ملاحظات ارز تک نرخی

گروه بازار پول- با اعلام قیمت واحد برای دلار از سوی بانک مرکزی، کارشناسان از دولت خواستند برای حفاظت از این نرخ نظام مدیریت شناور شده را به درستی اجرا کند.به گفته کارشناسان در نظام شناور ارزی نرخ ارز توسط نیروهای عرضه و تقاضا و با حداقل دخالت تعیین می‌شود.در الگوی نظام شناور مدیریت شده نظام ارزی و بازار عمیق رقابتی وجود دارد بر این اساس در مرحله جدید یکسان‌سازی لازم است که به سوی ایجاد چنین بازاری حرکت کرد. لازمه ایجاد بازار عمیق

دکتر عباس شاکری عضو هیات علمی‌دانشکده اقتصاد علامه طباطبایی با اشاره به اجرای نظام شناور مدیریت شده در سال ۸۱ معتقد است: در ایران بودجه دولت به درآمدهای ارزی نفت وابسته است به همین دلیل مداخله دولت در بازار بدون توجه به مقتضیات این نظام افزایش می‌یابد. شاکری وابستگی بالای بودجه به درآمدهای نفتی را عاملی برای اجرا نشدن نظام ارزی شناور مدیریت شده عنوان و اظهار کرد: به دلیل این وابستگی در ۱۰ سال گذشته نظام ارزی به جای حرکت به سمت شناور تطابق بیشتری با الگوی تثبیتی داشته است.مداخله بالای دولت برای تثبت ارز در یک نرخ مشخص از ویژگی‌های الگوی تثبیتی نرخ ارز به گفته شاکری است.کارشناسان دیگری نیز با تاکید بر رعایت ویژگی‌های نظام ارزی شناور مدیریت شده معتقدند: با تنوع در منشا ارزآوری اقتصاد باید اجازه داد بازار ارز به صورت ذره‌ای در دو طرف عرضه و تقاضا تشکیل شود. جعفر قادری عضو کمیسیون بودجه با تاکید بر رقابتی شدن بازار‌ها معتقد است: کاهش وابستگی بودجه به درآمدهای نفتی می‌تواند چنین هدفی را تسریع کند.به گفته وی به میزانی که وابستگی بودجه نسبت به درآمدهای ارزی کم شود از حساسیت دولت برای مداخله‌های غیر فنی در بازار کاسته خواهد شد.

تعیین فنی نرخ

نرخ ۱۲۲۶تومانی در حالی برای ارز تک نرخی اعلام شده که خبرها حکایت از آن دارد که نظر کارشناسی بانک مرکزی برای ارز تک نرخی اندکی بیش از این رقم بوده است.به گفته کارشناسان تعیین نرخ ارز در هدفی مشخص باید دارای دو ویژگی باشد: استفاده نکردن از ذخایر و مصون داشتن نرخ در برابر حملات سفته بازا نه ویژگی‌هایی است که برای قیمت واحد ارز بیان می‌شود. به گفته کارشناسان در شرایط وفور درآمدهای نفتی گرچه امکان ایجاد مشکل برای قیمت واحد اندک است، اما در شرایطی که درآمدهای نفتی کاهش یابد یا مشکلی برای انتقال درآمدها به طور فیزیکی باشد اقتصاد وارد مدارهای سفته بازانه می‌شود.

پرهیز از تعزیراتی کردن بازار

استفاده نکردن از سیاست‌های کنترلی نیز از توصیه‌های جدی کارشناسان است. سید کاظم دلخوش عضو کمیسیون اقتصادی مجلس گفت: برخورد انتظامی صرف مشکلی را حل نمی‌کند. سیدکاظم دلخوش با اشاره افزایش سود سپرده‌ها گفت: هدف این اقدام جذب سرمایه‌ها و نقدینگی مردم در بانک و پیشگیری از ورود به بازار طلا و ارز برای ایجاد تعادل است بنابراین با استفاده از ابزارهای اقتصادی باید از جذابیت بازار ارز و سکه کاست.دلخوش ادامه داد: باید برای کنترل بازار کارهایی از این قبیل انجام شود همچنین مشوق‌هایی برای ترغیب سپرده‌گذاری در نظر گرفته شود و همچنین نحوه ارائه ارز به تولیدکنندگان و واردکنندگان باید مدیریت و کنترل شود.

متنوع کردن زمین بازی

برخی کارشناسان با استقبال از افزایش نرخ سود ابزارهای پولی معتقدند: دولت نباید بازی را به زمین ارز بکشاند. داود دانش جعفری معتقد است:در کنار جذاب شدن نرخ سود باید سیاست‌های مالی نیز متعادل شود و با کنترل رشد نقدینگی و هدایت آن به سوی بخش مولد اجازه بورس بازی در بخش غیر مولد داده نشود.مدیریت واردات نیزدر این بخش از جمله نکات توصیه شده به مسوولان است.

استقلال بانک مرکزی

آزادی عمل بانک مرکزی ملاحظه دیگری است که از سوی کارشناسان توصیه می‌شود. به گفته آنان باید یک آزادی عمل نسبی به بانک مرکزی داده شود تا با کمک ابزارهای سیاست پولی در راستای مهار قیمت‌ها، حفظ ارزش پول و ثبات قیمت‎ها و با هماهنگی با سایر اهداف اقتصاد کلان، سیاست‌گذاری پولی را انجام دهد. به گفته‌های قوامی‌در همان بستر کلی که دولت و مجلس در قالب برنامه‌های پنج ساله و یا بودجه‌های سالانه تعیین می‌کند، بانک مرکزی باید بتواند از ابزارهای سیاست پولی مستقلا استفاده کند. به گفته وی استقلال بانک مرکزی بدون توجه به دیگر سیاست‌ها معنایی ندارد و همه کشورها هم همین وضع را دارند. او با اشاره به وظیفه اساسی بانک مرکزی در اتخاذ سیاست‌های پولی برای تحقق هدف «ثبات قیمت‎ها» و حفظ ارزش پول ملی گفت:لازمه تحقق این دو هدف استقلال بانک مرکزی و تنظیم سیاست‌های پولی و سیاست‌های مالی است.