دکتر کورش احمدی‌زاده

با توجه به روند توسعه و پویایی شرکت‌ها و نقش مهم آن در اقتصاد کشورها و جهانی شدن اقتصاد و ورود کانال‌های جدید خدماتی نظیر اینترنت، امکان جست‌وجوی وضعیت شرکت‌ها بدون محدودیت زمانی و مکانی را برای تمامی استفاده‌کنندگان فراهم کرده است. بخش اول

هر چند افزایش رقابت و به وجود آمدن کانال‌های جدید در فضای اقتصاد نوین، فرصت‌های جدیدی برای موسسات رتبه‌بندی به وجود آورده است اما آنها را نیازمند ابزارها و روش‌های جدیدی نیز کرده است.

این مساله موسسات مزبور را به سمت تجدید‌نظر، توانمندسازی و ورود فناوری‌های جدید در مدیریت‌شان سوق داده است. مدل‌های رتبه‌بندی یکی از مهم‌ترین و اساسی‌ترین سیستم‌های تصمیم‌ساز هستند که بخش عمده‌ای از اطلاعات مورد نیاز موسسات و افراد را فراهم می‌کند.

این مدل‌ها در پیش‌بینی اندازه ریسک استفاده‌کننده از اطلاعات به کار برده می‌شود و طیف وسیعی از انواع روش‌های کیفی و کمی را در بر می‌گیرد.

رتبه‌بندی نظریه‌ای رسمی است که توسط موسسه‌های رتبه‌سنجی درباره اعتبار نهادها، سازمان‌های دولتی، موسسه‌ها و بنگاه‌های مالی و اقتصادی اعلام می‌شود.

رتبه‌بندی در حقیقت مبانی لازم را برای مقایسه ریسک اعتباری یک بنگاه اقتصادی با بنگاه‌های اقتصادی دیگر فراهم می‌سازد.

هدف عمده رتبه‌سنجی اعتبار عبارت است از فراهم کردن اطلاعات برای سرمایه‌گذاران بالقوه بازارهای سرمایه نظیر اوراق قرضه و سهام و اعتباردهندگان.

رتبه‌سنجی، چراغ راهنمای ریسک سرمایه‌گذاری است.

به علاوه رتبه‌بندی بنگاه‌های اقتصادی عامل تاثیرگذار و عمده در میزان هزینه‌ای است که یک بنگاه باید برای تامین منابع مالی مورد نیاز خود بپردازد.

رتبه‌سنجی اعتباری در ابعاد گسترده‌ای پذیرفته شده و کاربردهای متنوعی یافته است.

به عنوان مثال بانک‌ها می‌توانند برمبنای رتبه اعتباری یک بنگاه اقتصادی، تصمیم بگیرند که به آن بنگاه اقتصادی اعتبار بدهند یا خیر و در صورت تامین اعتبار با چه نرخ بهره‌ای.

به عبارت دیگر نرخ حاشیه‌ای که یک بنگاه اقتصادی برای تامین اعتبار باید روی نرخ بهره بین بانکی (لیبور) بپردازد تحت تاثیر سیستم رتبه‌سنجی اعتبار قرار می‌گیرد.

بانک‌ها همچنین می‌توانند از سنجش رتبه‌ اعتباری برای تعیین سقف معاملات با بنگاه‌های اقتصادی استفاده کنند.

به عنوان مثال یک بانک ممکن است حجم اعتبارات، میزان ضمانت حسن انجام کار یا میزان معاملات ارزی و غیره را برای هر بنگاه اقتصادی متناسب با رتبه اعتباری آن بنگاه اقتصادی تعریف کند.

رتبه‌سنجی اعتباری همچنین می‌تواند اثراتی از نظر روابط عمومی بنگاه اقتصادی داشته باشد (با توجه به مقایسه رتبه اعتباری بنگاه‌های اقتصادی‌مختلف) و در نتیجه بنگاه‌های اقتصادی و موسسات مالی و بانک‌هایی که از رتبه بالایی برخوردارند، می‌توانند خود را به عنوان سازمان‌های نمونه در زمینه فعالیت خود معرفی کنند.

kouroosha@yahoo.com