مهدی حبیبی

مساله اخذ و خرید و فروش وام، خرید یا فروش اقساطی و... از جمله مسائلی است که به طور روزانه بارها با آن سروکار داریم و چون در این رابطه نرخ سود یکی از فاکتورهای مهم تصمیم‌گیری است، خالی از لطف نیست که با نگاهی دقیق به این مساله و با آگاهی تصمیم‌گیری نماییم، در اینجا هر بار با طرح یکی از روش‌های موجود در جامعه به تحلیل آن می‌پردازیم و در صورت لزوم مبنا و روش محاسبات آن را نیز مرور می‌کنیم. یکی از روش‌هایی که در حال حاضر در زمینه وام مطرح می‌باشد و جالب اینکه مورد توجه مردم نیز قرار می‌گیرد اخذ وام با الگوی ذیل می‌باشد:

A ریال پول را به مدت X ماه در یک بانک، موسسه و... به عنوان ودیعه پس‌انداز نموده و در انتهای X ماه مبلغ a ریال و بعضا K×A ریال به عنوان وام با n ماه و I درصد دریافت نمایند، در این صورت نرخ سودی که وام گیرنده واقعا پرداخت می‌نمایند بسیار بیشتر از نرخ I می‌باشد که اعلام می‌شود. به عنوان مثال یکی از همکارانم وامی به شکل ذیل دریافت کرده است.

مبلغ یک‌میلیون تومان پول را شش‌ماه پس‌انداز نموده و پس از آن یک وام به مبلغ یک‌میلیون تومان دریافت نموده است که به مدت ۱۲ماه باید هر ماه مبلغ ۸۵۹۲۰تومان بازپرداخت نماید. با توجه به مبلغ اصل وام و بازپرداخت آن ارائه‌دهندگان وام ادعا نموده‌اند که وام با مبلغ ۴درصد در سال پرداخت نموده‌اند!

با توجه به اینکه ارائه‌دهندگان وام برای سپرده‌های ۶ماهه سالانه حدود ۱۵درصد سود پرداخت می‌کنند، می‌توان گفت: کل فرآیند ۱۸ماهه سپرده‌گذاری، اخذ و باز پس‌دادن وام مذکور برای وام‌گیرنده نرخ سودی معادل ۶/۱۴درصد سالانه داشته است نه ۴درصد!! که مسلما وام‌گیرنده از آن مطلع نمی‌باشد.

البته باید به این مطلب هم اشاره کرد که در صورتی که پولی به عنوان سپرده پس‌انداز نمی‌شد، نرخ سود حاصل از وام با اعداد ذکر شده تقریبا همان ۴درصد در سال بود. نکته کلیدی این مساله در پس‌انداز نمودن مبلغ یک‌میلیون تومان به مدت ۶ماه است.

اینکه آیا اخذ وام با این درصد به نفع وام‌گیرنده است یا خیر و یا اینکه وام‌گیرنده مستقل از نرخ سود با شرایط موافق بوده و یا سوالاتی از این دست، یک طرف مساله می‌باشد که اینجانب اصلا در مورد آن بحث نمی‌نمایم، اما نکته مهم این است که بانک‌ها و موسسات مالی و... اطلاع‌رسانی کاملی انجام نمی‌دهند.

اخیرا شورای پول و اعتبار مساله سپرده‌گذاری جهت اخذ وام را غیرقانونی اعلام نموده است، اما اینکه در عمل رعایت می‌شود یاخیر نیز جای بحث و بررسی دارد.