لیلا اکبرپور- هر چند افزایش کارآیی، کاهش هزینه و خدمات مطلوب به عموم مردم هدف اصلی‌ تبدیل ۸ بانک دولتی به بانک قرض‌الحسنه اعلام شده است، اما خود مردم خواهان بانک‌های مقتدر که توان پرداخت سود مناسب و در عین حال خدمات مطلوب را داشته باشند، هستند. ممنوعیت افتتاح حساب‌های سپرده‌ سرمایه‌گذاری مدت‌دار، گواهی سپرده و هر نوع منابع جذب شده دیگری که سود به آن تعلق می‌گیرد موردی است که موجب تضعیف بانک شده و آن را تبدیل به صندوق‌های قرض‌الحسنه می‌کند.

یکی از مشتریان یک بانک دولتی در خیابان فلسطین تهران در این خصوص به دنیای اقتصاد گفت: بانکی که فقط سپرده قرض‌الحسنه بگیرد و وام‌ قرض‌الحسنه بدهد که دیگر بانک نیست، یک صندوق قرض‌الحسنه است.

چرا؟: بسیاری از کسبه بازار که سرمایه قابل توجهی دارند، سالیان سال است یک صندوق در بازار تاسیس کرده‌اند و مسوولان صندوق نام آنها را فهرست کرده و به دیوار زده‌اند. هر کس برای گرفتن وام به صندوق مراجعه می‌کند باید یکی از حاجیان داخل فهرست معرف او باشد تا بتواند وام بگیرد، این صندوق و صندوق‌های مشابه به خاطر اجر معنوی قرض‌الحسنه، سپرده‌گذار دارند و به نیازمندان وام می‌دهند.

* آیا بانک‌های قرض‌الحسنه این کار را بهتر انجام می‌دهند؟

خیر: کارو کاسبی این صندوق‌ها به مراتب بهتر از بانک‌ها است و در رقابت با بانک‌های قرض‌الحسنه قطعا پیروز خواهند شد.

*چرا؟

چون مردم از آنها خاطره خوشی دارند و هر وقت به این صندوق‌ها مراجعه کردند پول گرفتند و انعطاف حاجی‌بازاری‌ها به مراتب بیشتر از روسای بانک‌ها است.

*یعنی شما معتقدید بانک‌ها در پرداخت تسهیلات قرض‌الحسنه موفق نیستند؟ شما تازه به ایران برگشتید؟

نه چطور مگه؟

آخر طوری حرف می‌زنی که انگار از بانک‌ها خبر نداری، برای گرفتن یه وام ۲۰۰هزار تومانی ۲ تا ضامن که حقوقشان را از بانک دولتی بگیرند باید داشته باشی، آبروت و می‌برن آخرش که پرونده کامل شد می‌گن خب بودجه که نداریم، فرستادیم سرپرستی ببینیم چی می‌شه.

*آقای دیگری که شاهد صحبت ما بود پرسید، بحث چیه؟

گفتم، خبرنگارم در مورد بانک‌ و وام‌های قرض‌الحسنه گزارش تهیه می‌کنم، آقا شما چطور؟ حاضرید تنها به خاطر اجر معنوی و برخورداری از جوایز، حساب قرض‌الحسنه باز کنید؟

نه،به هیچ عنوان حاضر نیستم چنین ریسکی کنم، در این دنیا که همه چیز به سرعت گران می‌شود و آدم از فردا خبر ندارد، چگونه روی شانس قرعه‌کشی حساب کنم. تازه به خانواده‌ام هم توصیه کردم به جای این کار پس‌اندازشون و در یه حساب سرمایه‌گذاری سپرده‌گذاری کنند تا آینده مطمئنی داشته باشن.

* شغل شما چیه؟

تو کار پوشاک هستم.

* الان چه حساب بانکی دارید؟

حساب سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت در بانک‌های خصوصی که سود بیشتری می‌دهند و یک حساب اعتباری هم در بانک دولتی دارم.

پسر جوانی که کنار او ایستاده بود نیز گفت: برخورداری از اجر معنوی به جای خودش که بسیاری هم به آن اعتقاد دارن، اما فراموش نکنید کسانی پول به خاطر اجر معنوی در بانک می‌گذارن که پس‌اندازها و سرمایه‌های قابل توجه دارن و چندمیلیون کمتر تاثیری در زندگیشون نداره، خب البته تعداد این آدما هم کم است.

به سراغ ساندویچی رفتم، هنوز ظهر نشده بود و سرش خلوت بود، بعد از معرفی خودم پرسیدم، آقا شما حساب بانکی دارید؟

بله، ‌هم خودم دارم، هم زن و بچه‌ام.

* چه جور حسابی؟

خودم جاری دارم، زن و بچه‌ام قرض‌الحسنه.

* چرا قرض‌الحسنه، سرمایه‌گذاری ندارن؟

مگه من چه کاره هستم که همه جور حساب بانکی داشته باشم. برای بچه‌ها باز کردم شاید چیزی برنده شدن.

* تا حالا چیزی بردند؟

دریغ از یک هزار تومانی. دخترم تا حالا ۱۰بار گفته پولمو بده برم یه چیزی باهاش بخرم، زنم می‌گه حالا باز دست نگهدار شاید این بار برنده شدی.

* به نظر شما خوبه تمام فعالیت بانک‌ها همین قرض‌الحسنه باشه؟

همین الان که پول می‌گیرن و سود پرداخت می‌کنند،باید وام بدهن تا سود پرداخت کنند وام ندارن بدن. فکر می‌کنی اون وقت پولی دست من و تو رو بگیره.

به مغازه‌ای که لوله و وسایل کولر می‌فروخت رفتم و سوالم و تکرار کردم، او که اول خیال می‌کرد برای خرید رفتم، جلوی پایم بلند شد و بعد از اینکه فهمید خبرنگارم و سوالم در مورد مسائل بانکی است سر جاش نشست و پاش و انداخت رو پاش و در حالی که سعی می‌کرد وزن کلماتش را زیاد کند پرسید کدوم بانک؟

* ۸ بانک دولتی بزرگ، شما در اونا حساب دارید؟

ای بابا، کدوم پول می‌مونه که پس‌اندازش کنی، آرزومه که حساب پس‌انداز داشته باشم، اما افسوس!

آقای دیگری که از سوپرمارکت خرید کرده بود در مقابل سوالم گفت: پول حرف اول و آخر را می‌زند، خیر به هیچ عنوان بدون دریافت سود، پول به بانک نمی‌دهم.

* چه نظری در مورد کاهش نرخ سود بانکی دارید؟

کاهش نرخ سود خوب است، امابه شرط آنکه بانک‌ها بتونن خود را اداره کنند وقتی سود سپرده هم‌پای نرخ تورم افزایش پیدا می‌کند نرخ سود ۱۰% یعنی چی؟ بانک مجبوره برای نگه داشتن مشتری، سودو بالا ببره اگر قرار باشه سود تسهیلات و کم بگیره باید چطور خودش رو اداره کنه؟ خوب معقول نیست مگر اینکه دولت مستقیم خودش کمک کند.

* به داروخانه رفتم و از اونا سوال کردم، اول که جواب نمی‌دادن و سعی داشتن من رو از سرشون باز کنن، اما بالاخره یکی گفت: خانم مگه شدنی است بانک فقط کار قرض‌الحسنه انجام بده؟

خود این بانک‌ها دلال شدن، چطور اموراتشون رو بگذرونن.

از داروخانه بیرون آمدم و روبه‌روی در بیمارستان مهر با دو آقا که زیر بغل پدر پیرشان را گرفته بودند روبه‌رو شدم خودم رو معرفی کردم، پرسیدم، شما آقایون از یک بانک چه توقعی دارید؟ و آیا به خاطر اجر معنوی و جوایز قرض‌الحسنه در بانک سپرده‌گذاری می‌کنید؟

خیر، ما کاسب هستیم و به دنبال سودآوری، البته سودآوری که به کسی آسیب نزنه، از بانک هم توقع خدمات درست داریم اگر نتواند خدمات ارائه دهد ما هم با او کاری نداریم.

توجه داشته باشید این بانک‌های تجارت، صادرات، ملت، ملی و سپه چقدر هزینه بانکداری الکترونیک کردن تا سرویس خوب به مشتری بدن، حالا فقط قرض‌الحسنه به نظر خود مسوولان، این تصمیم شدنی است؟