فاطمه بگ جوانی، صادق تاجیک

اقتصاد‌های دنیا که با ناامیدی ناشی از اخبار جلسه روز جمعه ۲۶ آگوست روسای بانک مرکزی مواجه شده بودند اکنون با انتشار ایده اصلی پکیج پیشنهادی بانک مرکزی آمریکا در گزارش منتشره توسط گروه FOMC، نگرانی خود را از طریق کاهش شاخص‌های جهانی نشان دادند. گزارش تکان‌دهنده آمار بیکاری در آمریکا نیز بر تشدید فضای حاکم در بازارهای جهانی افزود. بدین ترتیب اقتصاد جهانی، بازار هفته آخر آگوست خود را به صورت منفی بست و منتظر ماند تا شاید جلسه آتی FOMC در تغییر شرایط حاکم گامی اثر‌گذار بردارد. این در حالی است که برنانکه رییس فدرال رزرو آمریکا در همایش سالانه روسای بانک‌های مرکزی، اقتصاددانان و پژوهشگران؛ که در ۲۶ آگوست در جکسون هول ایالت وایومینگ برگزار شد؛ عنوان داشت که با وجود ضربه‌های وارد شده بر اقتصاد آمریکا پایه‌های اقتصادی این کشور هنوز پابرجاست، اگر چه وی در این همایش از عدم ضرورت استفاده از پکیج‌های کمکی خبر داد با این حال از احتمال استفاده از یک پکیج در آینده برای جلوگیری از رکود بیشتر نیز صحبت کرد. وی مدعی بود که ایجاد پکیج کمکی جدید نیاز به زمان بیشتری دارد. برخی صاحبنظران معتقد هستند شاید منظور از این زمان بیشتر، گپ زمانی موجود تا جلسه آتی گروه FOMC در ۲۰ سپتامبر است. FOMC یک گروه تصمیم گیری مهم در اقتصاد آمریکا، متشکل از سران بانک‌های مرکزی آن است. وظیفه این گروه، نظارت کلی بر اقتصاد کشور است و این قدرت را دارد که نرخ بهره بانک‌های مرکزی این کشور را تعیین کند. این گروه هر ماه یک جلسه دارد و صورت جلسه این نشست‌ها بعد از ۳ هفته منتشر می‌شود. گزارش منتشره از صورت جلسه ۹ آگوست این گروه، خبر از آن می‌دهد که اوضاع اقتصادی این کشور بسیار بدتر از پیش‌بینی‌ها بوده است، اخبار منتشره از نشست مذکور حاکی از آن است که در این نشست شرکت‌کنندگان در قالب سه گروه به بیان ایده‌های خود پرداختند. دسته اول معتقد بودند که برای رسیدن به رشد اقتصادی ادامه روند اعتمادسازی از سوی فدرال رزرو و استراتژی اثرگذار است. گروه دوم با ارائه پیشنهاد بازخرید اوراق منتشره توسط بانک مرکزی این کشور، سیاست کاهش نرخ بهره در درازمدت را در کانون توجه خود قرار دادند. این گروه همچنین با پیشنهاد تغییر جهت به سمت اوراق دارای سررسید طولانی‌تر پیشنهاد دادند که فدرال رزرو این کشور به تبدیل اوراق خود از سررسیدهای نزدیک تر به سررسید‌های دورتر بپردازد. گروه سوم بر کاهش دستوری نرخ بهره در کوتاه مدت نظر داشتند. از میان این سه دسته پیشنهاد گروه اخیر با مخالفت تعداد کثیری از حاضرشدگان در جلسه فوق مواجه شد. این دسته آخر همچنین معتقد بودند که ایجاد یک پکیج مالی باعث تشدید تورم در این کشور می‌شود و تاثیر چندانی در جهت برون رفت از شرایط اخیر نخواهد داشت.

در چنین شرایطی بیشتر چشم‌ها به جلسه ۲۰ سپتامبر است که قرار است بر خلاف همیشه به جای یک روز در دو روز برگزار و در آن، نتیجه بررسی‌های انجام شده بر نظرات مطرح شده در جلسه اخیر اعلام شود. بیشتر صاحب‌نظران معتقد هستند که احتمال می‌رود نظر گروه دوم به صورت یک پکیج، اقتصاد آمریکا را تحت شعاع خود قرار دهد.امید اکثر آنها این است که پس از تصمیم‌گیری بازارهای مالی روزهای خوش را در پیش رو بینند و سرمایه‌گذاران به بازار بازگردند. این در حالی است که تجربه‌های قبلی نشان می‌دهد در شرایط کنونی بازارهای مالی چنان کارآمد شده است که دیگر خبرهای به ظاهر مثبت بدون پشتوانه، قادر به فریب آن نیست. حرکت‌هایی نظیر تثبیت نرخ بهره، بازنگری نحوه رتبه بندی موسسه S&P و حتی کناره‌گیری نابهنگام مدیر این موسسه و همچنین شایعات متنوع در خصوص پکیج‌های حمایتی، تنها تاثیرات بسیار مقطعی و زودگذری را بر بازارهای مالی داشته است. شاید جلسه FOMC شامل یک پکیج کمکی برای تحرک اقتصاد آمریکا باشد؛ اما هوشمندی بازارهای مالی کنونی به کارآمدی و توانمندی یک محرک اقتصادی برای برون رفت از این بحران، بیشتر از اثرات مقطعی آن می‌نگرد. همچنین عدم کارآیی سیاست‌های اتخاذ شده اخیر در بهبود شرایط اقتصادی، این حساسیت را در میان سرمایه‌گذاران ایجاد کرده است که در تعامل با اخبار منتشره از حرکت‌های شتابزده بپرهیزند.