دو چالش حذف صفر از پول ملی

گروه بازار پول- معاون اقتصادی بانک مرکزی گردکردن قیمت‌ها و احجاف قیمتی را به عنوان دو پیامد حذف صفر از پول ملی عنوان کرد. حسین قضاوی معاون اقتصادی بانک مرکزی در گفت و گویی که بر روی سایت «اصلاح پول ملی» منتشر شد با اشاره به سیاست حذف صفر از پول ملی و پیامد‌های آن در تجربه سایر کشورها اظهار کرد: با بررسی که در مورد تجربه سایر کشورها و هم چنین تجربه اتحادیه اروپا درخصوص واحد پولی یورو صورت گرفت، مشاهده شد دو مشکل عمده گردکردن بعضی از قیمت‌ها و اجحاف قیمتی ممکن است بوجود آید.

قضاوی در توضیح مشکل گردکردن قیمت‌ها گفت: وقتی پول جدید منتشر شود، ممکن است کمترین قطع مسکوک نتواند برای خرید ارزان‌ترین کالا مناسب باشد بلکه فراتر از آن باشد یا در بعضی مواقع ممکن است قیمت خرید بعضی از کالاها را نشود با ترکیب سکه و اسکناس پرداخت کرد و هرچه سکه و اسکناس کنار هم بگذاریم معادل قیمت کالا نشود. به گفته وی در این شرایط اگر قیمت کالاها به سمت بالا گرد شود ممکن است موجب ایجاد افزایش قیمت‌ها شود.

معاون اقتصادی بانک مرکزی مساله دوم را اجحاف قیمتی ذکر و اظهار کرد: در دوره‌ای که پول جدید منتشر می‌شود، احتمال دارد بعضی فروشندگان کالا، قیمت را با پول جدید به مردم عرضه کنند با این تصور که خریداران فراموش کرده اند قیمت آن کالا قبل از تغییر واحد پولی چقدر بوده است. بنابراین ممکن است یک مقدار قیمت را بالاتر ببرند که در صورت بروز این مساله، پدیده احجاف قیمتی رخ داده است.

این مقام پولی کشور با تاکید بر اینکه هر دو مشکل یاد شده در تجربه اتحادیه اروپا بروز کرده است، گفت: در آن دوره سه دهم درصد به نرخ تورم این اتحادیه از محل بروز این دو مشکل اضافه شد. به گفته قضاوی، این نرخ تورم در حالی اعلام شد که شاخص ذهنی مردم ساکن در این اتحادیه، نرخ تورم بیشتری را لمس می‌کرد.

راهکارهای بانک مرکزی

عضو هیات عامل بانک مرکزی در خصوص راهکارهای اتخاذ شده از سوی این بانک برای جلوگیری از دو مشکل مطرح شده گفت: بانک مرکزی از هم اکنون برای جلوگیری از بروز مشکل گرد کردن قیمت‌ها و اجحاف تورمی در حال برنامه‌ریزی است.

قضاوی در توضیح اقدامات برای جلوگیری از پدیده گرد کردن قیمت‌ها اظهار کرد: از هم‌اکنون بخش آماری بانک دست به کار شده و همکاران ما درحال بررسی کالاهایی هستند که کمترین قیمت‌ها را دارند.

وی گفت: کالاهایی که با حذف صفرها قیمت فعلی آنها در وضعیتی قرار می‌گیرد که با قطع‌های اسکناس یا مسکوک جدید یا ترکیب آنها امکان پرداخت وجه معادل ممکن است وجود نداشته باشد، مشخص می‌شوند.

به گفته وی در کنار این اقدام، برداری از قیمت کالاهای مختلف توسط اداره آمار تهیه می‌شود تا قطع اسکناس و مسکوک جدید به گونه ای تعیین شود که امکان تسویه مبادلات با تمام قیمت‌ها را داشته باشند و برای تمام قیمت‌ها، اسکناس و مسکوک معادل وجود داشته باشد. وی در عین حال خاطر نشان کرد: ممکن است برای قیمت‌های بسیار خُرد مثلا ۲۵ ریال و... مساله گرد کردن قیمت‌ها اجتناب‌ناپذیر باشد و در این حد مشکلی ایجاد نمی شود.

قضاوی در مورد اجحاف قیمتی گفت: در این زمینه نیز باید از همکاری وزارت بازرگانی و سازمان حمایت از تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان بهره جست.

به گفته وی علاوه براین که این دو نهاد باید قیمت‌ها را کنترل کنند که بعد از اصلاح پولی، فروشندگان برچسب قیمت‌ها را بالاتر نزنند، باید برچسب قیمتی پول جدید به موازات پول قدیم در معرض دید خریداران قرار گیرد که امکان مقایسه و اطمینان از عدم تغییر قیمتی حاصل شده تا با این روش در حق خریداران اجحافی نشود.

وی معتقد است: وقتی فروشندگان موظف باشند قیمت کالاها را قبل و بعد از حذف صفر نصب کنند، مردم آسوده خاطر مبادلات شان را انجام می‌دهند.

طراحی پول جدید

قضاوی درباره طراحی پول‌های جدید اظهار کرد: برای اسکناس‌های جدید قصد داریم طراحی به گونه ای باشد که همه قطع‌ها از یک زمینه یا پیام مشترک برخوردار باشند.

او افزود: بخش طراحی سازمان تولید اسکناس و مسکوک با همفکری طراحان و هنرمندان برجسته درحال بررسی و تحقیق هستند.

وی با تاکید بر اینکه مردم باید با ابزار مبادلاتی‌شان احساس راحتی داشته باشند و اندازه و قطع و رنگ و طرح آن را بپسندند، گفت: باتوجه به این که مردم با اسکناس‌های فعلی خو گرفته‌اند سعی می‌شود در طراحی پول‌های جدید حتی‌الامکان خویشاوندی با اسکناس‌های قدیمی حفظ شود.

قضاوی درباره زمان در جریان بودن پول قدیم و جدید گفت: طبیعی است که اصلاح، یک شبه انجام نخواهد شد و به احتمال قوی در یک گستره زمانی قابل ملاحظه مثلا حدود یک یا دو سال اجازه داده می‌شود که پول جدید و قدیم به موازات هم در جریان باشند تا جامعه به مرور با این موضوع آشنا شود.

وی درباره نامگذاری پول جدید ملی نیز به اعتقاد برخی کارشناسان اشاره و اظهار کرد: نام‌های مختلفی به بانک مرکزی از طریق نامه و فاکس پیشنهاد شده اما اعتقاد برخی کارشناسان این است که نامگذاری پول ملی باید به‌جای تکیه بر قومیت‌ها، انسجام ملی را نیز تقویت کند. معاون اقتصادی بانک مرکزی تاکید کرد: در نامگذاری پول ملی تلاش می‌شود نظر عموم جامعه در نام، طراحی، قطع و... اخذ و براساس آن تصمیم‌گیری شود.