لیزینگ در قزاقستان

دولت قزاقستان به جایگزینی دارایی‌های ثابت در بخش‌های تولید و خدمات برای کاهش وابستگی کشور به منابع طبیعی و ایجاد ثبات و دوام اقتصادی ارجحیت خاص قائل شده است. در حال حاضر تقریبا ۶۰درصد تا ۸۰درصد از تجهیزات تولید در قزاقستان برای رقابت در بازار جهانی نیازمند تغییر و بهسازی‌اند.یکی از موثرترین مکانیزم‌های لازم برای تامین مالی این جابه‌جایی‌ها و به ویژه در ارتباط با واحد‌های تولیدی کوچک و متوسط لیزینگ است. اصلاحات و تغییرات به‌عمل آمده در قانون لیزینگ مالی، قوانین مدنی، مالیاتی و مقررات مربوط به دعاوی حقوقی، یکی از پیشرفته‌ترین چارچوب‌های مدنی و مالی برای لیزینگ را در میان تمام کشورهای واقع در اتحاد جماهیر شوروی سابق به‌وجود آورده است. حسابداری عملیات لیزینگ مشابهت تام با استاندارد‌های بین‌المللی حسابداری دارد.شروع توسعه لیزینگ از سال ۲۰۰۰ بوده و در این سال شرکت دولتی «KAZAGROFINANCE» که برای پیشرفت بخش کشاورزی و حل مشکلات اجتماعی مناطق روستایی قزاقستان تاسیس شده است، بخش اعظم تامین منابع مالی برای قراردادهای لیزینگ را به عهده داشت.با شروع کار شرکت‌های لیزینگ بانکی از سال ۲۰۰۱، تغییرات چشمگیری در بازار حاصل آمد. اگر در سال ۲۰۰۰ فقط تعداد پنج شرکت لیزینگ فعال بودند، در پایان سال ۲۰۰۴ تعداد آنها به بیست شرکت رسید که پانزده شرکت از این میان به طور فعالانه و در مقیاس عمده هم‌اکنون در بازار حضوری فعال دارند. در سال ۲۰۰۴ هشت شرکت وابسته به بانک‌های تجاری داخلی حدود (۴۶درصد) و شرکت دولتی «KAZAGROFINANCE» به عنوان یک شرکت لیزینگ کشاورزی حدود ۱۹درصد از حجم مبادلات لیزینگ قزاقستان را به عهده داشته‌اند.

لیزینگ در قزاقستان طی سال‌های

(۲۰۰۴ - ۲۰۰۳) رشد سریعی یافت. در سال ۲۰۰۳ افزایش چهارصد‌درصدی از نظر کمیت و ارزش مبادلات لیزینگ به وقوع پیوست. در سال‌(۲۰۰۴) تعداد (۱۳۰۰) فـقره قرارداد لیزینگ به ارزش مجمـوع (۱۷۲)‌میلیون دلار منعقد شد که نسبت به سال قبل از آن رشدی به میزان ۲۰۰درصد حاصل نمود.

سهم لیزینگ از کل سرمایه‌گذاری‌های انجام شده در کالاهای سرمایه‌ای در قزاقستان، در سال (۲۰۰۴) معادل ۵/۱‌درصد بوده که از رشدی برابر با ۵۷۰درصد نسبت به سهم سال قبل از آن برخوردار شده است. حجم کل پرتفوی عملیات موجران با رشدی مداوم و در قالب ۲۶۰۰ فقره قرارداد به میزان ( ۲۲۰ )‌میلیون دلار رسید که شرکت دولتی اشاره شده در بالا ۲۸درصد آن را به‌خود اختصاص داده است.

ترکیب دارایی‌های اجاره‌ای

از زمانی که دولت قزاقستان اولین شرکت لیزینگ را برای تامین مالی ماشین‌آلات کشاورزی ایجاد نمود، کشاورزی سهم عمده فعالیت‌های لیزینگ را با ۴۸درصد کل این مبادلات به خود اختصاص داد. شرکت «KAZAGROFINANCE ۴۷» درصد از اجـاره ماشین‌آلات کشاورزی را احـراز کرد و ۴۰درصد دیگر از سهم اجـاره این‌گونه ماشین‌آلات به شـرکت مـالی ( ASTANA ) تعلق گرفت. بیشترین اقلام مورد اجاره در این بخش شامل تراکتور و کمباین است که سهمی‌برابر با ۸۰درصد از مجموع ماشین‌آلات مورد اجاره در بخش کشاورزی را تشکیل می‌دهند.دوره اغلب قرارداد‌های اجاره در قزاقستان ۳تا۴ ساله است، به‌جز در مورد شرکت «KAZAGROFINANCE» که قراردادهای خود را تا ۶ تا ۷ ساله منعقد می‌کند. حجم متوسط پولی قراردادهای مورد نظر در سال ۲۰۰۴ حدود (۱۳۳۰۰۰) هزار دلار بود که از رشدی برابر با ۱۳درصد نسبت به حجم متوسط سال ۲۰۰۳ برخوردار شد.بانک‌های تجاری حجم عمده منابع مالی برای لیزینگ (۸۵درصد) را تامین می‌کنند و فقط ۱۵درصد آن از طریق سرمایه صاحبان سهام شرکت‌ها به‌دست می‌آید.در سال ۲۰۰۴ شش شرکت لیزینگ در قزاقستان توانستند معادل ۶۰‌میلیون دلار اعتبار خارجی کسب کنند.در سال ۲۰۰۵ مقررات حسابداری لیزینگ در قالب استانداردهای بین‌المللی حسابداری تدوین شد و از این راه امکان جذب بیشتر منابع مالی از موسسات و نهادهای داخلی و خارجی فراهم آمد.

چشم‌انداز آینده

شرکت‌های لیزینگ در قزاقستان پیش‌بینی کرده‌اند که تا سال ۲۰۰۶ حجم عملیات لیزینگ به حدود ۶۰۰‌میلیون‌ دلار برسد که ۵درصد از مجموع سرمایه‌گذاری در تامین کالاهای سرمایه‌ای را به خود اختصاص خواهد داد. شرکت‌های جدید لیزینگ وارد بازار خواهند شد و شرکت‌های موجود منابع بیشتری در بازار‌های داخلی و خارجی کسب خواهند نمود. رقابت افزایش خواهد یافت و از این مسیر نرخ‌های سود کاهش و کارآیی و کیفیت خدمات‌رسانی موجران بالا خواهد رفت.

تحقیق و ترجمه: واحد مطالعات انجمن شرکت‌های لیزینگ ایران