دو تحلیل متفاوت از تاسیس بانک‌های جدید

گروه بازار پول- اعمال محدودیت در صدور مجوز بانک‌های خصوصی با دو واکنش متفاوت در عرصه کارشناسی روبرو شد. رامین پاشایی فام معاون سابق بانک مرکزی و مدیر عامل کنونی بانک سپه، این اقدام را موجب رانتی شدن فضا برای بانک‌های فعال دانست و گفت: اعمال محدودیت در صدور مجوز این امکان را برای بانک‌های فعال کنونی بوجود می‌آورد که از این شرایط به نفع خود سود برده و از مجوز کسب شده مانند یک سرقفلی استفاده کنند. در مقابل این نظر، عباسعلی نورا نماینده مجلس صدور بی رویه مجوز بانک‌های جدید را موجب سوق دادن آنها به سمت فعالیت‌های غیر مولد با هدف کسب سود بیشتر توصیف و اظهار کرد: اصرار بر تاسیس بانک، خطر ربوی شدن منابع آنها را به دلیل گرایش شدید به فعالیت‌های سود آور تهدید می‌کند.

هشدار مدیرعامل بانک سپه

به گزارش خبرگزاری مهر، مدیرعامل بانک سپه با تشریح دلایل کارخانه داری بانک‌ها و تحول نقدینگی با اجرای هدفمندی یارانه‌ها، از عطش بانک‌های غربی برای آشنایی با بانکداری اسلامی خبر داد و محدودیت ارائه مجوزهای جدید بانکی را باعث ایجاد رانت و سرقفلی برای بانک‌های فعال در عرصه پولی کشور اعلام کرد. رامین پاشایی فام در مورد افزایش تعداد بانک‌ها در کشور گفت: دارایی بانک‌ها شامل تسهیلات و سرمایه باید نسبتی از GDP باشد، به عنوان مثال دارایی بانک‌های بحرینی ۵ برابر GDP است، یعنی بحرین کشوری بانک محور است، در حالی که در ایران GDP حدود ۴۰۰ هزار میلیارد تومان و دارایی بانک‌ها ۳۰۰ هزار میلیارد تومان است.

سرعت پایین گردش پول

وی بر مدیریت صحیح نقدینگی در داخل کشور تاکید و از سرعت پایین گردش پول در داخل (که حدود ۴ است) انتقاد کرد و افزود: در عین حال سرعت گردش پول در بنگاه‌های اقتصادی هم پایین است. پاشایی فام اجرای بسته سیاستی- نظارتی بانک مرکزی را منجر به رقابتی شدن فضای فعالیت بانک‌ها عنوان کرد و گفت: باید اجازه داد که در فضای رقابتی هر متقاضی تاسیس بانک وارد بازار فعالیت شود، محدود کردن ارائه مجوزهای بانکی باعث ایجاد رانت و سرقفلی برای بانک‌هایی می‌شود که در حال فعالیت هستند. بسیاری از موسسات اعتباری طی سال‌های گذشته بدون مجوز بانک مرکزی فعالیت می‌کردند که نظارت عملکرد ساماندهی ارائه مجوز به آنها در دستور کار بانک مرکزی قرار گرفته است.

وی با ابراز مخالفت از ایجاد رانت با عدم ارائه مجوزهای جدید توسط بانک مرکزی، تاکید کرد: سرعت گردش پول نشان می‌دهد که نیازمند تغییر هستیم و هیچ راهی جز اجرای بانکداری اسلامی (هم به دلیل شرعی و هم به دلیل تکنیکی) نداریم.

نگرانی از تاسیس بی‌رویه بانک‌ها

در مقابل نظر پاشایی‌فام نماینده زاهدان نسبت به ربوی بودن منابع درآمدی بانک‌های تازه تاسیس هشدار داد و گفت: عمده منابع این بانک‌ها به جای سپرده‌گذاری، از محل سود پرداخت وام و جرایم ناشی از آن حاصل می‌شود. به گزارش خبرگزاری فارس، عباسعلی نورا - نماینده مجلس- اظهار کرد: افزایش و تعدد بانک‌ها، پول را خرد می‌کند و هرچه پول خرد شود، تاثیر آن بر فرآیند اقتصاد کلان کم می‌شود. وی افزود: با ارقام و حجم پایین منابع، امکان اختصاص حجم قابل توجهی از اعتبار ممکن نیست، با این شرایط، بانک‌هایی که هر روز نیز شاهد افزایش تعداد آنها هستیم، نمی‌توانند نقش مهمی در سرمایه‌گذاری ایفا کنند.

نقش بانک‌ها به عنوان صندوق

نورا با بیان اینکه عمده بانک‌ها به عنوان صندوق فعالیت کرده و به ارائه خدمات می‌پردازند، گفت: سرمایه ملی توسط این بانک‌ها به جای اختصاص به امور کلان، صرف امور جزئی می‌شود. وی با تاکید بر اینکه بانک مرکزی در بحث تاسیس بی رویه این بانک‌ها ضعیف عمل می‌کند، اظهار کرد: باید شرایط سهل‌الوصول تاسیس بانک تغییر کند.

نگرانی از ورشکستگی بانک‌ها

این کارشناس اقتصادی با هشدار نسبت به این مساله که باید نگران ورشکستگی بانک‌های کوچک و سپرده‌های آنها بود، گفت: مردم به اعتبار نظارت بانک مرکزی به بانک‌های جدیدالتاسیس اعتماد می‌کنند و در آنها سپرده‌گذاری می‌کنند که ضعف نظارت بانک مرکزی می‌تواند موجب سلب این اعتماد شود. وی با بیان اینکه گرایش فعلی بانک‌های تازه تاسیس به سمت فعالیت‌های سودآور و خلاف بانکداری است، گفت: این در حالی است که باید تمرکز فعالیت این بانک‌ها به سمت فعالیت‌های اقتصادی مولد و حمایت از آنها باشد. این کارشناس اقتصادی گفت: منبع درآمد بانک‌های تازه تاسیس به جای سپرده‌گذاری، سود حاصل از پرداخت وام و جرایم ناشی از آن است. وی افزود: در شرایطی که تولیدکنندگان با کمبود نقدینگی مواجه هستند، به منظور حل مشکل خود حاضر به دریافت وام‌هایی با ۲۳ تا ۲۵درصد سود می‌شوند و وقتی در زمان سررسید به دلیل رکود اقتصادی، قادر به پرداخت وام خود نمی شوند، جرایم سنگین برای آنها در نظر گرفته می‌شود.

شبهه ربوی بانک‌ها

نورا با بیان اینکه در نظر گرفتن جرایم سنگین برای تولیدکنندگانی که به دلایل رکود اقتصادی قادر به پرداخت اصل وام و سود آن به بانک نشده‌اند و با پرداخت مجدد وام به آنها سعی به اخذ مجدد مبالغ و جرایم سنگین از آنها می‌شود، گفت: این کار عین استثمار تولیدکنندگان است که این حرکت شبهه ربوی نیز دارد.

انتظار ورشکستگی بانک‌ها

نورا گفت: ورشکستگی در یک دوره زمانی صورت می‌گیرد. با توجه به تازه تاسیس بودن عمده بانک‌ها با روند فعالیت مذکور، باید منتظر ورشکستگی آنها طی ۱۰ تا ۲۰ سال آینده بود. وی با بیان اینکه بانکداری، فولاد، خودرو و نفت از فعالیت‌های پردرآمد در ایران است، گفت: بانک‌های دولتی کشور هرگز زیان ده نبوده‌اند و از سویی دارای حجم بالایی از اموال و مستغلات هستند.

نقش بانک‌های تازه تاسیس در تورم

نورا با بیان اینکه بانک‌های تازه تاسیس از نقش مؤثر در تورم برخوردارند، گفت: ورود این بانک‌ها به فعالیت‌های غیرمولد و انجام فعالیت‌های واسطه گری و دلالی همچون خرید و فروش ارز، سکه، مسکن و... سبب تاثیر آنها در افزایش تورم شده است. به گفته این کارشناس اقتصادی باید آیین نامه تاسیس بانک‌های خصوصی تغییر کند.

پشتوانه سیاسی

نورا گفت: یکی از مشکلات موجود در ارتباط با تاسیس بی رویه بانک‌های جدید، بحث پشتوانه سیاسی این بانک‌ها در روند تاسیس است. وی در پایان هشدار داد: نشانه‌های نگران کننده ای در ارتباط با تاسیس و فعالیت بانک‌های جدید وجود دارد.