جنگ بی‌تاثیر بر بازار

نویسنده: نیکول فریدمن هنگامی که عربستان حملات هوایی علیه یمن را آغاز کرد قیمت نفت به سرعت بالا رفت، زیرا بزرگ‌ترین صادرکننده نفت در جهان ناگهان وارد جنگ شده بود، اما واقعیت این است که بحران در یمن قاعدتا نباید تاثیر قابل ملاحظه ای بر قیمت نفت داشته باشد. مادام که وضعیت امنیتی در یمن نامشخص است، اختلال‌هایی در تولید نفت این کشور وجود خواهد داشت. در واقع برخی از شرکت‌های بزرگ نفتی این کشور را ترک کرده‌اند، اما اختلال در انتقال نفت از تنگه باب المندب در جنوب دریای سرخ بعید است. یمن تولیدکننده بزرگ نفت نیست اگرچه نفت و گاز برای اقتصاد یمن بسیار مهم است و ۷۵ درصد درآمد دولت را تشکیل می‌دهد، اما نفت یمن برای دیگر نقاط جهان تاثیر بزرگی ندارد. تولید نفت در یمن از ۴۴۰ هزار بشکه در روز در سال ۲۰۰۱ به ۱۳۰ هزار بشکه کاهش یافته بود و این رقم ۲/۰ درصد تولید نفت جهان است. بنا به اعلام تحلیلگران بانک جی‌پی‌مورگان، میزان تولید گاز طبیعی یمن بسیار پایین است. حتی اگر جنگ در یمن ادامه یابد (و احتمالا چنین خواهد شد) توقف تولید نفت در این کشور نمی‌تواند جهت حرکت بازارهای نفت را تغییر دهد. در حقیقت بحران یمن تنها یک عامل و آن هم عاملی کوچک در تعیین تغییرات قیمت نفت است. باب المندب مورد تهدید قرار نمی‌گیرد احتمال دیگر این است که جنگ در یمن عبور نفت از تنگه باب المندب را دچار اختلال کند. این تنگه ورودی به دریای سرخ است و نفتکش‌ها برای رسیدن به کانال سوئز باید از آن عبور کنند. اگر عبور نفتکش‌ها از تنگه باب‌المندب مختل شود انتقال نفت کند خواهد شد، اما از دید تحلیلگران، احتمال بروز این اختلال بسیار کم است. خلیج عدن، تنگه باب المندب و دریای سرخ به دلیل اهمیت استراتژیکی که برای تجارت نفت و دیگر کالاها دارند پیوسته تحت نظارت نیروهای دریایی آمریکا، ناتو و دیگر کشورها هستند. نیروی دریایی ایران معمولا در این منطقه حضور دارد، مصر نیز چهار کشتی جدید به دریای سرخ اعزام کرده و ایالات متحده که یک پایگاه دریایی در جیبوتی که آن‌سوی تنگه باب المندب است دارد، اعلام کرده مسیرهای کشتیرانی منطقه را امن نگه خواهد داشت. تحلیلگران معتقدند احتمال آنکه تنگه باب المندب مورد تهدید جدی قرار گیرد بسیار کم است. برخی سرمایه‌گذاران ممکن است نگران تاثیر جنگ بر عرضه نفت عربستان باشند، اما این نگرانی بجا نیست؛ زیرا میادین اصلی نفت در عربستان از مناطق درگیری بسیار دور است و به شدت از آنها حفاظت می‌شود. البته اینکه جنگ یمن قاعدتا نباید بر قیمت نفت تاثیر داشته باشد به این معنا نیست که تاثیر نخواهد داشت. هر گاه خبری از یمن در خبرگزاری‌ها منتشر می‌شود به عربستان یا دیگر تولیدکنندگان نفت در منطقه نیز اشاره می‌شود. طی هفته‌های اخیر که حملات عربستان به یمن ادامه داشته بحران در یمن تاثیر بزرگی بر قیمت نفت نداشته و تاثیر عوامل دیگر از جمله عرضه و تقاضا و ارزش دلار بسیار بیشتر بوده است. نکته مهم درباره بازار نفت این است که بازار از نفت اشباع است و توقف تولید نفت در یمن تاثیری بر قیمت‌ها ندارد. یمن سه میلیارد بشکه ذخیره اثبات شده نفت خام دارد و ذخایر گاز آن ۱۷ هزار میلیارد فوت مکعب است. این کشور صادرکننده نفت محسوب نمی‌شود، اما روزانه ۴ میلیون بشکه نفت، معادل ۷ درصد نفت منتقل شده از طریق دریا، از طریق تنگه باب المندب عبور می‌کند. نکته مهمی که باید به آن اشاره کرد این است که قبل از آغاز حملات عربستان به یمن شرکت‌های بزرگ نفتی به دلیل تنش‌های داخلی در این کشور از آن خارج شده بودند. شرکت‌های توتال، اوکسیدنتال و نکسن جزو این شرکت‌ها هستند. اما اگر نشانه‌هایی از گسترش بحران یمن به دیگر کشورهای منطقه نمایان شود یا بر شدت بحران افزوده شود، آنگاه بازار نفت با شرایطی جدید مواجه خواهد شد. قیمت نفت از ژوئن سال پیش تا اواسط ماه مارس امسال حدود ۶۰ درصد کاهش یافت و از آن زمان تاکنون تنها چند درصد افزایش یافته است. برای مقایسه خوب است بدانیم عربستان و امارات به ترتیب ۷/۱۱ میلیون بشکه و ۴۴/۳ میلیون بشکه نفت در روز تولید می‌کنند؛ درحالی‌که رقم مربوط به یمن ۱۳۰ هزار بشکه است. همچنین ذخایر استراتژیک نفت آمریکا طی ماه‌های اخیر پیوسته افزایش یافته و اگر ضروری باشد بخشی از این ذخیره وارد بازار خواهد شد.