار و ۶۵۴میلیارد ریال و یک‌میلیون و ۱۲۳هزار و ۸۹۳میلیارد ریال بوده است.
به گفته قضاوی نیز بانک‌ها تا دو سال قبل ۹۰درصد سپرده خود را صرف اعطای تسهیلات می‌کردند در حالی که امروز شاهدیم که این بانک‌ها بیش از ۱۱۰درصد سپرده‌هایشان را تسهیلات می‌دهند.در عین حال توقف رشد سپردههای بانکی باعث شد تا رشد نقدینگی ۹درصدی در ۶ ماه اول سال گذشته، به صفردرصد در ۶ ماهه ابتدای سال جاری کاهش یابد.
سرپرست موسسه مالی و اعتباری توسعه نیز معتقد است؛ رشد سپرده‌ها در شش ماه اول سال گذشته ۹درصد بود.
به گفته وی در شش ماه اول سال گذشته حدود ۱۲۸هزار میلیارد تومان سپرده بانکی در بانک‌ها بوده که رشد ۹درصدی از این میزان، رقمی حدود ۱۱هزار میلیارد تومان می‌شود.
در سال جاری حدود ۱۳هزار میلیارد تومان مانده چک‌پول‌های بانک‌ها بوده که از سیستم بانکی خارج شده است.
وی ادامه داد: خروج این میزان چک پول همان دلیل عمده توقف رشد سپردههای بانکی است.
وی عدم تسهیلات‌دهی بانک‌ها را نیز دیگر دلیل توقف رشد سپرده‌ها می‌داند و معتقد است: کار بانک‌ها پرداخت تسهیلات است.
ارسال نظر