لیلا اکبرپور

هر چند ریسک‌های نوسان ارزش سهام در برخی از کشورها با تعیین حداقل قیمت آن تحت پوشش بیمه قرار می‌گیرد اما آنچه در بازار کنونی سرمایه ایران اهمیت دارد توجه به حد کفایت بیمه‌ای موضوع سهم است. ریسک نوسان ارزش سهم و افت قیمت آن حاصل عوامل گوناگونی است که امکان تعیین نرخ حق بیمه و مدیریت ریسک آن محدود است و معمولا برای سهام شرکت‌هایی که دارای صورت‌های مالی شفاف بوده و توسط حسابرسان مستقل به تصویب رسیده‌اند و در عین حال دارای رتبه اعتباری از سازمان‌های اعطا‌کننده معتبری هستند، بیمه‌نامه تضمین ارزش سهام آن هم مشروط بر سقف کاهش ارزش سهم صادر می‌شود.

درواقع تعیین حداقل به خاطر آن است که برخی از نوسانات به خاطر حجم دادوستد در بورس است و قطعا تحت پوشش بیمه قرار نمی‌گیرد، اما پایین‌تر از قیمت معقول تا سقفی معین تحت پوشش قرار گرفته و شرکت بیمه مسوول جبران خسارت خواهد بود.

اما همان‌طور که اشاره شد موضوع حد کفایت بیمه‌ای موضوع سهم در این شرایط حائز اهمیت بیشتری است که متاسفانه آن طور که باید در بازار سرمایه کشورمان رعایت نمی‌شود.

روزانه نماد معاملاتی حدود ۳۰۰شرکت بورسی در تالار معاملات مورد دادوستد قرار می‌گیرد و سهام چند شرکت مشمول واگذاری در راستای اجرای سیاست‌های کلی اصل۴۴ نیز معامله شد که داشتن بیمه‌نامه‌ای کامل و مبتنی بر مدیریت صحیح ریسک (اعم از مستقیم و غیرمستقیم، (حوادث و عدم‌النفع) برای آنان ضروری است.

نقش بیمه در بورس می‌تواند قبل از پوشش افت قیمت سهام، جبران خسارات ناشی از حوادث آتش‌سوزی و تبعات آن و ضررهای مالی متوالی در دوره احیای مجدد شرکت باشد.

درواقع وجود یک بیمه‌نامه در شرکت و کارخانه‌های بورسی می‌تواند از هدررفتن پول سهامدار جلوگیری کند، خرید سهام شرکتی که بیمه‌نامه ندارد مانند ریختن پول در دریا است.

مدیریت خطر

در سایر کشورها خرید بیمه‌نامه بدون مشاور بیمه‌ای امکان‌پذیر نیست و مشاوران بیمه‌ای در تعیین شرایط و ابراز نیازهای بیمه‌گذاران نقش اساسی را ایفا می‌کنند. اما در ایران مشاوران بیمه‌ای یا شرکت‌های مدیریت خطر آنطور که باید جایی ندارند.

در بازار کنونی کشورمان که رقابت براساس نرخ‌شکنی صورت می‌گیرد حضور شرکت‌های مشاور که فضا را رقابتی کرده و بیمه‌نامه‌ای درست را برای بیمه‌گذارش می‌خواهد جایی ندارد. در حالی که مشاوران بیمه‌ای با برآورد ارزش موضوع بیمه و تدابیر راهکارهایی برای کاهش، خطر توسط خود بیمه‌گذار می‌توانند مسیر را برای صدور بیمه‌نامه‌ای استاندارد و مطابق با ریسک‌های واقعی آماده کنند.

شرکت‌های مدیریت خطر، نمایندگان حقوقی و حقیقی شرکت‌های بیمه و کارگزاران می‌توانند راهنمای خوبی برای بیمه‌گذار باشند تا همان خطری که بورس و هر بازاری را تهدید می‌کند کاهش و مهار شود.

بورس زیر چتر حمایتی بیمه

تاکنون که در حدود ۸۰ سال از حضور بیمه در ایران می‌گذرد تجربه نشان داده که تلاش‌های بسیاری برای تحت پوشش قرار گرفتن بخش‌های عمده اقتصادی از میان تمام بخش‌های اقتصادی شده است.

به گزارش جامع‌نیوز، بازار سرمایه و بورس به عنوان یکی از پرریسک‌ترین نهادهای اقتصادی، شاید بیش از سایر نهادها به مقوله بیمه نیازمند باشد، اما آیا این که می‌تواند بورس را در زیر چتر حمایتی خود قرار گیرد یا نه از ابعاد متفاوتی قابل بحث و بررسی است. واژه بورس در تمام دنیا همواره نمادی از ریسک‌پذیری و نوسان است و عمده کسانی که در این وادی پا می‌گذارند بی‌شک در مرحله اول به دنبال هیجان و فراز و فرود ناشی از نوسانات ناگهانی آن هستند و می‌توان گفت شاید در مراحل بعدی جنبه اقتصادی آن مورد نظر باشد. نکته اول آنکه در تجربه ۱۵۰ ساله سایر بورس‌های دنیا تاکنون نشانی از بیمه در مورد سهام دیده نشده و کلمه بیمه در معنای حمایت از سهام شرکت‌ها به منظور جلوگیری از ریزش سهام امری بی‌معناست، حال بورس ایران که تنها ۴۰ سال از عمر آن می‌گذرد و می‌کوشد تا با الگوبرداری از سایر بورس‌ها خود را به جهانی شدن نزدیک کند، آیا با استفاده از این مقوله می‌تواند تافته جدا بافته باشد یا خیر؟ فعالان و تحلیلگران بازار در پاسخ به این سوال همواره استفاده از بیمه، به معنای عام آن را رد می‌کنند و معتقدند این کار نه تنها در ایران بلکه تاکنون در هیچ کجای دنیا دیده نشده است. دوم آنکه آیا بستر و شرایط لازم برای بیمه و استفاده از آن در بورس وجود دارد یا خیر؟

اما تجربه ثابت کرده است راه‌های متعددی برای کاهش ریسک در بازار سرمایه وجود دارد که به نوعی خود سهام و ریزش قیمت آن را بیمه می‌کند که از جمله آن می‌توان به ابزار معاملات آتی و اختیار معامله اشاره کرد.

ابزارهای معاملاتی همچون آتی و اختیار معامله سالیان سال است که در بورس‌های دنیا استفاده می‌شود و هنوز در ایران چیزی در حد حرف است، قرارداد آتی نوعی ابزار مشتقه یا قراردادی است که در آن دو طرف قرارداد موافقت می‌کنند تا یک گروه از کالاهای فیزیکی یا ابزارهای مالی را در یک قیمت مشخص در آینده مورد مبادله قرار دهند که با این کار تا حدودی ریسک ناشی از خطرات احتمالی مورد کالا یا سهام کاهش می‌یابد.