بخش دیگری‌ از پرتفوی بیمه های‌ دولتی منتقل شد

لیلا اکبرپور- شرکت سهامی بیمه سامان فعالیت خود را از اسفند ۸۳ با سرمایه ۲۰۰میلیارد ریال آغاز کرد. این شرکت ششمین عضو گروه مالی سامان است و بانک سامان ۷درصد از سهام این شرکت بیمه‌ای را دارا می‌باشد. این شرکت تنها یک دوره مالی را پشت‌سر گذاشت و در اواسط دومین سال‌مالی خود قرارداد بیمه‌ای قابل توجهی را با شرکت هواپیمایی ماهان منعقد کرد. ماهان سال‌ها تحت پوشش بیمه آسیا بود و خسارات متعددی را از این شرکت دریافت کرده بود. این مطلب موجب شد تا با ضیایی مدیرعامل بیمه سامان به گفت‌وگو نشسته و در خصوص برنامه‌های این شرکت بیمه خصوصی صحبت کنیم.ضیایی دارای مدرک کارشناسی اقتصاد از دانشگاه ملی سابق و کارشناسی ارشد مدیریت از دانشگاه جورج واشنگتن آمریکا است و سال‌ها مدیریت بیمه‌های هواپیما در شرکت بیمه ملی قبل از انقلاب را عهده‌دار بوده است. عکس:آذین ثمرمند

هدف گروه مالی سامان از تاسیس ششمین عضو این گروه چه بود؟

به هر حال هر مجموعه اقتصادی در جهان پررقابت امروزی درصدد ارائه خدمات متنوع و کامل‌تری به مشتریان خود است طبعا گروه مالی سامان هم از این قاعده مستثنی نیست. بیمه سامان ششمین عضو گروه مالی سامان و نه بانک سامان می‌باشد. بانک سامان فقط ۷درصد سهام شرکت را دارد، لذا گروه مالی سامان و نه بانک سامان اقدام به تاسیس بیمه نمودند.

۴۳درصد سهم موسس بوده و بقیه سهام پذیره‌نویسی شده لذا سهامداران این مجموعه دقیقا با این دیدگاه که در زمینه صنعت بیمه نیز با توجه به امکانات دانش و تجارب بالقوه‌ای که در این مجموعه وجود دارد قادر به ارائه خدمات مطلوب بیمه‌ای متناسب با نیاز روز هستند، اقدام به تاسیس شرکت بیمه سامان نمودند. بنابراین هدف از تاسیس بیمه سامان بیش از هر چیز دیگری مبتنی بر ارائه چشم‌انداز جدیدی از صنعت بیمه به مردم از طریق ارائه بهترین و جدیدترین نوع خدمات بیمه‌ای بر مبنای اعتماد متقابل بین بیمه‌گر و بیمه‌گذار بوده است.

شما به عنوان مدیرعامل بیمه سامان چه برنامه‌هایی برای تحقق اهداف فوق دارید؟

برنامه‌های ما حول سه محور خلاصه می‌شود:

اول- به روز نمودن خدمات بیمه‌ای که توسط شرکت ارائه می‌شود. بدین معنا که تلاش مستمری را از بدو تاسیس شرکت چه در زمینه اصلاح پوشش‌های بیمه‌ای موجود و چه در زمینه طراحی و بومی سازی خدمات بیمه‌ای که تاکنون در ایران متداول نبوده‌اند به عمل آورده‌ایم. عرضه یکی از پیشرفته‌ترین انواع بیمه‌های زندگی (عمر) موجود در دنیا از جمله این طرح‌ها است این نوع بیمه عمر دارای چهار ویژگی منحصر به فرد است: ویژگی اول این است که نوعی سرمایه‌گذاری است. دوم اینکه اثر تورم روی سرمایه را خنثی می‌کند، سوم اینکه می‌تواند یک نوع بیمه بازنشستگی تکمیلی باشد و ویژگی چهارم اینکه قابلیت کنترل سرمایه و سود سرمایه‌گذاری به‌طور شفاف برای بیمه‌گذار وجود دارد. بیمه سامان به عنوان حسن آغاز این طرح اقدام به عقد قرارداد با موسسه خیریه کانون کارآفرینان مهر نموده است که به موجب این قرارداد تعداد ۷۴نفر از کودکان بی‌سرپرست سه تا سیزده ساله تحت پوشش این بیمه‌نامه قرار گرفته‌اند.

ممکن است بیشتر توضیح دهید؟

حق بیمه هر یک از کودکان، سالیانه یک‌میلیون و پانصدهزار ریال می‌باشد که یک‌سوم آن توسط موسسه کارآفرینان مهر و دوسوم الباقی مشترکان توسط بیمه و بانک سامان پرداخت می‌گردد به این ترتیب هر یک از کودکان مذکور در سن ۱۸سالگی دارای سرمایه‌ای بین بیست تا پنجاه‌میلیون ریال خواهند بود، لذا من از این فرصت استفاده می‌کنم و از کلیه خیرین و نوع دوستانی که مایل به کمک به فرزندان این سرزمین هستند، دعوت می‌کنم که با خرید بیمه‌نامه عمر و تشکیل سرمایه برای یک یا چند نفر از این کودکان پشتوانه مالی هر چند کوچکی برای آنها فراهم کنند.

آیا طرح دیگری دارید؟

همچنین ارائه اقسام متنوعی از بیمه‌های مسوولیت از جمله برنامه‌های بیمه سامان برای گسترش پوشش‌های بیمه‌ای نو بوده که تا به حال اجرا شده‌اند و طراحی پوشش‌های بیمه‌ای دیگری از قبیل بیمه عدم‌النفع و وقفه در تولید از دیگر طرح‌های ما هستند که امیدواریم با همکاری بیمه مرکزی ایران بتوانیم آنها را به ثمر برسانیم. طرح دیگری با عنوان بانک، بیمه (Bancassurance) را در زمینه چگونگی بازاریابی و فروش انواع بیمه‌نامه‌ها در دست تهیه داریم. این طرح در بسیاری از کشورها انجام شده است اما در ایران تاکنون سابقه‌ای نداشته است. که امیدواریم پس از تایید و موافقت بیمه مرکزی ایران بتوانیم برای اولین بار در ایران، این طرح را به اجرا بگذاریم. به‌طور خلاصه طبق این طرح، با اتصال شبکه رایانه‌ای بیمه سامان به بانک سامان، شعب بانک سامان به منزله شبکه بازاریابی و در مراحل بعدی و پس از گذراندن دوره‌های آموزشی مورد نیاز، به عنوان شبکه فروش و واحدهای صدور بیمه‌نامه‌های بیمه سامان عمل خواهند کرد. به این شکل مشتریان بانک به طور همزمان ضمن انجام امور بانکی خود در باجه‌های بانک، خدمات بیمه‌ای مورد نیاز خود را نیز دریافت خواهند نمود.

از محور دوم بگویید؟

دومین محور به روز نمودن ابزارهای ارائه خدمات، در این راستا اولا، سعی کرده‌ایم از گسترش فیزیکی شرکت قبل از تجهیز امکانات و نیروی انسانی مورد نیاز، پرهیز کنیم، ثانیا، طی ۱۸ ماهی که از شروع فعالیت شرکت می‌گذرد توانسته‌ایم یکی از کارآمدترین سیستم‌های نرم‌افزاری خدمات بیمه موجود در کشور را به کار بگیریم که البته تلاش مستمر ما برای ارتقای این سیستم با تکیه بر تجارب ارزنده گروه مالی سامان در سایر زمینه‌ها، کماکان ادامه خواهد داشت.

سومین محور، برقراری ارتباطی مستمر با بازارهای بیمه معتبر در سطح جهان است. بیمه سامان به منظور حصول اطمینان از تداوم خدمات خود از بدو شروع فعالیت موفق به انعقاد قرارداد بیمه اتکایی با شرکت مونیخ ری آلمان شده است که این شرکت بزرگ‌ترین و معتبرترین شرکت بیمه اتکایی در سطح جهان است. در کنار این امر مهم ارتباط مداوم این شرکت با سایر بیمه‌گران و بروکرهای معتبر دنیا نیز برقرار شده تا ضمن فراهم شدن امکان دریافت بهترین نرخ و شرایط اتکایی اختیاری، کارشناسان شرکت به جدیدترین اقسام قراردادهای بیمه‌ای دسترسی داشته باشند و بتوانند دانش خود را با آخرین دستاوردهای صنعت بیمه دنیا هماهنگ نمایند.

پرتفوی بیمه سامان چه ترکیبی دارد؟

در سال ۸۴ حدود ۸۵درصد شرکت را بیمه های اموال، مهندسی و مسوولیت تشکیل داده‌اند که در این میان بیمه‌های آتش‌‌سوزی بیشترین سهم و بیمه‌های باربری و مهندسی و مسوولیت رتبه‌های بعدی را به خود اختصاص داده‌اند. البته انتظار ما این است که با عرضه بیمه عمر و تشکیل سرمایه بیمه سامان که تحولی نو در بیمه‌های زندگی محسوب می‌شود، سهم بیمه‌های اشخاص در ترکیب پرتفوی سال ۸۵ رشد قابل توجهی نماید.

آیا بیشتر پرتفوی متعلق به سهامداران است؟

تعداد سهامداران شرکت بالغ بر ۱۶۰۰ نفر می‌باشد که بیش از ۱۴۰۰ نفر از آنها را اشخاص حقیقی تشکیل می‌دهند. طبیعی است که با چنین طیف متنوعی از سهامداران، بخشی از پرتفوی شرکت از طریق سهامدارن جذب شود. اما ذکر این نکته ضروری است که موسسان سهم قابل توجهی در پرتفوی شرکت ندارند بلکه حسن ظن مردم به مجموعه سامان، حسن شهرت این مجموعه و توانایی مجموعه گروه مالی سامان در جلب اعتماد مردم مهم‌ترین عامل جذب سهامداران حقیقی و بهترین ابزار جذب بازار توسط بیمه سامان طی ۱۸ ماه فعالیت بوده است.

رقابت را در بازار بیمه کشور چگونه می‌بینید؟

با حضور ۱۸ شرکت بیمه در بازار کشور طبیعی است که رقابت در این بازار سخت‌تر و شدیدتر شود. اگر چه خط مشی بیمه سامان همکاری و رفاقت با سایر شرکت‌های بیمه است و نه رقابت. البته باید اذعان کرد که به‌رغم افزایش قابل توجه شرکت‌های بیمه، مادامی که بیش از ۵۰درصد در اختیار یک شرکت بیمه است بازار کماکان انحصاری بوده و ساختار آن نیز کاملا دولتی است. اگر چه عملکرد شرکت‌های خصوصی را طی مدت محدودی که از تاسیس آنها می‌گذرد، مثبت ارزیابی می‌کنیم اما باید پذیرفت که راه درازی برای تحول بازار بیمه به یک بازار خصوصی رقابتی باقی است.

گذر از این راه بدون اصلاح ساختار بازار و قوانین امکان‌پذیر نخواهد بود. به نظر می‌رسد، تقویت سندیکای بیمه‌گران و واگذاری بخشی از وظایف بیمه مرکزی ایران به سندیکا و بازنگری قانون تاسیس بیمه مرکزی و بیمه‌گری مصوب ۱۳۵۰ (۳۵ سال پیش) از جمله راهکارهایی باشد که زمینه اصلاح ساختار بازار را فراهم خواهد ساخت.

شما در خصوص این گفته که بیمه‌های خصوصی پرتفوی دولتی‌ها را جذب کرده‌اند چه نظری دارید؟

این حرف تا حدودی درست است و ما نه فقط اشکالی در این امر نمی‌بینیم بلکه آن را از نتایج طبیعی و حتی مثبت حضور شرکت‌های خصوصی در بازار می‌دانیم. شرکت‌های دولتی باید بپذیرند که مهم‌ترین ویژگی رقابت، افزایش حق انتخاب مشتری است. بنابراین شرکت‌های دولتی برای حضور در بازار رقابتی به جای بازگشت به رویکردهای انحصارطلبانه باید کیفیت خدمات خود را ارتقا دهند و مشتری‌مداری را جدا سرلوحه فعالیت خود قرار دهند. به عبارتی شاید خصوصی‌سازی آن‌قدر اهمیت نداشته باشد که پرهیز از رویکردهای انحصارطلبانه اهمیت دارد.

پیش از انقلاب موسسات دولتی موظف بودند امور بیمه‌ای خود را نزد شرکت بیمه دولتی انجام دهند ولی به موجب مصوبه شماره ۵۶۶۸۰ مورخ ۱۰/۱۲/۱۳۷۹ هیات وزیران این قانون ملغی گردیده و دستگاه‌های اجرایی مجازند امور بیمه‌ای خود را نزد هریک از شرکت‌های بیمه داخلی انجام دهند.

بیمه سامان برای واگذاری‌های اتکایی چه برنامه‌ای دارد و با چه شرکت‌هایی کار می‌کند؟

همان‌طور که قبلا عرض کردم بیمه سامان در حال حاضر با شرکت مونیخ‌ری (Minich Re) آلمان قرارداد اتکایی دارد و همکاری بسیار نزدیکی را با این شرکت آغاز کرده است. علاوه بر آن بیمه سامان به‌رغم پیشینه نه چندان طولانی خود، در سطح جهان و بین برجسته‌ترین بیمه‌گران و بروکرهای اتکایی، شرکت شناخته شده‌ای است. به طوری که من تصور نمی‌کنم ریسکی در ایران وجود داشته باشد که بیمه سامان نتواند در بازارهای بین‌المللی پوشش لازم را برای واگذاری آنها فراهم نماید.

با توجه به واگذاری ۳شرکت بیمه آسیا، البرز و دانا به بخش‌خصوصی آینده بیمه را چگونه پشتیبانی می‌کنید؟

قطعا واگذاری سه شرکت دولتی به بخش‌خصوصی در کوتاه‌مدت لطمات جبران‌ناپذیری را به مجموعه کارکنان زحمت‌کش این شرکت‌ها وارد خواهد ساخت. طبیعی است که بخش‌خصوصی قبل از هرچیز در جهت کاهش هزینه‌ها، حذف بخش‌های زیان‌ده و پرهزینه پرتفوی این شرکت‌ها و احتمالا تعدیل نیرو اقدام خواهد کرد. که امیدواریم در کوتاه‌مدت مشکلات را گریبان‌گیر کارکنان این شرکت‌ نکند. یکی از الزامات خصوصی‌سازی در این شرکت‌ها تغییر استراتژی‌ها و رویکردهای مدیریتی است که با ساختار موجود دولتی هیچ سنخیتی ندارد. اما باید پذیرفت که بیمه‌گری نوعی فعالیت بازرگانی است. از قدیم گفته‌اند که دولت تاجر خوبی نیست که به طریق اولی بیمه‌گر خوبی هم نمی‌تواند باشد، لذا چنین تحولی به‌رغم تبعات کوتاه‌مدت آن، طبیعتا در میان مدت و بلندمدت به‌طور حتم به‌نفع دولت، مردم و کلیت بازار بیمه خواهد بود.

شرکت هواپیمایی ماهان سال‌ها بیمه‌گذار بیمه آسیا بود و بارها خسارت قابل توجهی دریافت کرد چه شد که امسال قرارداد خود را با این شرکت تمدید نکرد و تصمیم گرفت تحت پوشش بیمه سامان قرار گیرد؟

شرکت هواپیمایی ماهان با ۱۶ هواپیما به ارزش ۱۶۲میلیون دلار از تاریخ ۲۷آگوست(۵ شهریور امسال) به مدت یک‌سال از طریق ۲بروکر درجه اول اروپایی که هر ۲ از متخصصین بیمه‌های هواپیما هستند قرارداد بیمه‌های ثالث، بدنه، مسوولیت، جنگ و حوادث خدمه را بیمه‌ سامان منعقد کرد. این شرکت‌ هواپیمایی خصوصی است که از نوع هواپیما و سال ساخت جزو بهترین خطوط داخلی می‌باشد.

نام دوبروکر متخصص را که اشاره کردید چیست؟

بروکران انگلیسی به نام‌های willis و JLT هستند که توانستند نرخ و شرایط مناسب را از لیدر بگیرند و ریسک‌های میان بیمه‌گران اتکایی درجه یک را با داشتن رتبه AAA مثبت تقسیم کنند. لیدر این قرارداد شرکت همچنان AMLIN است.

بخش اتکایی اجباری که باید به بیمه‌مرکزی واگذار شود چند درصد است؟

بیمه مرکزی علاوه بر قبول ۲۵درصد ریسک به صورت اتکایی اجباری، ۱۰درصد دیگر را نیز پذیرفت.

با توجه به نوپا بودن بیمه سامان و بالا بودن سقف تعهدات این قرارداد آیا ریسک‌ها به درستی تقسیم شده؟

بله، قرارداد سامان و ماهان در نوع خود بی‌نظیراست و هیچ مشکلی پیش نخواهد آمد. اینجانب در سال ۵۶ مدیر بیمه‌های هواپیما در شرکت بیمه ملی بودم و اولین قرارداد بیمه هوایی ایران- ایر را که تحت پوشش بیمه ملی در آمده بود اینجانب صادر کردم.

بیمه ملی اکثر خطوط هواپیمایی آن موقع را تحت پوشش داشت. در واقع به بحث واگذاری اتکایی اعتقاد دارم.

تمام شرکت‌های بیمه کوچک که در دبی و اطراف آن طی سال‌های گذشته تعطیل شد و سرانجام به ورشکستگی انجامید به علت عدم محاسبه دقیق واگذاری اتکایی بود. آقای عرب‌نژاد، مدیرعامل شرکت هواپیمایی ماهان نیز با شناختی که از مدیریت بیمه سامان داشت تصمیم گرفت این بار قرارداد بیمه‌ای خود را با این شرکت امضا کند.

آقای ضیایی، آیا بانک سامان در انعقاد قرارداد فوق نقشی نداشت؟

بانک و بیمه سامان به طور همزمان همکاری خود را با شرکت هواپیمایی ماهان آغاز کردند، ماهان تصمیم گرفت بخش عمده‌ای از عملیات بانکی خود را نزد بانک سامان ببرد و از طریق سیستم‌های پیشرفته این بانک فروش اینترنتی بلیت‌‌ها را انجام دهد. در واقع در یک زمان واحد هواپیما تحت پوشش بیمه سامان قرار گرفت وکارهای بانکی و فروش اینترنتی بلیت‌های ماهان نیز از طریق بانک سامان قرار است انجام شود.

آیا شرکت‌‌های بیمه ایرانی برای واگذاری اتکایی با بیمه‌گران خارجی امکان رقابت و چانه‌زنی دارند؟

در بازاری که تحریم هستیم رقابت معنایی ندارد، اکثر بیمه‌گران اتکایی شرکت‌های آمریکایی هستند که امکان همکاری با آنها وجود ندارد. بنابراین گرفتن نرخ از لیدرهای اروپایی را باید مغتنم شمرده و قراردادها را امضا کنیم.

از سوی دیگر قوانین تاسیس بیمه مرکزی و بیمه‌گری در سال ۱۳۵۰ تصویب شده و امروز با گذشت ۳۵سال نیازمند بازنگری است.

هنوز شرکت‌های بیمه در بیمه‌های اموال ۲۵ و اشخاص ۵۰درصد از حق بیمه‌ها را باید به صورت اتکایی اجباری به بیمه‌‌مرکزی واگذار کنند در حالی که در دنیا حضور بیمه مرکزی به این شکل منسوخ شده و این نهاد تنها از طریق کنترل‌های مالی بر شرکت‌های بیمه نظارت می‌کند و دیگر نظام تعرفه جایی ندارد.